توی این مقاله، سراغ آموزش علوم اجتماعی رفتیم و این رشته رو به طور کامل معرفی کردیم. اگه متقاضی ورود به دانشگاه فرهنگیان هستید و نمی‌دونید که کدوم رشته براتون مناسبه، باید با رشته‌های مختلف آشنا بشید و با آگاهی کامل تصمیم بگیرید. پس اگه رشته‌ت انسانیه. حتماً این مطلب رو تا آخر بخون و به مقاله‌های مربوط به بقیه رشته‌های دانشگاه فرهنگیان هم در سایت کیمیاگرخونه سر بزن.
رشته آموزش علوم اجتماعی چیه؟
هدف دبیری آموزش علوم اجتماعی در دانشگاه فرهنگیان، تربیت دبیر برای دروس علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی، منطق و فلسفه است. توی این حوزه، با مباحثی مثل جامعه‌شناسی، منطق، اقتصاد، آمار، فلسفه، فرهنگ جوامع، تاریخ و جغرافیا، تحلیل جوامع و مشاوره و مسائل روانشناختی سر و کار دارید. پس اگه به این موضوعات علاقه دارید، دبیری علوم اجتماعی می‌تونه انتخاب خوبی براتون باشه. پذیرش در دبیری آموزش اجتماعی دانشگاه فرهنگیان، فقط از طریق کنکور گروه انسانی به موازات کنکور اختصاصی فرهنگیان انجام می‌شه و داوطلب‌های کنکور تجربی یا ریاضی، نمی‌تون وارد این شاخه بشن.
ویژگی‌ها و مهارت‌های لازم برای آموزش علوم اجتماعی (این رشته مناسب چه افرادیه؟)
برای این‌که بدونید دبیری آموزش علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان مناسبتون هست یا نه، باید با ویژگی‌های لازم برای شغل دبیری علوم اجتماعی آشنا باشید. سه تا از مهمترین ویژگی‌ها موارد زیر هستن:
- علاقه به مباحث مربوطه
- مهارت سخنوری
- مهارت گفت‌و‌گو
علاقه به حوزه علوم اجتماعی
قطعاً برای انجام هر کاری، اولین شرط داشتن علاقه به اون کاره. در دبیری علوم اجتماعی هم اولین و مهمترین نکته، علاقه است. شما باید به دروس مختلف این حوزه علاقمند باشید تا بتونید دبیر خوبی بشید. قطعاً علاقه شما در روش تدریستون هم اثر می‌ذاره و باعث می‌شه دانش‌آموزها هم از مباحث لذت ببرن. در غیر این‌صورت، بی‌علاقگی شما به شاگردهاتون منتقل می‌شه و اون‌ها هم نسبت به این دروس دلزده می‌شن.
مهارت سخنوری
خوب صحبت کردن و مهارت سخنوری توی این رشته، تأثیر زیادی داره. شما به‌عنوان یک دبیر خوب علوم اجتماعی، باید بیان جذاب و شیوایی داشته باشید. باید بتونید مفاهیم رو به خوبی دانش‌آموزها انتقال بدید و کمک کنید بچهها، مفاهیم پیچیده دروسی مثل منطق و فلسفه رو هم عمیقاً درک کنند و بفهمند.
مهارت گفت‌و‌گو
علوم اجتماعی عرصه بحث، تبادل نظر و گفت‌و‌گوئه. بنابراین، به‌عنوان یک معلم علوم اجتماعی باید ارتباط صمیمانه و مؤثری با دانش‌آموزها برقرار و فضای مناسبی رو در کلاس ایجاد کنید. توی این فضا، بچهها باید بتونن در بحث مشارکت کنن و نقد، تحلیل و نظر خودشون رو به‌راحتی بیان کنن و باهم دیگه تبادل نظر داشته باشن. این کار باعث می‌شه بچهها از سن پایین یاد بگیرن که تفکر تحلیلی و انتقادی داشته باشن و دیدگاه خودشون رو درباره مسائل مختلف بیان کنن.
نکته: یکی از راه‌هایی که بهتون کمک می‌کنه معلم بهتری باشید، اینه که در حوزه علوم اجتماعی به اندازه کافی مطالعه آزاد داشته باشید و به کتاب‌های واحد‌های دانشگاهی‌تون بسنده نکنید. باید اون‌قدر توی حوزه تخصصی خودتون مطالعه کنید که به نگرش و بینش اجتماعی برسید و بتونید مسائل روز اقتصادی، سیاسی و اجتماعی رو درک و تحلیل کنید. این کار سطح دانشتون رو افزایش می‌ده و اگه دانش‌آموزها سر کلاس ازتون سؤالاتی فراتر از موضوع پرسیدن، می‌تونید به‌راحتی به سؤالاتشون جواب بدید و با بچه‌هایی که مطالعه بیش‌تری دارن، وارد بحث و گفت‌و‌گو بشید.
دروس دانشگاهی رشته آموزش علوم اجتماعی فرهنگیان
توی رشته‌های دانشگاه فرهنگیان، دروسی هست که مختصّ این دانشگاهه و در واقع، اصول معلمی رو به شما آموزش می‌ده. توی جدول زیر، لیست این دروس و همین‌طور سایر دروس دبیری آموزش علوم اجتماعی فرهنگیان رو آوردیم:
| مبانی جامعه‌شناسی مفاهیم اساسی | تمرین دبیری |
| ریاضیات پایه | انسان از دیدگاه اسلام و سایر مکاتب |
| روانشناسی تربیتی | جامعه‌شناسی جنگ و نیروهای نظامی |
| روانشناسی اجتماعی | مبانی فلسفه |
| جامعه‌شناسی انقلاب | مبانی مردم‌شناسی |
| کلیات روش‌ها و فنون تدریس | آمار مقدماتی |
| بررسی مسائل اجتماعی ایران | آمار در علوم اجتماعی |
| مبانی برنامه‌ریزی آموزشی | زبان تخصصی مطالعات متون علوم اجتماعی |
| تولید و کاربرد مواد آموزشی | اصول علم سیاست |
| زبان انگلیسی | سنجش و اندازه‌گیری |
| مبانی روانشناسی | روش تحقیق عملی |
| اصول علم اقتصاد | دانش خانواده و جمعیت |
| روش‌های مقدماتی تحلیل جمعیت | تربیت بدنی |
| جامعه‌شناسی قشرها | مبانی جمعیت‌شناسی |
| فنون علم مشاوره | مبانی تاریخ اجتماعی ایران |
| اصول و فلسفه آموزش و پرورش | تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام |
| نظریه‌های جامعه‌شناسی | مدیریت آموزشی |
| فارسی | روش تحقیق نظری |
بازار کار و موقعیت شغلی دبیری علوم اجتماعی
به طور کلی، رشته‌های دانشگاه فرهنگیان دو نوع بازار کار دارن:
- بازار کار رسمی: در این حالت، فارغ‌التحصیل‌های دانشگاه فرهنگیان، استخدام آموزش و پرورش می‌شن و از این سازمان حقوق دریافت می‌کنن. همون‌طور که می‌دونید، دانشجومعلم‌ها از اولین روز دانشجویی در دانشگاه فرهنگیان، حقوق دانشجومعلمی دریافت می‌کنن. بعد از فارغ‌التحصیلی و استخدام در مدارس هم دریافتی افراد متناسب با سِمت، منطقه خدمت و امتیاز ارزشیابی‌شون بین ۹ تا ۱۵میلیون متغیره.
- بازار کار غیررسمی یا جانبی: یکی از مهمترین مشاغل جانبی در این رشته، برگزاری کلاس‌های خصوصی برای دانش‌آموزهاست. دروس فلسفه و جامعه‌شناسی از دروس تخصصی و بسیار مهم رشته انسانی هستن و به همین دلیل، امکان برگزاری کلاس‌های خصوصی برای این دروس چه برای کنکور و چه برای امتحان نهایی، به وفور وجود داره. علاوه بر تدریس خصوصی، می‌تونید به‌عنوان تحلیلگر یا کارشناس مسائل اجتماعی در مجلات و روزنامه‌‌ها فعالیت کنید، در حوزه علوم اجتماعی پژوهش کنید و حتی مقاله و کتاب هم بنویسید.
درآمد و حقوق دبیری آموزش علوم اجتماعی
همون‌طور که بالاتر گفتیم، حقوق دریافتی افراد در آموزش‌و‌پرورش ۹تا۱۵میلیونه. در دوره دانشجویی هم دانشجومعلم‌هایی که از خوابگاه استفاده می‌کنن، ماهانه حدود ۵میلیون و افرادی که از خوابگاه استفاده نمی‌کنن، ماهانه حدود ۷میلیون حقوق می‌گیرن. اما درآمد بازار کار جانبی این رشته حداقل و حداکثر مشخصی نداره و کاملاً به عملکرد خودتون وابسته‌ست. اگه سعی کنید تجربه، دانش و سابقه‌تون رو در این حوزه ارتقا بدید، قطعاً می‌تونید درآمد خوبی از برگزاری کلاس‌های تقویتی کسب کنید.
وضعیت بازار کار آموزش علوم اجتماعی در ۱۰سال آینده
بعضی از رشته‌ها هستن که در حال حاضر بازار کار خوبی دارن، اما رفته‌رفته رونق خودشون رو از دست می‌دن و در بلندمدت، دیگه مناسب نیستن. اما این موضوع در مورد دبیری علوم اجتماعی صادق نیست. تا سال ۱۳۹۸، رشته انسانی چندان مورد توجه نخبگان نبو‌د، اما در حال حاضر این رشته جایگاه خودش رو در جامعه پیدا کرده و دانش‌آموزهای قوی هم به سمت این رشته میان. بنابراین، آینده رشته انسانی در سال‌های پیش رو درخشانه و روزبه‌روز در جامعه نخبگان، اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کنه. پس نیاز به معلم‌های توانمند و باسواد در این زمینه زیاد می‌شه.
مزایا و معایب رشته آموزش علوم اجتماعی
دبیری علوم اجتماعی دو تا مزیت عمده داره:
- پویایی کلاس: همون‌طور که گفتیم، کلاس‌های دروس مختلف این حوزه، پویا و جذابن و امکان گفت‌و‌گو و تبادل نظر و هم‌اندیشی در اون‌ها وجود داره. شما در جایگاه دبیر می‌تونید با خلاقیتتون، این پویایی رو بیش‌تر کنید و امکان مشارکت رو بالاتر ببرید.
- بازار کار جانبی قوی: علوم اجتماعی نسب به سایر رشته‌های آموزشی انسانی، مثل آموزش عربی، بازار کار جانبی بهتری داره و تقاضا برای کلاس‌های تقویتی در این دروس بیش‌‌تره.
حالا بریم سراغ معایب آموزش علوم اجتماعی فرهنگیان:
- محدودبودن به رشته انسانی: دروسی که دبیر علوم اجتماعی تدریس می‌کنه، دروس اختصاصی رشته انسانی هستن. بنابراین، توی این رشته شما فقط با بچه‌های انسانی سر و کار دارید. اما کسی که مثلاً آموزش ادبیات می‌خونه، می‌تونه به طیف وسیعی از بچه‌های در رشته‌های مختلف ریاضی، تجربی، هنر و انسانی تدریس کنه.
- کم‌رونقی در شهرهای کوچک: این رشته ممکنه توی شهرستان‌های کوچیک مخاطب چندانی نداشته باشه. علت این موضوع اینه که توی شهرهای کوچیک، ممکنخ هنوز هم اون تفکر قدیمی نسبت به علوم انسانی وجود داشته باشه و استقبال از این حوزه نسبت به شهرهای بزرگ‌تر، کم‌تر باشه.
سخن پایانی: آموزش علوم اجتماعی بخونیم یا نه؟
به‌عنوان حرف آخر در این مقاله، بهتره به این سؤال جواب بدیم که بالأخره آموزش علوم اجتماعی بخونید یا نه؟! البته تصمیم نهایی رو باید خودتون بگیرید و ما نمی‌تونیم براتون نسخه بپیچیم که چه کار کنید. اما می‌تونیم راهنمایی‌تون کنیم که بهتر تصمیم بگیرید. اگه با قوانین دانشگاه فرهنگیان مثل پوشش، تعهد خدمت و… مشکلی ندارید و به حوزه علوم اجتماعی و معلمی هم علاقمندید، قطعاً آموزش علوم اجتماعی براتون انتخاب مناسبیه. اما اگه با هر کدوم از این موارد بالا مسئله دارید، بهتره که سراغ رشته‌ها یا دانشگاه‌های دیگه برید. بارها تأکید کردیم و باز هم یادآوری می‌کنیم که دریافت حقوق، به‌تنهایی دلیل قابل‌قبولی برای ورود به دانشگاه فرهنگیان نیست. چون مقدار این حقوق چندان قابل‌توجه نیست و لازمه که حتماً به معلمی عشق و علاقه داشته باشید.