توی این مقاله، قراره صفر تا صد رشته ریاضی و فیزیک رو بهتون معرفی کنیم. پس اگه می‌خواید بدونید که انتخاب رشته ریاضی پایه نهم چطوریه و این رشته براتون مناسب هست یا نه، این مقاله رو از دست ندید که خیلی به دردتون می‌خوره!
معرفی رشته ریاضی در انتخاب رشته نهم به دهم
رشته ریاضی‌فیزیک یه رشته نظریه و یکی از ویژگی‌هاش اینه که هم تنوع رشته‌ها در اون بسیار زیاده و هم دانشگاه‌های متعددی رشته‌هاش رو ارائه می‌دن. مثلاً در رشته تجربی، انتخاب‌های شما چندان زیاد نیست و تعداد محدودی رشته‌های تاپ وجود داره. اما در رشته ریاضی و فیزیک، تعداد رشته‌های به درد بخور خیلی بیش‌تر و متنوع‌تره. علاوه بر این، دانشگاه‌هایی که رشته‌های فنی و مهندسی رو ارائه می‌دن خیلی زیادن و در شهرهای مختلف کشور وجود دارن.
مزیت تنوع رشته‌های دانشگاهی در رشته ریاضی
یکی از مزایای تنوع رشته و دانشگاه در رشته ریاضی اینه که شما با رتبه‌های بالاتر هم می‌تونید در دانشگاه‌های دولتی خوب قبول بشید. البته این اصلاً به این معنا نیست که این رشته خیلی آسون و راحته و مثل آب خوردن می‌شه باهاش وارد دانشگاه شد! نکته‌ای که باید بدونید اینه که در رشته‌های گروه ریاضی، دانشگاه‌های شهر تهران یک سر و گردن از باقی دانشگاه‌ها بالاترن و اهمیت ویژه‌ای دارن. معمولاً افرادی که در بازار کار موفق عمل می‌کنن، فارغ التحصیل بهترین دانشگاه‌های فنی و مهندسی، یعنی دانشگاه‌های شهر تهران از جمله شریف، تهران، امیرکبیر و… هستن. کیفیت دانشگاه‌ها در رشته‌های فنی و مهندسی خیلی باهم متفاوته و دانشگاه‌های شهر تهران از دانشگاه‌های دیگه خیلی خیلی بهترن.
نکته مهم دوم، بازار کار گسترده در شهر تهرانه که اهمیت تحصیل در این شهر رو دو چندان می‌کنه. موقعیت‌های شغلی برای رشته‌های مختلف، نسبت به سایر شهرهای ایران خیلی بیش‌تره و بنابراین، اگه در این شهر درس بخونید، احتمال این‌که حین تحصیل یا بعد از فار‌غ‌التحصیلی کار خوب پیدا کنید، خیلی بیش‌تر می‌شه. بنابراین، شاید ورود به دانشگاه در رشته ریاضی چندان سخت نباشه، اما هدف فقط واردشدن به دانشگاه نیست. بلکه هدف قبولی در رشته‌ی خوب و دانشگاهِ خوب در شهر تهرانه که خیلی سخت و رقابتیه.
شرایط انتخاب رشته ریاضی نهم به دهم
برای این‌که بتونید در پایه دهم، رشته ریاضی‌فیزیک رو انتخاب کنید، موارد زیر ضروری و اثرگذار هستن:
- نتیجه فرایند هدایت تحصیلی و رتبه نهایی دانشآموز در این آزمون: که توی یه محتوای کامل و جامع راجع به این موضوع صحبت کردیم.
- سهمیه‌های مؤثر در انتخاب رشته
- ظرفیت کافی برای پذیرش دانش‌آموزان ریاضی در مدرسه مورد نظر در صورت دولتی‌بودن مدرسه
- کسب حد نصاب لازم در معدل و درس ریاضی
سهمیه‌های مؤثر در انتخاب رشته ریاضی نهم
سهمیه‌های مختلف از جمله سهمیه‌های مناطق، جانبازان، ایثارگران و… در انتخاب رشته دانش‌آموزهای پایه نهم هم تأثیرگذارن. به این معنا که معمولاً در مدارس دولتی، تعداد مشخصی ظرفیت برای هر کدوم از سهمیه‌ها در نظر گرفته می‌شه.
ظرفیت کافی برای پذیرش دانش‌آموزان ریاضی در مدرسه مورد نظر در صورت دولتی‌بودن مدرسه
قاعدتاً هر مدرسه‌ای ظرفیت محدودی برای پذیرش دانش آموز در هر رشته داره. مدارس برای ثبت نام دانش‌آموزها در هر رشته، از بالاترین نمره شروع می‌کنن و به همین دلیل، باید سعی کنید در فرایند هدایت تحصیلی، بالاترین نمره ممکن رو کسب کنید تا برای ورود به رشته دلخواهتون، هیچ نگرانی‌ای نداشته باشید. این موضوع شاید در مدارس غیرانتفاعی سطح پایین‌تر وجود نداشته باشه چون عموماً متقاضی زیادی ندارن. اما برای مدارس خوب و برتر و همین‌طور مدارس دولتی که متقاضی زیادی برای ثبت‌نام دارن، این محدودیت دیده می‌شه.
کسب حداقل معدل و نمره لازم در دروس مهم
برای ورود به رشته ریاضی، نمره‌تون در درس ریاضی باید بالاتر از ۱۴ و در درس علوم بالاتر از ۱۳ باشه. البته نکته این‌جاست که این نمرات، حداقل نمره لازم برای ورود به رشته ریاضی هستن، یعنی اگه نمره‌تون کم‌تر از این‌ها بشه، به هیچ وجه نمی‌تونید وارد این رشته بشید. اما اگه می‌خواید بی‌‌چون و چرا وارد رشته ریاضی بشید، باید سعی کنید در این دروس نمرات بالایی کسب کنید. چون هر چه‌قدر نمره‌تون بالاتر باشه، امتیاز بالاتری در هدایت تحصیلی می‌گیرید و احتمال قبولی‌تون هم بیش‌تره. برای این‌که بهتر متوجه بشید که نمراتتون چطور در هدایت تحصیلی اثرگذارن، پیشنهاد می‌کنیم حتماً به محتوای قوانین انتخاب رشته نهم به دهم سر بزنید.
بررسی بازار کار و مشاغل رشته ریاضی
اگه بخوایم مشاغل مرتبط به رشته ریاضی رو دسته‌بندی کنیم، می‌تونیم سه دسته کلی رو معرفی کنیم. البته این دسته‌بندی به این معنی نیست که هر کدوم از مشاغل رشته‌های فنی و مهندسی فقط در یکی از این دسته‌ها جا می‌گیرن، بلکه ممکنه یک رشته در هر دو حوزه، موقعیت‌های شغلی خوب و پردرآمدی داشته باشه. مثل مهندسی برق.
- مشاغل صنعتی: شاید شما با محیط‌های کاری صنعتی چندان آشنایی نداشته باشید و ندونید که نقش مهندس‌ها در صنعت چقد مهمه. اما باید بدونید که تعداد زیادی از فارغ‌التحصیل‌های رشته‌های ریاضی، وارد حوزه صنعت می‌شن و در زمینه‌های مختلفی مثل صنایع هواپیمایی، خودروسازی، کشتی‌سازی و… شروع به کار می‌کنن.
- مشاغل فناورانه: دسته دیگه مشاغل مرتبط با رشته ریاضی در حوزه فناوری و تکنولوژی قرار می‌گیرن؛ مثل مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق، مهندسی صنایع و… . نکته مهمی که باید درباره این مشاغل بدونید اینه که شغل‌های فناورانه، نسبت به شغل‌های صنعتی درآمد خیلی بیش‌تری نشبت
- مشاغل میان‌رشته‌ای: شغل‌های میان‌رشته‌ای اون‌هایی هستن که در اون‌ها، از دانش ریاضی و فنی و مهندسی در پیشبرد کارهای مربوط به حوزه‌های دیگه استفاده می‌شه. مثلاً مهندس کامپیوتری که در یک شرکت دارویی، برنامه‌نویسی یا تحلیل داده انجام می‌ده، در واقع داره به‌صورت میان‌رشته‌ای کار می‌کنه.
رشته‌های دانشگاهی مختلف ریاضی و فیزیک
ما در کیمیاگرخونه، هر کدوم از رشته‌های دانشگاهی مختلف ریاضی و فیزیک رو به صورت جداگانه معرفی کردیم و درباره بازار کار و درآمد، دروس دانشگاهی، امکان مهاجرت و… صحبت کردیم. پیشنهاد می‌کنیم حتماً به این محتواها سر بزنید تا با رشته‌های مختلف آشنا بشید و بتونید آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید که رشته ریاضی و فیزیک مناسب شما هست یا نه. اما رشته‌های دانشگاهی ریاضی رو هم می‌شه بر مبنای همون مواردی که در قسمت قبل برای مشاغل این رشته پیشنهاد کردیم، دسته‌بندی کنیم:
- رشته‌های صنعتی مثل مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، مهندسی معماری، مهندسی مواد و متالورژی، مهندسی نفت، مهندسی هوافضا و…
- رشته‌های حوزه تکنولوژی مثل مهندسی صنایع، مهندسی کامپیوتر، مهندسی آی‌تی، مهندسی برق و…
- رشته‌های میان‌رشته‌ای مهندسی صنایع، مهندسی کامپیوتر و…
همون‌طور که می‌بینید، رشته‌های مختلف فقط به یک دسته بندی محدود نمی‌شن، بلکه می‌تونن در حوزه‌های مختلف به کار گرفته بشن. بنابراین، این‌که شما از رشته‌ای که می‌خونید در چه زمینه‌ای قراره استفاده کنید و در چه حیطه‌ای کار کنید، به علاقه و نظر خودتون بستگی داره.
چطور می‌تونیم استعداد و علاقه خودمون رو پیدا کنیم؟
خیلی از دانش‌آموزها سؤالشون اینه که چطور باید بفهمن در چه زمینه‌ای استعداد و علاقه دارن و می‌تونن موفق‌تر باشن. برای این کار، چند نکته کاربردی وجود داره که اینجا براتون توضیح می‌دیم.
آزمون‌های شخصیت‌شناسی و استعدادسنجی
آزمون‌های روانشناسی معتبر مختلفی وجود داره که می‌تونه به شما در این زمینه کمک ویژه‌ای کنه. مثلاً آزمون ام‌بی‌تی‌آی به شما می‌گه چه ویژگی‌های شخصیتی‌ای دارید تا متناسب با این ویژگی‌ها، بتونید رشته و شغلی که براتون مناسب‌تره رو انتخاب کنید. نکته مهمی که برای آزمون‌های مختلف باید بهش توجه کنید اینه که به سؤالات این آزمون‌ها در وضعیتی پاسخ بدید که هم حال روحی‌تون خوب و پایدار باشه و هم زمان و حوصله کافی داشته باشید. چون در غیر این صورت، نتیحه آزمونتون واقعی نخواهد بود.
نگاه تحلیلی به استعدادها
نکته دوم اینه که برای شناخت بهتر توانایی‌هاتون، باید به استعدادهاتون به‌صورت تحلیلی نگاه کنید. مثلاً فرض کنید یه دانشآموز در درس علوم، نمره ۲۰ گرفته و درس ریاضی، نمره ۱۷کسب کرده. اگه بخوایم خیلی ساده و در واقع احمقانه به قصیه نگاه کنیم، باید بگیم که چون نمره علومش بالاتره، پس باید تجربی رو انتخاب کنه. اما دید عقلانی و تحلیلی اینه که اول بفهمیم چرا نمره‌ش در درس علوم بالا شده و در درس ریاضی نمره پایین تری گرفته. اول باید علت رو کشف کنیم و ببینیم اون دانشآموز اصلاً برای درس ریاضی تلاشی کرده و زمان لازم رو گذاشته یا نه.
یکی از مثال‌های خیلی خوب که اینجا می‌گنجه، مریم میرزاخانی و رؤیا بهشتی زواره هستن. این دو نفر که بعدها در دانشگاه استنفورد و آکسفورد، استاد ریاضی شدن، در پایه نهمِ مدرسه، ریاضی‌شون به شدت افت کرده بود و پایین‌ترین نمره‌ای که گرفتن، در همین درس بود! اما علتش این نبود که هوش ریاضی نداشتن یا توانمند نبودن، بلکه علتش معلمی بود که نتونسته بود استعداد ریاضی این دو نفر رو شکوفا کنه.
توجه به تمام فاکتورهای مهم در انتخاب رشته
در قدم بعدی، برای انتخاب رشته و شغل آینده‌تون باید به فاکتورهای مهم دیگه‌ای از جمله علاقه، بازار کار و درآمد و همچنین شخصیت اجتماعی هم توجه کنید. قبلاً بارها تأکید کردیم که باید رشته و شغلی رو انتخاب کنید که بهش علاقه دارید، وگرنه قطعاً در آینده به مشکلات زیادی دچار می‌شید. در کارکردن از نیازهای اساسی انسان به شمار می‌ره. اما هدف کارکردن فقط پول‌درآوردن نیست، بلکه کار و شغل هر فرد، جزئی از هویتش به شمار می‌ره. پس باید شغلی رو انتخاب کنید که در اون، احساس مثبت و مفیدبودن هم داشته باشید. شخصیت اجتماعی به این معنیه که به شغلی که قراره در آینده داشته باشید، افتخار کنید و دوستش داشته باشید.
دروس تخصصی و کتاب های رشته ریاضی و فیزیک در متوسطه
در جدول زیر، می‌تونید دروس تخصصی رشته ریاضی و فیزیک در مقاطع دهم، یازدهم و دوازدهم متوسطه رو ببینید:
تفاوت دروس رشته ریاضی و فیزیک با رشته تجربی
بچه های ریاضی و فیزیک پایه دهم با توجه به تصویر بالا درس هندسه 1 رو اضافه تر میخونن. در مقطع یازدهم ریاضی و فیزیک دو درس هندسه 2 و آمار و احتمال اضافه تر از رشته تجربیه اما بقیه دروس با تجربی یکسانه. مثلا در درس فیزیک بجز یک فصل ترمودینامیک بقیه فصل ها با فیزیک بچه های تجربی یکسانه. در پایه دوازدهم ریاضی هندسه 3 و گسسته دروسی هستن که در رشته تجربی نیست اما بقیه دروس با بچه های تجربی تقریبا یکسانه.