دانش آموزهایی که سال گذشته موفق نشدن در رشته و دانشگاه دلخواهشون قبول بشن و تصمیم گرفتن که پشت کنکور بمونن، باید از این فرصت مجدد به خوبی استفاده و اشتباهات سال گذشته رو جبران کنن. در این مقاله از کیمیاگرخونه، می‌خوایم برنامه بهترین برنامه برای پشت کنکوری‌ها رو معرفی کنیم. پس اگه می‌خوای بدونی چه نکاتی برای رتبه برترشدن در سال کنکور مهمه، این مقاله از کیمیاگرخونه رو از دست نده.
گام اول برای پشت کنکور ماندن: روحیه‌ت رو بساز
اگه می‌خوای پشت کنکور بمونی، اولین نکته‌ای که باید رعایت کنی اینه که از روحیه‌ت محافظت کنی. در محتوای پشت کنکور بمونیم یا نه توضیح دادیم که وقتی در سال کنکور مدرسیه می‌رید، ارتباط و معاشرت با دوستان و همکلاسی‌هاتون حالتون رو خوب می‌کنه و از فشار روانی که به دلیل درس‌های سنگین روتون هست، کاسته می‌شه. اما وقتی پشت کنکور می‌مونید، چون دیگه مدرسه نمی‌رید، ارتباطتون با دوست‌هاتون خیلی کم‌تر می‌شه و دیگه نمی‌تونید هر روز ببینیدشون و بگید و بخندید. پس لازمه که روحیه‌تون رو با روش‌های دیگه حفظ کنید که بتونید خوب درس بخونید.
پیشنهاد ما اینه که برای حفظ روحیه و بهترشدن حالتون، سه روز در هفته ورزش کنید. البته اصلاً نیازی نیست که سراغ ورزش‌های سنگین برید؛ ورزش‌های هوازی یا پیاده روی روزانه که ضربان قلبتون رو بالا ببره هم کارتون رو راه میندازه و بهتون کمک زیادی می‌کنه که شادابی و نشاطتون رو حفظ کنید. همون‌طور که برای مطالعه‌تون برنامه‌ریزی می‌کنید، باید حتماً برای تفریحتون هم زمانی رو در نظر بگیرید. در غیر این صورت، به مرور فرسوده می‌شید و بازدهی‌تون پایین میاد. معاشرت و تعامل با اعضای خانواده یا دوست‌هاتون، فیلم دیدن، پیک نیک رفتن یا هر تفریح دیگه‌ای که حالتون رو خوب می‌کنه، می‌تونه به حفظ روحیه‌تون کمک کنه.
گام دوم موفقیت پشت کنکوری ها: لیست اشتباهات گذشته رو بنویس
خیلی از بچه‌ها هستن که پشت کنکور می‌مونن، اما با همون روش سال گذشته درس می‌خونن. خب اون روش درس‌خوندن اگه قرار بود جواب بده که همون پارسال جواب می‌داد! اگه می‌خواید پشت کنکور بمونید و موفق بشید، باید اشتباهات سال گذشته رو شناسایی و سعی کنید اصلاحشون کنید. مثلاً بعضی از دانش‌آموزها فقط درس می‌خونن ولی تست نمی‌زنن یا توی آزمون شرکت می‌کنن اما آزمون رو تحلیل نمی‌کنن. اگه قرار باشه وقتی پشت کنکور می‌مونن هم همین اشتباه‌ها رو تکرار کنن، قطعاً باز هم موفق نمی‌شن.
در محتوای اشتباهات سال کنکور توضیح دادیم که ۸ اشتباه مهلک وجود داره که به هیچ وجه نباید مرتکب بشید:
- درس‌خوندن بدون تست‌زدن
- نسنجیدن وضعیت درسی
- مقایسه‌های نادرست و خطرناک
- چندمنبعی‌شدن در دروس
- شرکت‌نکردن در آزمون‌های آزمایشی
- مستمر نخواندن دروس
- ساعات مطالعاتی کم
- استفاده از چند برنامه مطالعاتی
مرتکب شدن این اشتباه‌ها در سال کنکور خیلی خطرناک و آسیب زننده‌ست. بنابراین، اگه پشت کنکوری هستید و سال گذشته این اشتباهات رو داشتید، امسال حتماً ازشون دوری کنید تا زحماتتون هدر نره.
از صفر برنامه ریزی کن
برای درس خوندن، حتماً باید به زنجیره دروس توجه کنید. یعنی این که برای مطالعه، حتماً باید از پایه شروع کنید و به ترتیب پیش برید. اگه مفاهیم و مطالب پایه‌ای رو بلد نباشید، قطعاً مفاهیم سخت‌تر بعدی رو هم متوجه نخواهید شد. به خصوص در درس‌هایی مثل فیزیک، ریاضی، شیمی، فلسفه و جامعه شناسی، رعایت زنجیره دروس خیلی مهمه. بنابراین در سالی که پشت کنکور هستید، حتماً از دروس پایه‌های دهم و یازدهم شروع کنید و بعد برید سراغ دروس دوازدهم.
انواع برنامه ریزی برای کنکور
به طور کلی، سه نوع برنامه ریزی برای مطالعه کنکور وجود داره. این جا می‌خوایم این سه روش رو توضیح بدیم و بگیم که بهترین روش، کدومه:
برنامه ریزی حجمی برای مطالعه کنکور
در این نوع برنامه ریزی برای مطالعه کنکور، فقط حجم مطالعه مباحث تعیین می‌شه. یعنی شما حجم مطالبی که باید در هر روز بخونید رو مشخص می‌کنید. مثلاً برنامه ریزی می‌کنید که امروز، دو فصل ریاضی بخونید و ۳۰ تا تست شیمی بزنید. بدون این که مشخص کنید خوندن این‌ها، چقدر قراره ازتون زمان بگیره. مزیت این روش اینه که دیگه استرس زمان ندارید، اما عیبش اینا که باعث تنبلی می‌شه. یعنی چون زمانِ مشخصی برای مطالعه تعیین نشده، هی موکولش می‌کنید به بعد و یهو می‌بینید شب شده و دیگه فرصتی برای خوندن مطالب باقی نمونده.
برنامه ریزی زمانی برای مطالعه کنکور
در برنامه زمانی، فقط زمان مطالعه دروس مشخص می‌شه. یعنی شما مشخص می‌کنید که قراره چه قدر از زمان هر روزتون رو به کدوم درس اختصاص بدید. مثلاً می‌گید من امروز از ساعت ۸ تا ۱۰، زیست شناسی می‌خونم. اما مشخص نمی‌کنید چند تا فصل رو می‌خونید و چند تا تست می‌زنید.
برنامه ریزی حجمی-زمانی برای مطالعه کنکور
در این نوع برنامه ریزی، هم زمان مطالعه رو مشخص می‌کنید و هم حجم مطالبی رو که قراره بخونید. مثلاً می‌گید امروز از ساعت ۹ تا ۱۱، یک فصل شیمی دهم می‌خونم و ۴۰ تا تست می‌زنم. برنامه ریزی حجمی-زمانی بهترین روش برنامه ریزیه که می‌تونید در سال کنکور ازش استفاده کنید. چون با این روش، هم می‌تونید زمانتون رو مدیریت کنید و هم برنامه مشخصی برای حجم مطالب داشته باشید که مطمئن باشید می‌تونید به همه‌شون برسید. پیشنهاد ما برای برنامه پشت کنکوری‌ها این نوع از برنامه ریزیه.
اصول برنامه‌ریزی برای پشت‌کنکوری‌ها
برای یک برنامه ریزی خوب و مؤثر برای پشت کنکوری‌ها، باید اصول و نکاتی که در ادامه می‌گیم رو حتماً رعایت کنید.
مشخص‌کردن حجم مطالب درسی و زمان مطالعه
همون‌طور که بالاتر هم گفتیم، بهترین روش برنامه ریزی برای کنکور روش حجمی-زمانیه. یعنی طوری برنامه ریزی کنید که مشخص باشه در هر روز قراره چه حجمی از هر درس رو بخونید و چه میزان زمانتون رو بهش اختصاص بدید. با این نوع برنامه ریزی، ناخودآگاه کارایی‌تون بیش‌تر می‌شه و می‌تونید با سرعت بالاتری کارهاتون رو پیش ببرید. به علاوه، چون دقیق و با جزییات برنامه‌تون رو مشخص می‌کنید، می‌دونید قراره چه کار کنید و در نتیجه استرستون کم‌تر می‌شه.
تنوع دروس رو رعایت کنید
همون‌طور که قبلاً هم تأکید کردیم، به هیچ وجه طوری برنامه ریزی نکنید که در هر روز، فقط یک درس رو مطالعه کنید. چون هم خسته می‌شید و هم این که دیگه امکان مرور متعدد رو نخواهید داشت. بهترین کار اینه که در برنامه ریزی روزانه‌تون، ۳ درس اختصاصی و ۱ درس عمومی رو بخونید.
زمان‌های جبرانی رو در نظر بگیرید
در برنامه ریزی برای کنکور، باید زمان‌های شناور رو هم در نظر بگیرید. چون امکان داره به هر دلیلی از برنامه جا بمونید. قطعاً روزهایی هست که ممکنه حال و حوصله نداشته باشید، خدایی نکرده بیمار بشید یا کاری پیش بیاد و نتونید کامل برنامه روزانه رو اجرا کنید. بنابراین، باید زمان‌های شناور رو مشخص کنید تا بتونید این زمان‌های از دست رفته رو جبران کنید.
نوسانی درس خوندن ممنوع
منظور از نوسانی درس خوندن، ساعات مطالعاتی مختلفه. یعنی شما یه روز ۸ ساعت درس می‌خونید، یه روز ۵ ساعت، یه روز ۲ ساعت، یه روز ۱۰ ساعت و هر روز مدت زمان درس خوندنتون رو تغییر می‌دید. دانش آموزهای پشت کنکوری برای این که بتونن رتبه خوبی در کنکور به دست بیارن، باید ساعات مطالعاتی زیر رو رعایت کنن:
- دانش‌آموزهای رشته تجربی: ۱۳-۱۰ ساعت مطالعه روزانه
- دانش‌آموزهای رشته ریاضی: ۹-۷ ساعت مطالعه روزانه
- دانش‌آموزهای رشته انسانی: ۹-۷ ساعت مطالعه روزانه
به اندازه کافی استراحت کنید
درس خوندن مداوم، بدون استراحت و تفریح باعث فرسودگی می‌شه. بنابراین، برای این که بتونید مستمر درس بخونید، باید زمانی رو هم برای استراحتتون در نظر بگیرید. استراحت‌های کوتاه بین مطالعه به مغز این فرصت رو می‌ده که اطلاعات دریافتی رو پردازش، دسته‌بندی و تثبیت کنه. به علاوه، نشستن طولانی مدت در زمان مطالعه، باعث ایجاد مشکلات جسمانی هم می‌شه. پس سعی کنید استراحت‌هاتون طوری باشه که مجبور بشید از جاتون بلند شید و کاری انجام بدید. چک کردن اینستاگرام یا درازکشیدن روی تخت استراحت نیست! بلکه باید کاری رو انجام بدید که ازش لذت می‌برید و خوشحالتون می‌کنه.
زمان‌های مرور مطالب رو مشخص کنید
هر ۳ یا ۴ روز یک بار، باید زمانی رو برای مرور در نظر بگیرید. یادتون باشه که در زمان مرور هر درس، حتماً برای مباحث مختلف تعدادی تست هم بزنید. به همین دلیله که می‌گیم تمام تست‌های یک مبحث رو یک جا نزنید تا در زمان‌های مرور هم تست داشته باشید.
روتین‌های کوتاه شبانه داشته باشید
روتین شبانه یعنی این که هر شب، زمان کوتاهی رو به مطالعه درس مشخصی اختصاص بدید و سعی کنید هر شب بهش پایبند باشید. بهترین کار اینه که این روتین رو بین ضعیف‌ترین درس و قوی‌ترین درس تقسیم کنید و هر شب، نیم ساعت رو به مطالعه یا تست زدن درسی که در اون قوی هستید اختصاص بدید و نیم ساعتِ دیگه رو به درسی که در اون ضعیفید.
افزایش ساعت مطالعه برای پشت کنکوری‌ها
یکی از مزیت‌های پشت کنکوری‌ها اینه که مدرسه ندارن، امتحانات میان ترم و ترم اول ندارن، کوییز و تکالیف کلاسی ندارن و در نتیجه، نسبت به رقباشون که مدرسه می‌رن، زمان بیش‌تری در اختیار دارن. پس اگه پشت کنکوری هستید و می‌خواید موفق بشید، باید از این مزیتی که دارید به صورت بهینه استفاده کنید. با احتساب زمانی که بچه‌های کنکوری در مدرسه می‌گذرونن، شما پشت کنکوری‌ها تقریباً ۲برابر اونها زمان دارید که درس بخونید. بنابراین، سعی کنید از این وقت گرانبها به درستی استفاده کنید.
اهمیت آزمون دادن و مرور کردن
دو نکته کلیدی که در برنامه پشت کنکوری‌ها اهمیت داره، آزمون دادن و مرور کردن دروسه. اگه می‌دونید در کنکور، اون چیزی که می‌خواید رو قبول نمی‌شید، دیگه منتظر اومدن نتایج نهایی نمونید. بلکه در تابستون، هرچه زودتر شروع کنید به درس خوندن و زمان رو از دست ندید. در تابستون، مباحثی از دروس پایه‌های دهم و یازدهم رو که سال گذشته در اونها مشکل داشتید رو خوب بخونید تا اشکالاتتون کامل رفع بشه.
از شروع پاییز و اول مهرماه، بهترین کار اینه که با برنامه آزمون پیش برید. مزیت همراهی با برنامه آزمون اینه که در آزمون‌ها، زمان مرور هم مشخص شده و بدون هیچ مشکلی، می‌تونید دروس رو در بهترین زمان مرور کنید. مزیت دیگه این موضوع هم اینه که امکان ارزشیابی برای شما وجود داره. مثلاً شما بر اساس برنامه آزمون، دو فصل اول شیمی دهم رو خوندید و تست‌هاش رو هم زدید. وقتی می‌رید آزمون می‌دید، می‌تونید خودتون رو ارزیابی کنید، بفهمید در کدوم قسمت‌ها مشکل دارید و چه چیزهایی رو باید اصلاح کنید. همراهی با برنامه آزمون بهتون کمک می‌کنه در همون ابتدای مسیر، ایرادات روش مطالعه‌تون رو پیدا و اصلاحشون کنید. نه این که تازه بعد کنکور بفهمید که باید چه کار می‌کردید!
در محتوای جداگانه‌ای در کیمیاگرخونه، بهترین آزمون برای پشت کنکوری‌ها رو معرفی کردیم. در این مطلب، توضیح دادیم که ملاک‌های انتخاب یه آزمون خوب برای پشت کنکوری‌ها چیه. بر اساس این معیارها و ملاک‌ها، از بین آزمون‌های آزمایشی مختلفی که در بازار وجود داره، آزمون قلمچی، چه برای کنکوری‌ها و چه برای پشت کنکوری‌ها، بهترین گزینه‌ست و پیشنهاد ما اینه که این آزمون رو انتخاب کنید.
سبک زندگی مناسب پشت‌کنکوری‌ها
پشت کنکوری‌ها برای این‌که بتونن مفید و مؤثر درس بخونن، باید حواسشون به سبک زندگی سالمشون هم باشه. مهم‌ترین نکاتی که باید بهشون توجه کنید خواب، تغذیه و ورزش هستن.
اهمیت خواب خوب برای پشت کنکوری‌ها
خواب کافی و باکیفیت در سال کنکور یکی از اساسی‌ترین نیازهای شماست. به هیچ وجه برای درس‌خوندن از خوابتون نزنید، چون اگه کمبود خواب داشته باشید، درس خوندن هم کاملاً بی‌فایده‌ست. سعی کنید حداقل ۶ ساعت خواب رو داشته باشید و در طول روز، یه چرت کوتاه بزنید. دوش آب گرم یا یه لیوان شیر قبل از خواب هم می‌تونه به خواب بهتر و با کیفیت‌ترتون کمک کنه.
نقش تغذیه در سال کنکور
موضوع دوم مربوط به تغذیه‌ست. چیزی که می‌خورید، مستقیماً روی عملکرد مغز شما اثر می‌ذارره. بنابراین، رژیم غذایی‌تون رو طوری انتخاب کنید که تمام مواد مغذی لازم برای مطالعه طولانی و تمرکز ذهن رو دریافت کنید. از فست فودها تا جای ممکن دوری کنید و غذای خونگی کم چرب بخورید. قند مصنوعی ارزش غذایی نداره و اگه احساس می‌کنید که به یه خوراکی شیرین نیاز دارید، بهتره سراغ قندهای طبیعی برید. نوشیدن آب کافی رو در سال کنکور فراموش نکنید و یادتون باشه که منظور از آب، فقط خود آبه! چایی و شربت و آب میوه، آب حساب نمی‌شن. در محتوای جداگانه‌ای در کیمیاگرخونه، خوراکی‌های مفید برای تقویت حافظه در سال کنکور رو معرفی کردیم. حتماً به این محتوا سر بزنید و مواد غذایی که گفته شده ر در رژیم غذایی روزانه‌تون جا بدید.
اهمیت ورزش برای پشت کنکوری‌ها
همون‌طور که بالاتر هم گفتیم، حفظ روحیه برای دانش‌آموزهای پشت کنکوری خیلی مهمه و یکی از راهکارهای مؤثر برای حفظ روحیه و شادابی، ورزش کردنه. اگه بتونید هر روز در حد نیم ساعت، به صورت سریع پیاده روی کنید که ضربان قلبتون بالا بره، تأثیر مثبت زیادی رو خواهید دید. اکه وقت کافی ندارید، سه روز در هفته هم قبوله! بهونه‌ها رو کنار بذارید. فکر نکنید که به امکانات و تجهیزات عجیب و غریب برای ورزش‌کردن نیاز دارید. ورزشی در حد پیاده روی هم کارتون رو راه میندازه. ورزش کردن علاوه بر این که باعث شادابی و سرزندگی می‌شه، بهتون کمک می‌کنه خواب بهتر و عمیق‌تری داشته باشید. پس حتماً در برنامه‌تون، زمانی رو برای ورزش در نظر بگیرید.
انتخاب بهترین منابع برای پشت کنکوری‌ها
در برنامه پشت کنکوری‌ها، باید بهترین و کارآمدترین منابع رو انتخاب کرد. در محتوای جداگانه‌ای در کیمیاگرخونه، بهترین منابع کنکور ریاضی، بهترین منابع کنکور تجربی و بهترین منابع کنکور انسانی رو معرفی کردیم و پیشنهاد میکنیم حتماً بهشون سر بزنید. نکته‌ای که در انتخاب منبع باید بهش دقت کنید اینه که سطح کتاب رو حتماً در نظر بگیرید. یعنی منبعی رو انتخاب کنید که سطح اون متناسب با سطح درسی شما باشه. کتاب مناسب برای شما نه باید خیلی آسون باشه و نه خیلی سخت.
پیشنهاد کیمیاگرخونه برای انتخاب منابع در دروس مختلف، موارد زیره:
- زیست‌شناسی: خیلی سبز
- شیمی: مبتکران
- فیزیک: نشر الگو
- ریاضی: مهر و ماه
- اقتصاد، فلسفه، جامعه‌شناسی: مشاوران
- سایر دروس رشته انسانی: خیلی سبز
بالاتر که راجع به اشتباهات سال کنکور صحبت کردیم، گفتیم که یکی از مهلک ترین اونها، چند منبعی شدنه. بنابراین، فقط یک کتاب رو انتخاب کنید و صفر تا صدش رو کامل بخونید و روی تمام تست‌هاش تسلط پیدا کنید. اگه به تسلط کامل روی یک کتاب رسیدید و هنوز هم زمان داشتید، می‌تونید برید سراغ کتاب دوم. اما به هیچ وجه، اگه تکلیف کتاب اول رو روشن نکردید، کتاب دوم رو شروع نکنید.
پشت کنکوری های موفق
به عنوان حسن ختام این مطلب، در این قسمت، برای این‌که بهتون امید و انگیزه بدیم و مطمئن بشید که اگه تلاش کنید، می‌تونید به هدفی که دارید برسید، تعدادی از دانش‌آموزهای کیمیاگرخونه که پشت‌کنکوری بودن و تونستن رتبه‌برتر بشن رو بهتون معرفی میکنیم.
- آرش دنیوی، رتبه ۱۰۳۹ کنکور تجربی ۱۴۰۲، دانشجوی دندانپزشکی دانشگاه لرستان
- عماد جمال‌زهی، رتبه ۱۹۹۱ کنکور تجربی ۱۴۰۲، دانشجوی پزشکی دانشگاه سیستان‌و‌بلوچستان
- درسا سیاه‌کمری، رتبه ۹۵۲ کنکور تجربی ۱۴۰۱، دانشجوی داروسازی دانشگاه شهیدبهشتی
پیشنهاد میکنیم که حتماً به دیوار افتخارات کیمیاگرخونه سر بزنید تا با رتبه‌های برتر و پشت‌کنکوری‌های موفق بیش‌تر آشنا بشید. حتماً مصاحبه‌هایی که با رتبه‌های برتر انجام دادیم رو بخونید تا بتونید از تجربیات و راهکارهای مؤثری که باعث موفقیتشون شده استفاده کنید.
سخن پایانی
در این مقاله، نکاتی که در برنامه پشت کنکوری‌ها اهمیت داره رو توضیح دادیم و گفتیم که برای برنامه ریزی، باید چه اصولی رو رعایت کنید. اگه پشت کنکوری هستید، بدونید که دنیا به آخر نرسیده و هنوز هم برای موفقیت فرصت دارید. پس افکار منفی رو دور بریزید و تمام تمرکزتون رو بذارید روی درس. فراموش نکنید اولین قدمی که باید برای موفقیت در سال پشت کنکور بردارید، اینه که بفهمید دلیل شکستتون در سال گذشته بوده و سعی کنید اون رو اصلاح کنید.
ما در کیمیاگرخونه محتواهای متعددی درباره روش مطالعه دروس برای کنکور، تحلیل آزمون، افزایش سرعت تست زنی و… رو منتشر کردیم. پیشنهاد میکنیم حتماً این مطالب رو به دقت بخونید تا بتونید بهترین تکنیک‌ها رو به کار بگیرید و به هدفی که دارید برسید. علاوه بر این، از تجربیات رتبه‌های برتر هم غافل نشید. اگه می‌خواید بدونید رتبه‌های برتر کنکور سال‌های گذشته چطوری درس خوندن و موفق شدن، حتماً به دیوار افتخارات کیمیاگرخونه سر بزنید. اینجا می‌تونید با پشت کنکوری‌هایی که رتبه برتر شدن هم آشنا بشید.