خیلی از دانش‌آموزها هستن که با وجود این‌که ساعات طولانی درس می‌خونن، اما همچنان ترازشون در حدی که باید و شاید بالا نیست. اگه تو هم جزو این دسته از دانش‌آموزها هستی، این مطلب حسابی به دردت می‌خوره. چون می‌خوایم توضیح بدیم که تراز کنکور چیه و با چه راهکارهایی می‌شه تراز رو به بالاترین حد ممکن رسوند!
تراز کنکور چیست؟
تراز معیاریه که وضعیت عملکرد شما رو نسبت به سایر داوطلب‌ها نشون می‌ده. یعنی عملکرد بقیه‌ی داوطلب‌ها روی تراز شما تأثیر می‌ذاره. مثلاً فرض کنید که در یکی از امتحاناتتون، نمره‌ی ۱۹ گرفتید در حالی که بقیه‌ی دانش‌آموزها همه ۲۰ شدن! نمره‌ی ۱۹ در یک امتحان سخت، نمره‌ی خیلی خوبیه اما در چنین امتحان ساده‌ای که همه ۲۰ شدن، اصلاً نمره‌ی بالایی نیست. در کنکور هم همین وضعیت وجود داره. تراز در واقع برای این محاسبه می‌شه که وضعیت داوطلب‌ها نسبت به هم‌دیگه قابل مقایسه باشه. پس اگه در کنکور، سؤالات یک درسی سخت باشه و اکثر داوطلب‌ها درصد پایینی بزنن اما شما بالا بزنید، تراز خیلی بالایی کسب می‌کنید و برعکس.
تراز یعنی بدبختی دیگران در کنکور، عامل خوشبختی شماست! بنابراین، اگه بتونید درسی که بقیه در اون ضعیف هستن رو تقویت کنید و درصد بالایی بزنید، ترازتون افزایش پیدا میکنه.
چرا ساعات مطالعاتیم بالاست اما ترازم کمه؟
همون‌طور که گفتیم، عملکرد سایر داوطلب‌ها در آزمون‌های آزمایشی یا کنکور، روی تراز شما تأثیرگذاره. به همین دلیل، اگه در یک درس درصد پایینی بزنید، مثلاً صفر تا ۲۰ درصد، تراز چندان زیادی بهتون نمیده چون خیلی از داوطلب‌های دیگه هم اون درس رو در همین حدود میزنن. اما افزایش تراز در درصدهای بالاتر خیلی چشمگیره و می‌تونه شما رو یک سر و گردن از باقی داوطلب‌ها بالاتر ببره. پس اگه درسی هست که اوضاع خوبی در اون دارید، سعی کنید با تمرین بیش‌تر، درصدتون رو به بالاترین حد ممکن برسونید. چون وقتی درصد از یک حدی بالاتر می‌ره، تراز به طور قابل‌توجهی افزایش پیدا میکنه. بنابراین، اگه ساعات طولانی درس می‌خونید اما ترازتون چندان افزایشی پیدا نمی‌کنه، دلیلش اینه که در محدوده‌ی درصدی هستید که شاخص ترازدهی در اون پایینه.
راهکارهای افزایش تراز آزمون
حالا که با مفهوم تراز آشنا شدید، وقتشه که راهکارهایی رو برای افزایش تراز بهتون معرفی کنیم:
- مطالعه‌ی اصولی و مفید
- مطالعه‌ی متن کتاب درسی
- خلاصه‌نویسی
- ساعات مطالعاتی کافی
- مرور و جمع‌بندی
- مهارت آزمون‌دادن
- افزایش تمرکز
- تحلیل آزمون
- تست‌زدن
اصولی و مفید مطالعه کنید
حتی اگه روزی ۱۵ ساعت هم درس بخونید ولی بر اساس روش‌ها و اصول علمی مطالعه پیش نرید، نمی‌تونید به نتیجه‌ی مطلوب برسید. کیفیت مطالعه به اندازه‌ی کمیتش و حتی بیش‌تر اهمیت داره. بنابراین، اگه عادت‌های نادرستی در درس‌خوندن دارید، لازمه که حتماً اصلاحشون کنید تا بتونید به بالاترین بازدهی ممکن برسید. ما در کیمیاگرخونه، در محتواهای جداگانه‌ای، روش اصولی مطالعه‌ی دروس مختلف برای کنکور و امتحانات نهایی رو توضیح دادیم. پیشنهاد می‌کنیم که حتماً درس مورد نظرتون رو در سایت سرچ کنید تا با روش مطالعه‌ی علمیش آشنا بشید. زمانی که عادت‌های نادرست مطالعاتی رو حذف و عادت‌های صحیح رو جایگزینش می‌کنید، می‌تونید معجزه‌ی بهبود عملکرد و ترازتون رو ببینید!
از کتاب درسی غافل نشید
بعضی از دانش‌آموزها هستن که تصور می‌کنن کتاب درسی نکته‌ی خاصی نداره و نیازی نیست که بخوننش. این تصور کاملاً غلطه. منبع اصلی شما برای کنکور و امتحان نهایی، کتاب درسیه. بنابراین، به هیچ وجه از مطالعه‌ی دقیق و کامل متن کتاب درسی شونه خالی نکنید. بارها پیش اومده که در کنکور، سؤالات درس‌های مختلف به صورت مستقیم از متن کتاب درسی ، شکل‌ها، جدول‌ها و نمودارها اومده. پس کتاب رو جزء‌به‌جزء و با دقت بخونید تا اگه سؤالی ازش در کنکور اومد، بتونید به‌سرعت بهش پاسخ درست بدید.
خلاصه نویسی کنید
یکی از تکنیک‌هایی که ما همیشه توصیه می‌کنیم که کنکوری‌ها ازش استفاده کنن، خلاصه‌نویسیه. خلاصه‌نویسی علاوه بر این‌که به فهم و تثبیت بهتر مطالب در ذهن کمک میکنه، باعث می‌شه قبل از آزمون‌های آزمایشی یا حتی قبل از کنکور، بتونید به راحتی و در مدت زمان کوتاهی، مطالب مهم رو مرور کنید. در محتوای جداگانه‌ای در کیمیاگرخونه، خلاصه نویسی به سبک رتبه برترها رو آموزش دادیم که خیلی به دردتون می‌خوره.
ساعات مطالعاتی‌تون رو افزایش بدید
ساعات مطالعاتی مورد نیاز هر دانش‌آموز در سال کنکور به سه عامل مهم بستگی داره:
- وضعیت درسی
- رشته‌ی مورد نظر
- دانشگاه مورد نظر
بنابراین، نمی‌شه برای تمام دانش‌آموزها یک ساعت مطالعاتی ثابت رو توصیه کرد. اما در حالت کلی، برای رتبه برترشدن در کنکور، در رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی، روزانه باید حدوداً طبق ساعات جدول زیر مطالعه کنید:
| رشته | ساعات مطالعاتی |
| تجربی | ۱۰-۱۳ ساعت |
| ریاضی | ۷-۹ ساعت |
| انسانی | ۷-۹ ساعت |
درس‌ها رو مرور و جمع‌بندی کنید
مرور و جمع‌بندی مطالبی که مطالعه کردید، تأثیر بسیار زیادی در تثبیت اون‌ها در ذهنتون داره. به طور کلی، در سال کنکور دو نوع مرور رو باید انجام بدید:
- مرور پنجشنبه‌ها
- مرور کلی در برنامه‌ی مطالعاتی
روز قبل از هر آزمون آزمایشی، لازمه که مطالبی که در بودجه‌بندی آزمون هستن رو مرور کنید. ما در محتوای جداگانه‌ای در کیمیاگرخونه، روش مرور قبل از آزمون رو توضیح دادیم که می‌تونه براتون مفید باشه. علاوه بر این، نوبت‌هایی از آزمون‌های آزمایشی هستن که ماهیت مروری دارن. شرکت در این آزمون‌ها هم کمک میکنه که بتونید دروس قبلی رو به‌خوبی مرور و جمع‌بندی کنید. اگه برنامه‌ی اصولی برای مطالعه داشته باشید، قطعاً باید زمان‌هایی مختص مرور و جمع‌بندی در اون در نظر گرفته باشید. تعیین زمان درست مرور درس‌ها اهمیت خیلی زیادی داره. به همین دلیل، اگه نمی‌تونید خودتون برنامه‌ی مطالعاتی‌تون رو بچینید، حتماً از یک مشاور خوب کمک بگیرید.
مهارت آزمون دادن رو یاد بگیرید
درس‌خوندن به تنهایی باعث موفقیت شما در کنکور نمی‌شه. کنکور آزمونیه که شما رو مجبور میکنه در مدت زمان محدودی، هر چی توی چنته دارید رو روی پاسخنامه‌تون پیاده کنید! بنابراین، لازمه که تکنیک‌های تستزنی و هنر آزمون دادن رو هم بلد باشید تا بتونید موفق بشید. پس در کنار مطالعه، سعی کنید حتماً روش‌های مؤثر در مدیریت زمان در کنکور، افزایش سرعت تست زنی و… رو هم یاد بگیرید تا بتونید در کنکور، بهترینِ خودتون رو به نمایش بذارید.
تمرکزتون رو افزایش بدید
تمرکز چیزیه که در سال کنکور خیلی بهش نیاز دارید، چه در زمان مطالعه و چه در زمان آزمون‌دادن! خیلی وقت‌ها دانش‌آموزها به دلیل استرس زیادی که دارن، نمی‌تونن به‌خوبی تمرکز کنن و در نتیجه، عملکردشون بسیار ضعیف می‌شه. استرس زیاد در جلسه‌ی آزمون هم بسیار آسیب‌زننده‌ست و باعث بی‌دقتی‌های زیادی می‌شه که بعد از آزمون حسابی پشیمونی به بار میاره! بنابراین، لازمه که حتماً عواملی که باعث کاهش تمرکزتون می‌شه رو شناسایی و حل کنید. ما در کیمیاگرخونه، در محتوای جداگانه‌ای، روش‌های افزایش تمرکز رو معرفی کردیم که می‌تونه براتون مفید باشه.
آزمون‌ها رو تحلیل کنید
و اما می‌رسیم به گل سرسبد روش‌های افزایش تراز، یعنی تحلیل آزمون! در کیمیاگرخونه، بارها در محتواهای مختلف تأکید کردیم که آزمون‌دادن بدون تحلیل، به هیچ دردی نمی‌خوره. تحلیل آزمون مثل آزمایش‌دادنه. یعنی مشخص میکنه مشکل شما دقیقاً کجاست و نقاط ضعف و قوتتون چیه. فقط با تحلیل آزمونه که می‌تونید متوجه بشید کجای کارتون در مسیر درس‌خوندن ایراد داره و نیازه که اصلاحش کنید. صبا فرهنگ، رتبه‌ی ۳۲۸ کنکور تجربی ۱۴۰۱ که الان دانشجوی پزشکی دانشگاه تهرانه، با تحلیل آزمون دقیق و اصولی تونست به‌خوبی اشکالات خودش رو پیدا کنه و با اصلاح اون‌ها، تراز و درصدش رو در آزمون‌ها بالاتر ببره. پیشنهاد می‌کنیم که حتماً به صفحه‌ی معرفی صبا در دیوار افتخارات کیمیاگرخونه سر بزنید تا ببینید که چطور آزمون‌هاش رو تحلیل می‌کرد.
تست‌های بیش‌تر و سخت‌تر بزنید
همون‌طور که گفتیم، چالش اصلی در کنکور اینه که شما باید در مدت زمان محدود، تمام دانش خودتون رو نشون بدید. بارها پیش اومده که بچه‌های المپیادی که در حوزه‌ی خودشون حرفی برای گفتن دارن، نمی‌تونن درسی که در المپیادش شرکت کردن رو در آزمون‌ها بالا بزنن! دلیلش هم اینه که مهارت تستزنی بلد نیستن، وگرنه از نظر سواد و دانش که مشکلی ندارن! بنابراین، تستزنی مهم‌ترین مهارتیه که باید در سال کنکور یاد بگیرید و متأسفانه هیچ راه فرار یا جایگزینی هم براش وجود نداره! برای تقویت مهارت تستزنی، باید تست‌های بیش‌تر و سخت‌تر بزنید. به همین دلیله که ما در گزارش‌گیری روزانه از دانش‌آموزهای کیمیاگرخونه، ازشون می‌خوایم حتماً تعداد تست‌هایی که هر روز میزنن رو برامون بنویسن.
چرا ترازم کم می‌شه؟
دلایل اصلی که باعث می‌شه نتونید در آزمون‌ها تراز بالایی به دست بیارید، موارد زیر هستن:
- عدم اجرای برنامه ریزی در کنکور: توجه داشته باشید که برای بالابردن ترازتون، باید برنامه‌ی مطالعاتی‌تون رو دقیق اجرا کنید. یعنی باید تمام تکنیک‌های مهم مثل مرور، تحلیل آزمون، خلاصه‌نویسی و… رو انجام بدید و برای تمام درس‌ها هم زمان بذارید، نه این‌که درسی که دوستش ندارید رو حذف کنید!
- عدم کیفیت مطالعه: همون‌طور که بالاتر هم گفتیم، روش مطالعه‌تون باید اصولی و علمی باشه. با دیمی جلورفتن، نمی‌تونید موفق بشید!
- سرعت کم مطالعه: سرعت بیش‌ازحد پایین در مطالعه هم می‌تونه به تضعیف عملکرد شما دامن بزنه. یکی از عواملی که باعث کندشدن در مطالعه می‌شه، وسواس مطالعاتیه. اگه شما هم دچار وسواس در مطالعه هستید، سعی کنید که رفته‌رفته این وسواس رو کنار بذارید و سرعتتون رو افزایش بدید.
- تحلیل نکردن آزمون: بالاتر هم تأکید کردیم که تحلیل آزمون کلید طلایی موفقیت شما در کنکوره. بدون تحلیل، نمی‌تونید بفهمید کجای راه رو دارید اشتباه می‌رید و ایراد کارتون دقیقاً کجاست. پس تحلیل آزمون رو به هیچ وجه نپیچونید!
- عجله داشتن در آزمون: بعضی از دانش‌آموزها هستن که سر جلسه‌ی آزمون، هولن و عجله دارن! عجله‌داشتن باعث بی‌دقتی‌های زیادی می‌شه که می‌تونه درصدها و ترازتون رو حسابی خراب کنه. پس آرامش خودتون رو در جلسه‌ی آزمون حفظ کنید، چند تا نفس عمیق بکشید و با خیال راحت، بخ سؤال‌ها جواب بدید.
هدفگذاری برای افزایش تراز در کنکور ۱۴۰۴
حالا که با دلایل پایین‌بودن تراز و راهکارهای افزایش تراز آشنا شدید، وقتش رسیده که برای کنکور ۱۴۰۴، هدفگذاری کنید تا بتونید ترازتون رو افزایش بدید. اولین نکته‌ای که توصیه می‌کنیم در این هدفگذاری بهش توجه کنید اینه که تحلیل آزمون رو جدی بگیرید تا بتونید ایرادهاتون رو شناسایی کنید. وقتی ایرادها مشخص بشن، می‌تونید با اصلاحشون، به‌راحتی ترازتون رو افزایش بدید. پس به جای این‌که هدفتون رو بذارید روی رسیدن ترازتون به مثلاً ۹۰۰۰، تمرکزتون باید روی این باشه که اشکالاتتون رو برطرف کنید. چون با حل‌شدن اون‌ها، طبیعتاً ترازتون هم افزایش پیدا میکنه.
سخن پایانی
در این مطلب، راهکارهای مؤثر در افزایش تراز آزمون رو معرفی کردیم. توصیه می‌کنیم که از همین امروز، نکاتی که گفته شد رو در فرایند مطالعه‌تون پیاده کنید و مطمئن باشید که تأثیرش رو در نتیجه‌ی آزمون‌ها خواهید دید. اگه تا حالا آزمون‌هاتون رو تحلیل نمی‌کردید، از آزمون بعدی حتماً این کار رو انجام بدید تا بتونید بفهمید ایرادتون در درس‌خوندن کجاست. اگه اصولی و دقیق پیش برید و در مطالعه استمرار داشته باشید، قطعاً می‌تونید به هدفی که دارید برسید. چون ما در کیمیاگرخونه به این ایمان داریم که یه راه علمی، همیشه جواب می‌ده!