در مقاله مربوط به تکنیک‌های افزایش سرعت تستزنی در کنکور توضیح دادیم که یکی از راهکارهایی که خیلی بهتون کمک می‌کنه، تکنیک ضربدر منهاست. خیلی از رتبه‌‌های برتر کنکور برای مدیریت زمان در آزمون‌های آزمایشی و کنکور، از تکنیک ضربدر منها استفاده می‌کنن. تو هم اگه می‌خوای با این روش آشنا بشی و مثل رتبه‌برترها زمانت رو سر جلسه مدیریت کنی، این محتوا رو از دست نده.
اهمیت زمان در کنکور
قبل از این‌که تکنیک ضربدر منها رو توضیح بدیم، باید بگیم که اصلاً چرا نیازه این تکنیک رو یاد بگیریم. همون‌طور که می‌دونید، کنکور یه آزمون ۴ساعته‌ست که در اون باید هرچی در سه سال متوسطه یاد گرفتید رو پیاده کنید. بنابراین، فاکتور زمان اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کنه. کسی می‌تونه در کنکور موفق باشه که در زمان محدود ۴ساعته، بیش‌ترین تعداد پاسخ درست رو داشته باشه. پس لازمه که داوطلب‌های کنکور علاوه بر این‌که درس می‌خونن و سطح دانششون رو بالا می‌برن، با تکنیک‌هایی که می‌تونه سرعت تست‌زنی‌شون رو افزایش بده و بهشون کمک کنه زمان رو بهتر مدیریت کنن هم آشنا بشن. یکی از این تکنیک‌ها، تکنیک ضربدر منهاست که در ادامه مفصل راجع بهش حرف می‌زنیم.
تکنیک ضربدر منها چیه؟
خلاصه تکنیک ضربدر منها اینه که از اون جایی که ارزش سؤالات سخت و آسون در کنکور یکسانه، اولویت اینه که به سؤالات ساده پاسخ بدید چون زمان کم‌تری نیاز دارن و در نتیجه می‌تونید تعداد سؤالات بیش‌تری رو حل کنید. قاعدتاً قرار نیست در آزمون‌های آزمایشی و همین‌طور کنکور، به تمام سؤال‌های دفترچه سؤالات جواب بدید. کسی که رتبه اول کنکور می‌شه هم همه درس‌هاش رو صد نزده. نکته دوم هم اینه که قرار نیست همه سؤال‌ها رو در لحظه حل کنید، چون نمی‌دونید سؤالات بعدی چطور هستن و سختن یا آسون.
مثلاً فرض کنید که دفترچه سؤالات آزمون رو باز می‌کنید و به اولین سؤال جواب می‌دید. سؤال دوم سؤالیه که راه‌حلش رو بلدید اما حل‌کردنش از شما ۶دقیقه زمان می‌گیره. به نظر شما حل‌کردن این سؤال کار منطقی‌ایه یا نه؟ این موضوع به سؤالات بعدی بستگی داره؛ یعنی اگه سؤال‌های بعدی سخت‌ترن و زمان بیش‌تری نیاز دارن، قاعدتاً باید همین سؤال ۶دقیقه‌ای رو بذارید روی سرتون، حلواحلواش کنید و حلش کنید! اما اگه سؤال‌های بعدی آسونن، کار عقلانی اینه که این سؤال سخت و زمان‌بر رو رها کنید و برید سراغ سؤالات بعدی. اینجا جاییه که تکنیک ضربدر منها به کمک شما میاد.
در این تکنیک، باید سؤالات رو به روشی که می‌گیم دسته‌بندی کنید:
- کنار سؤال‌هایی که یقین دارید حل می‌شه و راه‌حلشون رو می‌دونید اما زمان‌بر هستن، علامت «به‌علاوه» بذارید تا بعداً برگردید سر وقتشون و حلشون کنید.
- کنار سؤالاتی که شاید حل بشه و شاید نه، یه علامت «ضربدر» بذارید. یعنی مطمئن نیستید که می‌تونید به جواب برسید یا نه.
- کنار سؤالاتی که مطمئنید نمی‌خواید حلشون کنید هم علامت «منها» بذارید. این سؤال‌ها ممکنه از مطالبی باشن که شما قبلاً خوندید اما همیشه در اون‌ها مشکل داشتید و می‌دونید که نمی‌تونید حلشون کنید و یا سؤالات جدیدی باشن که هیچ ایده‌ای برای حلشون ندارید.
مزایا و معایب تکنیک ضربدر منها در کنکور
این تکنیک دو تا مزیت خیلی مهم داره و یه عیب. البته عیبش طوری نیست که نشه حلش کرد. پس سعی کنید حتماً این روش رو یاد بگیرید و ازش استفاده کنید.
مزایای تکنیک ضربدر منها
مهم‌ترین مزیت این تکنیک اینه که به شما کمک می‌کنه در جلسه کنکور، زمان محدودی که در اختیار دارید رو بهتر مدیریت کنید. برای فهم بهتر این موضوع دو تا داوطلب کنکور رو در نظر بگیرید که هر دو درس فیزیک رو ۴۰درصد زدن؛ اما داوطلب اول سؤالات سخت رو حل کرده و داوطلب دوم سؤالات ساده. در چنین شرایطی، با این‌که درصد هر دو داوطلب در این درس یکسانه، اما زمانی که به حل سؤالات اختصاص دادن باهم متفاوته. قطعاً داوطلبی که سراغ سؤالات سخت رفته، زمان بیش‌تری برای حل اون‌ها گذاشته و این ممکنه باعث کمبود وقتش در درس‌های دیگه شده باشه. همون‌طور که می‌دونید، تمام سؤالات یک درس در کنکور یا آزمون‌های آزمایشی، ارزش یکسانی دارن. یعنی شما چه به سؤالات سخت جواب بدید و جه به سؤالات آسون، درصدتون به یک اندازه افزایش پیدا می‌کنه. پس بهتره سراغ سؤالات ساده‌تر برید تا بتونید زمان بیش‌تری ذخیره کنید.
حذف سوالات دام دار با استفاده از تکنیک ضربدر منها
مزیت دوم استفاده از تکنیک ضربدر منها در کنکور اینه که بهتون کمک می‌کنه در دام‌های طراح‌ها گیر نکنید! طراح‌ها گاهی با داوطلب‌ها بازی‌های روانی بدی می‌کنن که اگه هوشیار نباشید، ممکنه خودتون رو ببازید و حسابی درصدهاتون رو خراب کنید. مثلاً در کنکور سال ۹۹، چند سؤال اول درس ادبیات، پشت سر هم سؤالات شمارشی بودن که هم وقت زیادی می‌گیرن و هم امکان بی‌دقتی در اون‌ها زیاده! در این شرایط، بهترین کار این بود که داوطلب‌ها با استفاده از تکنیک ضربدر منها، از این سؤالات رد می‌شدن و آخر سر مجدداً برمی‌گشتن سراغشون. اما خیلی از بچه‌ها به جای این کار، تک‌تک اون سؤالات وقت‌گیر رو حل کردن و در نهایت، برای دروس دیگه زمان کم آوردن و بی‌دقتی‌هاشون هم به دلیل استرس ناشی از کمبود وقت بیش‌تر شد. هدف طراح این بود که با یه حمله جانانه، داوطلب‌ها رو گیج کنه که البته موفق هم شد. تعداد زیادی از بچه‌ها در همون ابتدا رشته کار از دستشون در رفت و حسابی سردرگم شدن.
معایب تکنیک ضربدر منها
یکی از عیب‌های تکنیک ضربدر منها اینه که حتماً باید با تسلط اجرا بشه. گرچه این راهکار خیلی ساده به نظر می‌رسه، اما اگه بدون تمرین بخواید اون رو در کنکور اجرا کنید، قطعاً به مشکل می‌خورید. چون باید کلّی فکر کنید که ببینید هر سؤال توی کدوم دسته‌بندی جا می‌گیره و جزو سؤالاتیه که باید کنارش به‌علاوه بذارید یا ضربدر یا منها! همین فکرکردن، زمان زیادی رو ازتون می‌گیره و باعث می‌شه دیگه اون مزیت مدیریت زمان که گفتیم عملاً از بین بره. بنابراین، باید قبل از کنکور، بارها این تکنیک رو در آزمون‌ها یا وقتی که در خونه تست زمان‌دار می‌زنید اجرا کرده باشید که تسلط کامل پیدا کنید و دستتون راه بیفته. قبلاً هم گفتیم که جلسه کنکور جای ابتکار عمل و آزمون و خطا نیست و هر تکنیکی که قراره دل کنکور پیاده کنید رو باید قبلاً بارها تمرین کرده باشید.
مدیریت زمان با تکنیک ضربدر منها
همون‌طور که گفتیم، یکی از مزایای تکنیک ضربدر منها، مدیریت زمان بهتر در جلسه کنکوره. توی این قسمت می‌خوایم بگیم که این تکنیک رو چطور باید پیاده کنید تا بتونید زمانتون رو مدیریت کنید.
به طور کلی، سؤالات کنکور رو می‌شه به سه دسته تقسیم‌بندی کرد:
- سؤالات وقت استاندارد که در مدت زمان استاندارد قابل حلن و می‌شه بهشون پاسخ داد.
- سؤالاتی که قابل حل هستن اما زمان زیادی نیاز دارن
- سؤالاتی که شاید حل بشن و شاید نه
- سؤالات غیرقابل‌حل
همون‌طور که بالاتر هم توضیح دادیم، وقتی دفترچه کنکور رو باز و شروع به حل سؤال‌ها می‌کنید، باید به این ترتیب پیش برید.
سؤالات وقت استاندارد رو حل کنید، کنار سؤالاتی که حل می‌شن اما زمان‌بر هستن علامت «به‌علاوه» بذارید، کنار سؤالاتی که نمی‌دونید می‌تونید حلشون کنید یا نه علامت «ضربدر» بذارید و کنار سؤالاتی که غیرقابل‌حل هستن علامت «منها» بذارید. ممکنه مجبور بشید کنار چند تا سؤال پشت‌سر‌هم علامت بزنید و نتونید همون لحظه حلشون کنید ولی باید یادتون باشه که اصلاً نترسید و خودتون رو نبازید. در این مرحله، شما سؤالات ساده و وقت استاندارد رو حل کردید و سؤالاتی که کنارشون علامت زدید، باقی موندن. اینجا اول ببینید که چقدر زمان دارید و چند تا سؤال رو می‌تونید حل کنید و بعد برید سراغ سؤالاتی که علامت «به‌علاوه» دارن. از بین این سؤالات، اون‌هایی که بلدید رو حل کنید و بعد برید سراغ سؤالاتی که علامت «ضربدر» دارن. در نهایت، اگه باز هم زمان اضافه داشتید، نوبت به سؤالات «منها» می‌رسه که ببینید می‌شه از بینشون به چیزی جواب داد یا نه.
مراحل اجرای تکنیک ضربدر منها در تستزنی
- تشخیص نوع سؤالات برای اجرای تکنیک ضربدر منها: اولین قدم برای این‌که بتونید از این تکنیک استفاده کنید، اینه که تشخیص بدید هر سؤال از چه نوعه. یعنی قابل‌حله اما زمان زیادی می‌خواد، شاید قابل‌حل باشه و شاید نه و یا غیرقابل‌حله. خیلی از دانش‌آموزها توی این قسمت دچار مشکل و چالشن و نمی‌تونن تشخیص بدن که کنار هر سؤال باید چه علامتی بزنن. علت این مشکل اینه که این دانش‌آموزها کم تست زدن و تمرین کردن. بنابراین، اگه در تشخیص سؤال‌ها اشکال دارید، تعداد تست‌های روزانه‌تون رو بیش‌تر کنید تا رفته‌رفته بتونید در زمان کوتاهی بفهمید که هر سؤال در کدوم دسته‌بندی قرار می‌گیره.
- تقسیم‌بندی زمان باقی‌مونده برای سؤالات علامت‌دار: در مرحله بعد، باید چک کنید که مجموعاً چقدر از زمانتون باقی مونده و بهتره که این زمان رو به حل کدوم سؤال‌ها اختصاص بدید. توجه کنید که بهتره تایمتون رو برای سؤالاتی بذارید که احتمال حل‌شدنشون بیش‌تره. مثلاً اگه در درس شیمی ۵ تا سؤال حل‌نشده دارید که احتمالاً بلدشون نیستید و در درس فیزیک ۴ تا سؤال رو علامت زدید که بلدید حلشون کنید، زمانتون رو بذارید روی سؤالات فیزیک و نگران این نباشید که درصد شیمی‌تون کم‌تر می‌شه.
تکنیک ضربدر منها برای چه افرادی مناسبه؟
کنکور یه آزمون سخته که در اون، زمان طلاست و تکنیک ضربدر منها، روشیه که به کمک اون می‌شه زمان رو به‌خوبی مدیریت کرد. بنابراین، این تکنیک برای تمام کنکوری‌ها مفید و کارآمده. در کنکور دقیقه‌ها اهمیت زیادی دارن و شما باید بتونید در مدت زمان محدودی که در اختیار دارید، به بیش‌ترین تعداد سؤالات ممکن پاسخ بدید. پس باید از تکنیک‌هایی که بهتون کمک می‌کنن از زمانتون به بهترین نحو استفاده کنید، بهره ببرید. اگه کنکوری هستید، حتماً این تکنیک رو در آزمون‌ها به کار بگیرید و مُدام تمرینش کنید تا روی اون تسلط کامل پیدا کنید. این روش گرچه ساده به نظر می‌رسه، اما نیاز به تمرین داره تا قلقش به‌خوبی دستتون بیاد.