مطالعه معرفی انواع دانشگاه ها در کشورمون برای تمام افرادی مناسبه که قصد دارن در کنکور سراسری شرکت کنن و تا حد امکان به دنبال این هستن که در بهترین دانشگاه‌ها قبول بشن.
برای گرفتن بهترین نتیجه باید بدونید که در برخی دانشگاه ها نیاز هست شهریه پرداخت کنید، شرایط انصراف در برخی حالت ها کمی متفاوت با سایر دوره های دانشگاهیه و… .
در ادامه به صورت کامل جزئیات انواع دانشگاه های ایران و تفاوت‌ها و شباهت‌هاشون رو توضیح می‌دیم، تا به صورت کامل با همه‌ی دانشگاه ها آشنا بشید؛ با ما همراه باشید.
معرفی انواع دانشگاه ها بر اساس سیستم آموزشی
به صورت کلی سیستم آموزشی در تمام دانشگاه‌های کشور به یکی از سه شکل پایین انجام می‌شه:
- آموزش حضوری (اکثر دانشگاه‌ها به همین روش کلاس‌های خودشون رو برگزار می‌کنن. به این شکل که برای تمامی دروس و امتحان‌ها باید در دانشگاه حضور داشته باشید.)
- نیمه حضوری ( کلاس ها در دانشگاه‌های نیمه حضوری به این شکل پیش میرن که فقط برای برخی دروس مثل دروس عملی یا امتحانات باید به صورت حضوری حاضر باشید و باقی آموزش‌ها به این صورته که اجباری برای شرکت وجود نداره.)
- و مجازی (این مدل هم کاملاً به صورت آنلاین برگزار می‌شه. بعضی دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی از این روش آموزشی استفاده می‌کنن.)
انواع دانشگاه ها بر اساس روش پذیرش
برای ورود به تمام دانشگاه‌های کشور شما فقط می‌تونید از یکی از سه روش پایین اقدام کنید:
- از طریق کنکور سراسری
- ورود از طریق آزمون اختصاصی خود دانشگاه ( مثل دانشگاه فرهنگیان که علاوه بر کنکور سراسری باید در کنکور اختصاصی اون هم شرکت کنید پ. )
- بدون کنکور (بر اساس سوابق تحصیلی)
کلا چند نوع دانشگاه در کشور داریم؟
تمام دانشگاه‌های کشور ما تا به امروز به تعداد ۲۵۶۹ احد آموزشی می‌رسن که در تمام استان‌های کشور واقع شدن. تک تک این دانشگاه‌ها یا زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستن. یا هم زیر نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
اگر بخوایم تمام دانشگاه‌های کشور رو دسته‌بندی کنیم قطعاً تک تک اونها زیر مجموعه‌ی یکی از دانشگاه های پایین هستن:
- دانشگاه‌های دولتی
- آزاد اسلامی
- فنی و حرفه‌ای
- غیرانتفاعی
- علمی کاربردی
- پیام نور
در ادامه به صورت کامل به بررسی این دانشگاه‌ها می‌پردازیم.
1. دانشگاه دولتی یا سراسری
در ادامه معرفی انواع دانشگاه ها سراغ اولین مورد یعنی دانشگاه های برتر کشور می‌ریم. برای ورود به دانشگاه‌های دولتی یا سراسری نیاز هست که از طریق کنکور سراسری اقدام کنید.
این دانشگاه‌ها در مقاطع کاردانی یا فوق دیپلم کارشناسی یا لیسانس کارشناسی ارشد، دکترای حرفه‌ای (که شامل پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکیه) و همچنین دکتر تخصصی پیوسته دانشجو پذیرش می‌کنن. پذیرش در دانشگاه‌های دولتی به دو صورت روزانه و شبانه انجام می‌شه.
1-1) دوره روزانه در دانشگاه های دولتی
منظور از دوره روزانه همون تحصیل در دانشگاه دولتی بدون پرداخت شهریه هست.
به این دلیل که شما به صورت رایگان در حال استفاده از خدمات و بودجه دولت هستید بعد از اتمام تحصیلتون باید بین ۴ تا ۸ سال برای دولت کار کنید تا بتونید مدرک اصلی‌تون رو از دانشگاه بگیرید.
1-2) دانشگاه های شبانه یا نوبت دوم
در حالت شبانه شما مثل بچه‌های دوره روزانه در همون دانشگاه دولتی درس می‌خونید با این تفاوت که هر ترم باید شهریه پرداخت کنید. شهریه شما به دو صورت ثابت و متغیر تعریف می‌شه. شهریه ثابت همیشه مقدار ثابتی داره (البته هرچند ترم یک بار افزایش پیدا میکنه) و شهریه متغیر هم بر اساس نوع و تعداد واحدهایی که در هر ترم اخذ می‌کنید مشخص می‌شه.
دانشجوهای دوره دوم یا شبانه حتی این امکان رو دارن که برای بالا بردن شانس قبولی خودشون وقتی در حال تحصیل هستن یک ترم مرخصی بگیرن و مجددا در کنکور شرکت کنن. اگر در نهایت در دانشگاهی که خواستن قبول شدن می‌تونن از دانشگاهی که در حال حاضر به صورت شبانه در اون تحصیل می‌کنن انضراف بدن.
تفاوت دوره روزانه و شبانه دانشگاه‌های دولتی در چیه؟
دوره روزانه وشیانه اولا در این متفاوت هستن که در حالت شبانه شما باید شهریه پرداخت کنید. تفاوت دوم هم این هست که اگر بخواید مجدداً بعد از انتخاب رشته در کنکور سال آینده شرکت کنید و دانشجوی روزانه باشید این امکان برای شما وجود نداره و از کنکور سال بعد محروم می‌شید. اما این مشکل برای بچه‌های دوره دوم یا شبانه وجود نداره.
شبانه بودن دانشگاه در مدرک تحصیلی قید می‌شه؟
نه! اگر دانشجوی شبانه باشید بجز 2 مورد هیچ فرقی با روزانه ها ندارید. اولا که باید هر ترم شهریه بپردازید و دوما این که می‌تونید از رشته‌ای که در اون تحصیل می‌کنید برای شرکت در کنکور و انتخاب رشته‌ی مجدد انصراف بدید.
1-3) دانشگاه های دولتی – پذیرش مازاد بر ظرفیت
در دانشگاه‌های دولتی گاهاً در رشته‌های پرمتقاضی مثل پزشکی، دندانپزشکی یا حتی داروسازی و پرستاری ممکنه علاوه بر ظرفیت عادی اون دانشگاه، دانشجوهای بیشتری رو هم پذیرش کنن که تعدادشون هر سال در دفترچه انتخاب رشته مشخص می‌شه.
البته قبولی و تحصیل در دانشگاه‌های دولتی در حالت مازاد بر ظرفیت، نیازمند پرداخت شهریه (بیشتر از حالت شبانه) هست.
2. پردیس خودگردان یا دانشگاه های بین الملل
دانشگاه‌های تدریس خودگردان یا همون دانشگاه‌های بین‌الملل فقط در رشته‌های پرمتقاضی که رقابت در اونها خیلی بالا باشه در ازای دریافت شهریه دانشجو پذیرش می‌کنن. (البته میزان این شهریه خیلی بیشتر از شهریه حالت شبانه دانشگاه‌های دولتیه.)
برای ورود به این دانشگاه‌ها هم نیاز هست که در کنکور سراسری سازمان سنجش شرکت کنید. البته برخی از این دانشگاه‌های خودگردان هم آزمون‌های اختصاصی خاص خودشون رو بعد از آزمون سراسری سازمان سنجش برگزار می‌کنن.
3. دانشگاه های تربیت معلم
دانشگاه‌های تربیت معلم زیر نظر وزارت آموزش و پرورش هستن. هدف از وجود این دانشگاه‌ها تربیت افراد در رشته‌های مختلفه که بتونن در مدارس به عنوان معلم فعالیت کنن.
دانشگاه‌های تربیت معلم شامل دانشگاه‌های فرهنگیان در سراسر کشور و دانشگاه تربیت مدرس شهید رجایی هست. برای قبولی در دانشگاه‌های فرهنگیان نیاز هست که علاوه بر کنکور سراسری رشته خودتون در مصاحبه و گزینش فرهنگیان هم شرکت کنید و قبول بشید.
تفاوت دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی
اصلی‌ترین تفاوت دانشگاه و شهید رجایی این هست که دانشگاه‌های فرهنگیان دارای شعبه‌های خیلی زیادی در سراسر کشور هستن، اما دانشگاه شهید رجایی فقط یک دانشگاه اون هم در شهر تهران هست.
علاوه بر این تفاوت های خیلی زیادی خصوصا در زمینه حقوق و مزایای دانشجوهای این دانشگاه وجود داره که اونهارو به صورت کامل در محتوای تفاوت دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت مدرس شهید رجایی بررسی کردیم.
4. دانشگاه فنی و حرفه ای
برای ورود به دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای که دولتی هم هستن باید از طریق کنکور اختصاصی این دانشگاه‌ها اقدام کنید. دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای مختص دانشجوهای هنرستان‌ها، مدارس فنی و حرفه‌ای و کار و دانشه. البته بچه‌های دبیرستان هم می‌تونن با شرکت در کنکور اختصاصی دانشگاه فنی و حرفه‌ای وارد برخی از رشته‌های اون بشن.
اصلی‌ترین نکته دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای سراسر کشور این هست که در اونها تفکیک جنسیتی وجود داره. همچنین در این دانشکده‌ها حدوداً ۷۰ درصد آموزش‌ها به صورت عملی و کارگاهیه.
5. دانشگاه آزاد اسلامی
دانشگاه‌های آزاد سراسر کشور به صورت غیردولتی اداره می‌شن یعنی برای تحصیل در اونها باید شهریه بپردازید. شهریه این دانشگاه‌ها هم به دو صورت ثابت و متغیر حساب می‌شه.
تمام رشته‌هایی که در دانشگاه‌های دولتی وجود دارن در دانشگاه آزاد هم ارائه می‌شن. درسته که این دانشگاه غیردولتیه اما برای ورود به اون نیاز به شرکت در کنکور سراسری دارید اما به طبع به رتبه‌های خیلی تاپ و بالا نیازی نیست.
البته همچنان در رشته‌های پرمتقاضی مثل رشته های گروه پزشکی به دلیل بالا بودن رقابت، برای ورود به دانشگاه آزاد و تحصیل در اون رشته‌ها به رتبه‌های خوبی در کنکور سراسری نیاز دارید.
همچنین برای ورود به برخی رشته‌های دانشگاه آزاد که در دفترچه هم مشخص شدن، می‌تونید بدون کنکور یعنی بر اساس سوابق تحصیلی اقدام کنید.
5-1) دانشگاه های آزاد – پذیرش مازاد بر ظرفیت
دقیقاً همونطور که در دانشگاه دولتی هم گفتیم، در دانشگاه آزاد هم در برخی رشته‌هایی که خیلی متقاضی دارن، مثل رشته‌های گروه پزشکی، دانشجوهای بیشتری نسبت به ظرفیت اصلی اون دانشگاه پذیرش می‌شن.
البته میزان شهریه‌ای که باید در این حالت بپردازید ۳۰ الی ۵۰ درصد بیشتر از شهریه حالت عادیه دانشگاه آزاده. اما این دانشجوهایی که در ظرفیت مازاد پذیرش می‌شن با دانشجوهای دیگه در یک کلاس شرکت می‌کنن.
5-2) دانشکده سما
یکی از معروف‌ترین زیر مجموعه‌های دانشگاه‌های آزاد دانشکده‌های سما هست. با این تفاوت که در دانشکده سما پذیرش دانشجو فقط در مقطع کاردانی پیوسته انجام می‌شه و در زمان ورود به دانشگاه هم نیاز به ارائه مدرک پیش دانشگاهی نیست.
جذب دانشجو در بخش خیلی زیادی از رشته‌های این دانشکده هم بدون کنکور انجام می‌شه، اما در حین انتخاب رشته فقط مجاز به انتخاب حداکثر ۲۰ تا کد رشته هستید.
دانشکده سما کارگاه های عملی و مرتبط با رشته‌های هنری و فنی حرفه‌ای رو در خودش ارائه می‌ده. به همین دلیل معمولاً بچه‌های هنرستانی تمایل به تحصیل در این دانشگاه‌ها دارن.
دقیقا مثل دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای، در دانشکده‌های سما هم تفکیک جنسی وجود داره.
اعتبار مدرک دانشکده سما هم مثل دانشگاه های آزاده معتبره و شما برای ادامه تحصیل به مقاطع بالاتر به مشکلی برخورد نخواهید کرد.
6. دانشگاه غیر انتفاعی
برای ورود به دانشگاه‌های غیرانتفاعی باید در کنکور سراسری شرکت کنید اما به طبع نیاز به رتبه‌های خیلی بالایی ندارید و حتی در برخی رشته‌ها پذیرش به صورت بدون کنکور هم انجام می‌شه.
دانشگاه‌های غیرانتفاعی به صورت هیئت امناییه و با شهریه‌ای که دانشجوها پرداخت می‌کنن اداره می‌شن. شهریه‌ای که باید در این دانشگاه پرداخت کنید از حالت شبانه دانشگاه‌های سراسری بیشتر اما به نسبت دانشگاه‌های آزاد و پردیس خودگردان کمتره.
7. دانشگاه پیام نور
در دانشگاه های پیام نور که یک نوع از دانشگاه‌های غیرانتفاعی به حساب میان، دروس تئوری به صورت غیر حضوری برگزار می‌شن. اما در بعضی واحدهای عملی و در تمام امتحانات حضور اجباریه. پس می‌شه پیام نور رو یک دانشگاه نیمه حضوری در نظر گرفت.
به همین دلیل هم هست که دانشگاه‌های پیام نور انتخاب خیلی مناسبی برای افراد شاغل یا کسایی هست که وقت کافی برای شرکت در کلاس‌هارو ندارن.
باید اضافه کنیم که برای تحصیل در این دانشگاه‌ها هم نیاز به پرداخت شهریه هست. همچنین ورود به اونها هم از طریق کنکور سراسریه. (در برخی رشته‌ها که در دفترچه هستن، پذیرش بدون کنکور و بر اساس سوابق تحصیلی انجام می‌شه.)
8. دانشگاه جامع علمی کاربردی
یک دانشگاه غیرانتفاعی دیگه دانشگاه علمی کاربردیه که برای تحصیل در اون هم باید در کنکور سراسری شرکت کنید. البته پذیرش بدون کنکور هم در این دانشگاه‌ها انجام می‌شه .
مدرک این دانشگاه هم مثل تمام دانشگاه های غیرانتفاعی دیگه معتبر و مورد تایید وزارت علومه.
9. دوره های مجازی در دانشگاه ها
لازمه که در بخش آخر از معرفی انواع دانشگاه ها، سراغ دوره‌های مجازی هم بریم. اکثر دانشگاه‌هایی که در بالا معرفی کردیم حتی دانشگاه‌های تاپ شهر تهران هم، در رشته‌های زیادی از طریق کنکور سراسری یا حتی بر اساس سوابق تحصیلی به صورت غیر حضوری و مجازی دانشجو پذیرش می‌کنن.
این دوره ها برای افرادی که به هر دلیلی وقت یا شرایط حضور در کلاس رو ندارن انتخاب خیلی مناسبیه.
دانشگاه های تک جنسیتی
در کشور ما اکثر دانشگاه‌ها به صورت مختلط دانشجو می‌گیرن. یعنی در بین افرادی که در کلاس‌ها شرکت می‌کنن، هم دانشجوی دختر وجود داره و هم دانشجوی پسر.
اما هستن برخی دانشگاه‌هایی که در اونها فقط دختر خانم‌ها یا آقا پسرها رو پذیرش می‌کنن و اصطلاحاً بهشون تک جنسیتی هستن. در جدول پایین لیست کاملی از دانشگاه‌های تک-جنسیتی رو می‌بینید.
| دانشگاه‌های تک جنسیتی زنانه | دانشگاه‌های تک جنسیتی مردانه |
|---|---|
| دانشگاه الزهرا(ع) | دانشگاه‌های فرهنگیان |
| دانشگاه‌های فرهنگیان | دانشگاه صنعتی قم |
| دانشگاه دخترانه حضرت معصومه (ع) | دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری |
| دانشگاه فرزانگان سمنان | مجتمع آموزش عالی آیت اله العظمی حائری |
| دانشگاه کوثر بجنورد | دانشگاه صنعتی مالک اشتر |
| دانشگاه نهاوند | دانشگاه صنعتی هویزه |
| دانشکده فنی و حرفه‌ای دختران تهران (دکتر شریعتی) | دانشکده فنی و مهندسی گلبهار |
| دانشکده ریاضی و کامپیوتر خوانسار | مجتمع آموزش عالی زرند |
| دانشگاه حضرت نرجس (س) رفسنجان | مرکز آموزش عالی شهرضا |
| موسسه غیرانتفاعی آل طه تهران | مرکز آموزش عالی فیروزآباد |
| موسسه غیرانتفاعی المهدی اصفهان | مرکز آموزش عالی کاشمر |
| موسسه غیرانتفاعی حکیم طوس مشهد | مرکز آموزش عالی لامرد |
| موسسه غیرانتفاعی شکوه شرق-زاهدان | مرکز آموزش عالی محلات |
| موسسه غیرانتفاعی فاطمیه شیراز | موسسه غیرانتفاعی صدرالمتالهین-تهران |
| موسسه غیرانتفاعی فیض الاسلام خمینی شهر | دانشگاه غیرانتفاعی امیرالمومنین (ع)-اهواز |
انواع دانشگاه‌های ایران (به صورت خلاصه)
اگر بخوایم مطالب بالا رو خیلی جمع و جور و مفید براتون توضیح بدیم، می‌تونیم اونهارو طبق جدول پایین خلاصه کنیم.
| روزانه | شبانه | فرهنگیان | ظرفیت مازاد | دانشگاه آزاد | پردیس خودگردان | |
| شهریه | رایگان | شهریه داره ولی خیلی کمتر از دانشگاه های دیگه خصوصاً دانشگاه آزاده | رایگان | شهریه زیاد | شهریه زیاد | شهریه زیاد |
| وضعیت خوابگاه | داره | معمولاً نداره | داره | – | معمولاً نداره | – |
| نوع مدرک | معتبر | در مدرک شما شبانه بودن درج نمیشه و کاملاً معتبره | معتبر | مدرک معتبره و در مدرک شما مازاد بودن قید نمیشه(مثل مدرک دانشگاه روزانه) | معتبر | در مدرک تحصیلی شما عنوان پردیس قید نمیشه |
| سایر ویژگی ها | اگر در این دانشگاه قبول بشید می‌تونید مجدداً در کنکور هم شرکت کنید و محرومیتی شامل حالتون نشه | رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی در دوره شبانه ارائه نمی‌شن | در دوران دانشجویی حقوق دارید | کلاساتون با دانشجوهای دوره روزانه به صورت مشترک برگزار می‌شه | هم می‌تونید از طریق کنکور و هم از طریق سوابق تحصیلی در این دانشگاه شرکت کنید | محل تحصیل شما متفاوته (دانشگاه پردیس در محل دیگه‌ای به نسبت دانشگاه روزانه هست) |
| پرداخت وام کمک هزینه تحصیلی | شرایط ورود: – اگر بیشتر از 24 سال سن دارید نمیتونید وارد فرهنگیان بشید – معدل شما باید بالای ۱۴ و تراز کلتون هم 6500 و بیشتر باشه – قبولی در کنکور و مصاحبه | هم پذیرش عادی و هم پذیرش مازاد داره (پذیرش مازاد اون 2 برابر حالت عادی شهریه داره) | ممکنه برخی کلاس هاتون با دانشجوهای روزانه مشترک باشه |