آموزش زبان و ادبیات فارسی یکی از رشته‌های دانشگاه فرهنگیانه که فقط از گروه انسانی دانشجو می‌گیره واز گروه تجربی‌ها و ریاضی‌ها قابل انتخاب نیست. اگه دانش‌آموز انسانی هستی و به معلمی و صد البته جهان جذاب ادبیات علاقه داری، این مقاله رو از دست نده. چون قراره هر چیزی که باید درباره دبیری آموزش زبان و ادبیات فارسی بدونی رو اینجا بهت بگیم.
بازارکار و آینده شغلی آموزش زبان و ادبیات فارسی
همون‌طور که می‌دونید، به‌طور کلی دانشجومعلم‌ها از اولین روز تحصیل در دانشگاه فرهنگیان حقوق دریافت می‌کنن و بیمه می‌شن. پیشنهاد می‌کنیم حتماً به مطلب مربوط به حقوق دانشگاه فرهنگیان در سال ۱۴۰۳ سر بزنید تا با جزییات کامل حقوق پرداختی این دانشگاه آشنا بشید. حقوق دانشجومعلم‌ها بعد از فارغ‌التحصیلی و آغاز به کار رسمی در آموزش‌و‌پرورش، بین ۱۲تا۱۵میلیونه و بیمه هم به قوّت خودش باقیه. اما به‌جز استخدام در آموزش‌و‌پرورش، معلمی بازارکار جانبی هم داره. مثلاً فارغ‌التحصیل‌های آموزش زبان و ادبیات فارسی می‌تونن به‌عنوان معلم خصوصی قبولی مدارس خاص، مثل نمونه‌دولتی و تیزهوشان و یا کلاس‌های آمادگی برای امتحانات نهایی هم فعالیت کنن و درآمد خودشون رو افزایش بدن.
توانایی‌های لازم برای دبیری ادبیات
برای این‌که وارد رشته آموزش زبان و ادبیات فارسی بشید و بتونید در آینده دبیر شایسته و موفقی باشید، باید:
- به ادبیات فارسی علاقمند باشید؛
- در نوشتن خلاقیت داشته باشید؛
- اهل مطالعه باشید تا بتونید کتاب‌های خوب و فاخری رو به دانش‌آموزها معرفی کنید؛
- و بتونید متون ادبی رو تحلیل کنید. این یک توانایی اکتسابیه که با وجود علاقه به ادبیات میتونید به مرور زمان کسب کنید
ویژگی های یک دبیر خوب ادبیات
اگر تصمیم دارید که کلاس ادبیات مدرسه رو برای بچه ها پویاتر و شاداب تر کنید و همینطور نمیخوایید که شاگرداتون سر کلاس موقع درس چرت بزنن!! باید مطالعه جانبی کافی داشته باشید تا بتونید مثال های بهتری بزنید و دید وسیع تری از ادبیات به بچه ها بدید. با داشتن مطالعه جانبی کافی میتونید بچه ها رو به سمت آثار بهتر و فاخرتر ادبیات هدایت کنید و درک ادبی اونها رو بالا ببرید.
دروس دانشگاهی رشته آموزش زبان و ادبیات فارسی
دانشجوهای آموزش ادبیات فارسی در طول تحصیل چهارساله‌شون باید واحدهای درسی زیر رو بگذرونن:
دروس اصلی و پایه
| متون نظم بوستان سعدی | متون نظم غزلیات سعدی |
| متون نظم حافظ ۱ و ۲ | متون نظم صائب |
| متون نثر ۱ تاریخ بیهقی | متون نثر ۲ سیاست‌نامه و قابوسنامه |
| متون نثر ۲ کشف‌الاسرار | متون نثر ۳ کلیله و دمنه ۱ |
| متون نثر ۳ گلستان سعدی | متون نثر ۴ مرصادالعباد |
| قرائت عربی ۱و۲و۳و۴و۵ | قواعد عربی ۱و۲و۳و۴ |
| زبان تخصصی ۱و۲ | ادبیات معاصر نظم |
| ادبیات معاصر نثر | متون تفسیری |
| آشنایی یا علوم قرآنی | غزلیات شمس |
| متون نثر ۵ قسمت ۱ روزبهان و سهروردی | متون نثر ۵ قسمت ۲ عین‌القضات |
| روش تحقیق ۲ | کلیات فلسفه اسلامی |
| مقدمات زبان‌شناسی | انقلاب اسلامی و زمینه‌های ادبی آن |
| انواع ادبی و آشنایی با علوم اسلامی | متون نظم مثنوی ۱و۲ |
| متون نظم منطق‌الطیر | متون نظم حدیقه سنایی |
دروس اختصاصی
| معانی و بیان ۱و۲ | مبانی عرفان و تصوف |
| تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی | تاریخ ادبیات ۱و۲و۳ |
| سبک‌شناسی ۱ – نظم | سبک‌شناسی ۲ – نثر |
دروس اختیاری
| تاریخ زبان فارسی | مرجع‌‌شناسی و روش تحقیق ۱ |
| بلاغت ۱و۲ | آیین نگارش و ویرایش |
| عروض و قافیه | متون نظم رودکی و منوچهری |
| متون نظم فرخی و کسایی | متون نظم رستم و سهراب |
| متون نظم رستم و اسفندیار | متون نظم سی قصیده ناصرخسرو |
| متون نظم خاقانی | متون نظم مسعود سعد |
مزایا و معایب رشته آموزش زبان و ادبیات فارسی
دبیری ادبیات دو تا مزیت اصلی داره. اول این‌که خلاقیت‌محوره و فضای شیرین و جذابی داره، البته برای افرادی که به ادبیات علاقمند باشن. پس میتونید توی روش تدریستون خلاقیت و تنوع به خرج بدید و دانش‌آموزها رو به این حوزه علاقمند کنید. مزیت دیگه ادبیات هم اینه که جدی‌ترین درس عمومیه و معمولاً نسبت به دروس عمومی دیگه، اهمیت بیش‌تری داره.
اما هر شغلی معایب خاص خودش رو هم داره. اگه بخوایم از معایبش بگیم، اولین نکته اینه که گرچه آموزش زبان و ادبیات فارسی بازارکار جانبی به شکل برگزاری کلاس‌های خصوصی داره، اما این بازارکار چندان پررونق نیست. به این دلیل که کلاس‌های خصوصی تقویتی و یا آمادگی برای آزمون معمولاً برای دروس تخصصیه و برای درسی مثل ادبیات، تقاضای کم‌تری وجود داره. علاوه بر این، شما به‌عنوان یه معلم ادبیات باید صبر زیادی داشته باشید! بعضی از دانش‌آموزها علاقه‌ای به ادبیات ندارن و شما به‌عنوان دبیر این درس، شاید مسیر پرچالشی رو برای علاقمندکردنشون به ادبیات در پیش رو داشته باشید. پس خودتون رو برای سروکله زدن با دانش‌آموزهایی که فکر می‌کنن ادبیات مهم نیست، آماده کنید!
رشته آموزش زبان و ادبیات فارسی در مقاطع بالاتر
به‌طور کلی، برای ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاه فرهنگیان، به مجوز آموزش‌و‌پرورش نیاز دارید. یعنی اول آموزش‌و‌پرورش اعلام می‌کنه که در چه رشته‌هایی به نیرو احتیاج داره و بعد بر اساس اون، افرادی که تمایل به تحصیل در مقاطع بالاتر دارن، می‌تونن درسشون رو ادامه بدن. دبیری آموزش ادبیات هم از این قاعده مستثنی نیست و اگه آموزش‌و‌پرورش در زمینه آموزش زبان و ادبیات فارسی اعلام نیاز کنه، میتونید این رشته رو در مقاطع بالاتر هم ادامه بدید.
مهاجرت با رشته آموزش زبان فارسی
قطعاً می‌دونید که وقتی وارد دانشگاه فرهنگیان می‌شید، ۳۰سال تعهد خدمت دارید. حالا اگه قصد مهاجرت دارید، اول از همه باید از دانشگاه فرهنگیان انصراف بدید که برای این کار، باید جریمه پرداخت کنید! مدرک دانشگاه فرهنگیان به اندازه دانشگاه‌های دولتی معتبر نیست و به همین دلیل، مهاجرت با مدرک این دانشگاه کار چندان راحتی نیست. بنابراین اگه تصمیمتون برای تحصیل در دانشگاه فرهنگیان قطعیه، تقریباً باید قید مهاجرت رو بزنید.