رشته باستان شناسی که یکی از زیر گروه های رشته انسانی هست طرفدارهای زیادی داره و به همین دلیل در ادامه باستان شناسی در دانشگاه رو از جنبه های مختلف بررسی می‌کنیم. درباره درآمد، دروس دانشگاهی، درصدها، مهارت ها لازم، امکان ادامه تحصیل و همچنین روش های مختلف مهاجرت با باستان شناسی هم به صورت مفصل صحبت خواهیم کرد.
رشته باستان شناسی دقیقا چی هست؟
اگر بخوایم این زمینه رو به صورت تئوری تعریف کنیم می‌تونیم بگیم که باستان شناسی مطالعه تاریخ و پیش از تاریخ بشر از طریق حفاری محوطه ها و تجزیه و تحلیل آثار و سایر بقایای فیزیکی هست.
بعد از اون هم لازمه بدونید که باستان شناس عتیقه جمع کردن یا تاجر بودن نیست:). در واقع باستان شناس یک محققه که از محیط های مختلف وسایل و بازمانده های تاریخی رو با اصول خاصی جمع آوری می‌کنه و بعد تحقیقات لازم رو روی اونها انجام میده. حتما پیشنهاد می‌شه که که افرادی سراغ این فیلد تحصیلی برن که به تاریخ و مبانی اون واقعاً علاقه مند باشن.
تفاوت رشته تاریخ و باستان شناسی
تفاوت رشته تاریخ و باستان شناسی
اصلی‌ترین تفاوت تاریخ و باستان شناسی در این هست که تاریخ شامل مباحث تئوری خیلی زیادی در رابطه با گذشته هست اما در زمینه باستان شناسی دانشجوها کار عملی رو هم در کنار بخش کمی از مباحث تئوری تاریخ در دانشگاه یاد می‌گیرن.
در واقع باستان شناسی و تاریخ تفاوت‌های زیادی با هم دارن. کسی که تاریخ می‌خونه در زمینه‌های مختلف تاریخی در سرتاسر دنیا تحقیقات انجام میده و این تحقیقات به صورت تئوری هستند اما یک باستان شناس روی آثار تاریخی مطالعه انجام میده سن اونها و اینکه مربوط به چه دوره‌ای هستند رو حدس می‌زنه و بیشتر کارش به صورت عملی و روی آثار تاریخی فیزیکی هست.
- از نظر بازار کار هر دو در رده متوسط قرار دارند و شرایط یکسانی رو دارن. البته کسایی که باستان شناسی می‌خونن می‌تونن مجوز لازم برای تبدیل شدن به تورلیدر رو هم بگیرن. البته برای کسایی که تاریخ خوندن هم این مورد تا حدودی ممکنه.
امکان ادامه تحصیل در رشته باستان شناسی
مثل اکثر زمینه‌ها شما می‌تونید باستان‌شناسی رو علاوه بر مقطع کارشناسی، تا مقطع کارشناسی ارشد و دکتری هم بخونید، پس هیچ مشکلی در این زمینه وجود نداره. البته در مقاطع بالاتر گرایش های بستان‌شناسی تخصصی تر میشن که می‌تونید با توجه به علاقتون یکی از اونهارو انتخاب کنید.
شهرها و دانشگاه های ارائه دهنده باستان شناسی
تعداد دانشگاه های که می‌تونید در اونها رشته باستان شناسی رو بخونید کم نیست. یعنی تقریبا در هر شهری که باشید چه در دانشگاه های دولتی و چه در دانشگاه‌های غیردولتی امکان تحصیل برای شما وجود داره. اما مثل همیشه دانشگاه های تاپی از جمله دانشگاه تهران و شهید بهشتی می‌تونن از شما فردی با علم بیشتر و موفق تر بسازن. پس اگر رتبه شما به شما این اجازه رو داد حتما در این دانشگاه‌ها تحصیل کنید.
برخی دانشگاه ها و شهرهای ارائه دهنده باستان شناسی:
- تهران
- شهید بهشتی
- بوعلی سینا
- کاشان
- شهرکرد
- هنر شیراز
- نیشابور
- تربت حیدریه
- لرستان
و…
عکس
کارنامه قبولی باستان شناسی
| دانشگاه تهران – روزانه 1401 | دانشگاه شهید بهشتی – روزانه 1401 | دانشگاه کاشان – روزانه 1401 | |||
| درس | درصد پاسخ درست | درس | درصد پاسخ درست | درس | درصد پاسخ درست |
| رياضي | 15% | رياضي | 18% | رياضي | 14% |
| اقتصاد | 67% | اقتصاد | 52% | اقتصاد | 45% |
| ادبیات تخصصی | 13% | ادبیات تخصصی | 37% | ادبیات تخصصی | 39% |
| عربی تخصصی | 10% | عربی تخصصی | 35% | عربی تخصصی | 41% |
| تاریخ و جغرافیا | 54% | تاریخ و جغرافیا | 19% | تاریخ و جغرافیا | 19% |
| علوم اجتماعی | 60% | علوم اجتماعی | 58% | علوم اجتماعی | 48% |
| فلسفه و منطق | 25% | فلسفه و منطق | 15% | فلسفه و منطق | 33% |
| روانشناسی | 93% | روانشناسی | 42% | روانشناسی | 69% |
دروس تخصصی باستان شناسی در دانشگاه
با دقت در اسلاید پایین متوجه می‌شیم که دروس دانشگاهی برای دانشجوهای باستان شناسی به 2 دسته تقسیم میشن.
- مباحث و مبانی تاریخی
- دروس مربوط به حفاری و پیدا کردن آثار تاریخی (از جمله استخوان شناسی، سکه شناسی، سفالگری و…)
اما به صورت کلی اکثر مطالب تا حد خیلی زیادی به تاریخ وابسته هستن، به همین دلیل هم علاقه به تاریخ ایران و جهان اولین و مهمترین شرط موفقیت شماست.
چه کسایی در رشته باستان شناسی موفق میشن؟
علاقه زیاد به تاریخ شاید مهم ترین ویژگی باشه. این موضوع کاملا قابل حدسه که یک باستان شناس تا چه حدی با تاریخ و مبانی و مباحث مربوط به اون درگیره. در واقع باستان شناسی علم حفاری و جمع آوری آثار تاریخی مختلف و بررسی و تحقیق روی اونهاست. پس می‌شه نتیجه گرفت که برای موفقیت در باستان شناسی باید یک عاشق تاریخ واقعی باشید تا بتونید با مشکلات مختلف باستان‌شناسی خصوصا از نظر بازار کار کنار بیاید.
آینده شغلی رشته باستان شناسی
بازارکار مستقل باستان شناسی
شرایط مستقل شدن در زمینه کاری برای باستان شناسی چندان وجود نداره (حداقل در کشور ما). اما شما می‌تونید برخی کارهای جانبی دیگه رو با مدرک باستان شناسی انجام بدید. مثلا می‌تونید مجوز تور لیدری یا آژانس های مسافرتی رو بگیرید و در این زمینه ها به صورت مستقل فعالیت کنید.
همچنین می‌تونید به صورت پروژه‌ای با سازمان هایی مثل میراث فرهنگی همکاری کنید اما فرصت های شغلی این تیپی هم واقعا کم هستن.
شرایط استخدامی باستان شناسی
همچنین می‌تونید در سازمان‌های مرتبط (از جمله میراث فرهنگی) استخدام بشید و در زمینه باستان‌شناسی فعالیت کنید. در این روش هم مثل حالت پروژه ای، چندان موقعیت های شغلی زیادی برای شما وجود ندارن. در برخی ارگان ها و شرکت ها هم امکان استخدام در زمینه های متفرقه از جمله مسئول نیروی انسانی و عناوینی از این قبیل هم وجود دارن.
برای جمع بندی باید بگیم که باستان شناسی در کشور ما چندان بازار کار فوق‌العاده‌ای نداره مگر اینکه بعدها در زمینه های دیگه شروع به فعالیت کنید. یا اینکه به صورت تحصیلی و کاری قصد مهاجرت داشته باشید.
شرایط مهاجرت با رشته باستان شناسی
- مهاجرت تحصیلی برای یک باستان شناس که در زمینه باستان‌شناسی (نه باستان شناسی اسلامی) فعالیت می‌کنه در کشورهای مختلف شرایط خوبی رو داره. البته قطعاً لازمه تحصیل رایگان در برخی کشورها بلد بودن زبان کشورهاست.
- اما مهاجرت کاری شرایط خیلی محدود تر و سخت تری رو برای دانشجوهای باستان شناسی داره. معمولاً در بازار کار جهانی شرایط با داخل کشور ما متفاوته. ولی خوبه که قبل از ورود به این زمینه در دانشگاه بدونید که بازار کار باستان شناسی چه در خارج و چه در داخل کشور ما سختی های زیادی رو با خودش به همراه داره.