احتمالاً براي شما هم پيش اومده كه در جلسه آزمون‌هاي آزمايشي مختلف مثل گاج، قلمچي، گزينه دو، ماز و… بين دو تا گزينه شک مي‌كنيد و نمي‌دونيد كدوم رو بزنيد. نگران نباشيد، چون توي اين مشكل تنها نيستيد و تعداد زيادي از دانش‌آموزها به درد مشابه شما دچارن! توي اين مقاله از كيمياگرخونه، دلايل اين مسئله رو توضيح مي‌ديم و راهكارهايي رو ارائه مي‌كنيم كه به كمك اون‌ها، مي‌تونيد مشكل شک بين دو گزينه رو تا حد زيادي حل كنيد.
توجه كنيد كه اين مشكل رو بايد تا قبل از كنكور رفع كنيد و تا جاي ممكن، تعداد سؤالات شک دار رو كاهش بديد. چون كنكور ديگه جاي جبران نداره و بايد درصد خطاي شما به كم‌ترين مقدار ممكن رسيده باشه. پس تا وقتي كه فرصت هست، سعي كنيد در آزمون‌هاي آزمايشي تكنيك‌هايي كه بهتون آموزش مي‌ديم رو انجام بديد تا اين مسئله رفته‌رفته حل بشه.
دلايل شک انتخاب بين دو گزينه در حل تست‌ها
اولين قدم براي حل هر مسئله‌اي اينه كه بفهميم علت و دليلش چيه. پس قبل از هر چيز، بايد ببينيم چي مي‌شه كه ما بين گزينه‌ها شک مي‌كنيم و نمي‌تونيم با قطعيت انتخاب كنيم كه كدوم گزينه درسته. سه دليل عمده ممكنه باعث ايجاد اين معضل بشه:
- ضعف علمي
- مرورنكردن يا مرور بد
- عدم آشنايي كافي با سؤالات دام‌دار
ضعف علمی، مهم‌ترين عامل شک بين گزينه‌ها
دليل اولي كه مي‌تونه باعث بشه در حل تست، بين دو تا گزينه شک كنيد اينه كه شما مطلب رو دقيق و كامل نخونديد و به جزييات به اندازه كافي توجه نكرديد. طراحان سؤال بعضي وقت‌ها تست‌ها رو طوري طرح مي‌كنن كه در اون‌ها بايد بهترين گزينه رو انتخاب كنيد. يعني گزينه‌هاي ديگه لزوماً غلط نيستن، بلكه اتفاقاً ممكنه اون‌ها هم درست باشن، اما شما بايد درست‌ترين گزينه رو انتخاب كنيد. پس سعي كنيد روش مطالعه‌تون رو اصلاح كنيد، مطالب رو به‌صورت كامل و جامع بخونيد و چيزي رو از قلم نندازيد تا بتونيد به‌راحتي به تست‌ها پاسخ بديد.
مرور قبل از آزمون، هرگز نشه فراموش!
شما هميشه بايد قبل از آزمون، درس‌ها رو مرور و دوره كنيد تا تسلطتون روي مطالب افزايش پيدا كنه. اين مرور براي آزمون‌هاي هفتگي مثل قلمچي، بايد يك روز قبل از آزمون يعني در روز پنجشنبه انجام بشه كه بهش مي‌گيم مرور پنجشنبه‌ها و در محتواي جداگانه‌اي درباره‌ش توضيح داديم. براي آزمون اصلي كنكور هم بايد يك هفته قبل از آزمون تورق سريع انجام بديد. مرور اصولي و علمي باعث مي‌شه مطالب دقيق‌تر در ذهن شما بشينه و بنابراين مي تونيد سريع‌تر جواب درست سؤالات رو به ياد بياريد و گزينه صحيح رو انتخاب كنيد.
عدم آشنايی با سؤالات دام‌دار: بپا تو چاه نيفتی!
سوالات دام‌دار سوال‌هايي هستن كه براي شما تله گذاشتن! يعني به‌جز گزينه درست، يك يا دو گزينه ديگه هم وجود دارن كه گرچه غلطن، اما درست به نظر مي‌رسن. براي اين‌كه گول اين سؤالات رو نخوريد و در دامشون نيفتيد، بايد خيلي دقت به خرج بديد و جزئي‌نگر باشيد و زياد تست بزنيد. درس‌هايي مثل فلسفه، جامعه‌شناسي، روانشناسي، منطق، شيمي و زيست‌شناسي دام‌خورشون خيلي ملسه! پس در اين دروس، به تمام جزييات متن كتاب درسي دقت كنيد و در سر آزمون، صورت سؤالات و گزينه‌ها رو با دقت و توجه بخونيد و به تك‌تك كلمات و افعال جمله دقت كنيد. بعد از هر آزمون، وقتي كه اون رو تحليل مي‌كنيد، حتماً نكات مربوط به سؤالات دام‌دار رو در جايي يادداشت كنيد تا با مرور چندباره اون‌ها، در آزمون‌هاي بعدي در دامشون نيفتيد. يادتون نره كه راه نجات شما از سؤالات دام‌دار، زياد تست‌زدنه!
روش‌های مقابله با شک بين دو گزينه در كنكور
حالا كه دلايل ايجاد شك بين دو گزينه رو فهميديم، بايد ببينيم كه راه درمانش چيه و چطور مي‌شه از شرش خلاص شد. براي حل اين مشكل، بايد دقيقاً نقطه مقابل مواردي كه در قسمت قبلي گفتيم رو انجام بديد! يعني:
- مفاهيم رو عميق ياد بگيريد: براي رهايي از ضعف علمي كه بالاتر گفتيم، بايد در تمام مفاهيم عميق بشيد و به تمام نكاتشون توجه كنيد. سعي كنيد تمام مطالب رو ياد بگيريد نه اين‌كه فقط حفظ كنيد و از كنارش رد بشيد.
- تكنيك‌هاي اصولي و علمي مرور رو ياد بگيريد: در مطالب قبلي كيمياگرخونه، صفر تا صد روش‌هاي علمي مرور رو براتون توضيح داديم. پس حتماً بهشون سر بزنيد. ضمناً يادتون نره كه براي تمام آزمون‌ها، حتماً مرور رو در برنامه‌ريزي درسي‌تون قرار بديد.
- حداقل يك جلد كتاب رو به‌طور كامل تست بزنيد: اين كار باعث مي‌شه با انواع سؤالات و سبك‌هاي مختلف اون‌ها آشنا بشيد و سؤالات آزمون براتون خيلي ناآشنا و جديد نباشه و بتونيد راحت‌تر بهشون پاسخ بديد.
مديريت مشكل شک بين دو گزينه در آزمون
رعايت نكاتي كه در قسمت قبلي گفتيم، باعث مي‌شه تعداد سؤالاتي كه در اون‌ها شك مي‌كنيد، كاهش چشم‌گيري پيدا كنه. اما به‌هرحال، انسان جايزالخطاست و ممكنه با وجود رعايت تمام نكات، باز هم سر آزمون، در تعدادي از سؤالات بين دو گزينه شك كنيد! اولين نكته‌اي كه بايد بهش توجه داشته باشيد اينه كه زمان زيادي رو سر سؤالات شك‌دار هدر نديد، چون تايمتون از دست مي‌ره و ممكنه فرصت نكنيد به سؤالاتي كه بلديد و از پاسخشون مطمئنيد جواب بديد. كنار سؤالاتي كه بهشون شك داريد علامت بزنيد و آخر آزمون برگرديد و در موردشون تصميم بگيريد. در ادامه توضيح مي‌ديم كه چطور درباره اين سؤالات، تصميم كبري بگيريد!
اگه بين دو گزينه شک كردم، پاسخ بدم؟
قطعاً بارها از معلم‌ها و مشاورهاتون شنيديد و ما هم در كيمياگرخونه تاكيد كرديم كه وقتي از جواب سؤالي مطمئن نيستيد، بهش جواب نديد و رهاش كنيد به امان خدا! چون در آزمون‌هاي تستي، سؤالات نمره منفي دارن و هر سه تا سؤال غلط، يك سؤال درست شما رو از بين مي‌بره. اما اين‌جا مي‌خوايم بگيم كه تحت شرايط خاصي، بهتره كه به سؤال شك‌دار در آزمون جواب بديد:
- شرط اول اينه كه بايد مطمئن بشيد شكتون بين دو گزينه، 50-50 نيست! يعني يكي از گزينه‌ها حداقل در حد سر سوزن هم كه شده از اون يكي درست‌تره!
- شرط دوم هم اينه كه بايد يقين داشته باشيد كه دو گزينه‌ي ديگه قطعاً و مطمئناً غلطن.
اگه هر دو شرط بالا برقرار بود، حتماً به سؤال شك‌دار جواب بديد. ممكنه بگيد اون موقعي كه شانس تقسيم مي‌كردن، معلوم نيست ما كجا بوديم و ما اگه با شك به سؤال‌ها جواب بديم حتماً غلط از آب در مياد و اما از اين بخت و اقبال‌ها نداريم و از اين حرف‌ها! اما بيايد كاملاً منطقي و آماري بهتون ثابت كنيم احتمال اين‌كه اين كار بهتون سود برسونه، خيلي بيش‌تر از احتمال ضررشه. فرض كنيد توي يه آزمون، شما توي 4 تا سؤال شك داشتيد و با شرايط بالا، به اين 4 تا سؤال جواب داديد. حالت‌هاي مختلفي كه مي‌تونه اتفاق بيفته رو توي جدول زير براتون آورديم:
| تعداد سؤالات درست | تعداد سؤالات غلط | وضعيت |
| 4 | 0 | سود |
| 3 | 1 | سود |
| 2 | 2 | سود |
| 1 | 3 | نه سود و نه ضرر |
| 4 | 0 | ضرر |
همون‌طور كه توي جدول بالا مي‌بينيد، با جواب‌دادن به اين 4 سؤال شك‌دار، 60درصد احتمال داره سود ببريد، 20درصد احتمال داره نه سود كنيد و نه ضرر و 20درصد هم احتمال ضرر وجود داره. پس كار منطقي اينه كه به اين سؤال‌ها جواب بديد.