درس فیزیک یکی از مهم‌ترین دروس اختصاصی در کنکور رشته‌های ریاضی و تجربیه و همینطور درسی ترازده توی آزمون‌های قلم چی و گاج و گزینه۲. توی این مطلب، هر چیزی که باید درباره فیزیک کنکور بدونید رو توضیح دادیم. اگه می‌خوای بدونی رتبه‌برترهای کنکور فیزیک رو چطوری می‌خونن، حتماً تا آخر این مطلب همراه کیمیاگرخونه باش.
اهمیت فیزیک در کنکور: فیزیک کنکور تجربی و ریاضی
همون‌طور که گفتیم، درس فیزیک هم توی کنکور ریاضی و هم توی کنکور تجربی خیلی مهمه. بچه‌های تجربی توی کنکورشون، مجموعاً از فیزیک دهم، یازدهم و دوازدهم ۳۰ تا سؤال دارن و ۳۷ دقیقه هم زمان دارن که به این سؤالها جواب بدن. یعنی به‌طور میانگین. تقریباً ۱ دقیقه برای هر سؤال. البته همون‌طور که احتمالاً می‌دونید، منظور این نیست که هر سؤال دقیقاً ۱ دقیقه وقت می‌گیره. ممکنه بعضی از سؤالها رو بتونید توی زمان کم‌تری جواب بدید و برای بعضی از سؤالها به زمان بیش‌تری احتیاج داشته باشید.
درس فیزیک برای بچه‌های ریاضی اهمیت بیش‌تری داره و از توی کنکورشون، از پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم مجموعاً ۴۵سؤال دارن و ۵۵ دقیقه هم برای پاسخگویی به این سؤالها، زمان در اختیار دارن.
نکته: یکی از تکنیک‌های مهم در درس فیزیک سرعت عمله. یعنی علاوه بر این‌که باید به مطالب درسی تسلط داشته باشید و تست‌زنی رو تمرین کنید، باید سرعتتون در پاسخگویی به سؤالها رو هم بالا ببرید و بتونید در مدت زمان کم، به جواب درست برسید.
فیزیک کنکور رو چند درصد بزنیم خوبه؟: با چه درصدی از فیزیک، چه رتبه‌ای میارم؟
توی لیست زیر درصدهای فیزیک کنکور رو برای رتبه‌های مختلف رو نوشتیم که هم برای رشته ریاضی صادقه و هم رشته تجربی. البته این اعدادی که می‌بینید بر اساس سطح کنکورهای سال‌های قبله. یعنی اگه یهو طراح‌ها تصمیم بگیرن که سبک و سیاق سؤالات رو عوض کنن و اون‌ها رو خیلی سخت و چالشی طرح کنن، قاعدتاً این تحلیل‌ها هم تغییر می‌کن.
- ۸۰-۹۰درصد: رتبه ۱ تا ۱۰۰
- ۶۵-۷۹درصد: رتبه ۱۰۰ تا ۵۰۰
- ۴۵-۶۵درصد: رتبه ۵۰۰ تا ۲۰۰۰
- ۳۰-۴۵درصد: رتبه ۲۰۰۰ تا ۶۰۰۰
بنابراین توی فیزیک کنکور، درصد زیر ۳۰ افت تراز زیادی رو ایجاد می‌کنه مگر این‌که سؤالات خیلی سخت باشن. بنابراین باید سعی کنید که درصدتون اصلاً زیر ۳۰ نیاد. حالا اگه کسی بتونه فیزیک کنکور رو ۱۰۰درصد بزنه، کار خیلی فوق‌العاده‌ای کرده و تراز آزمونش به‌طور شگفت‌انگیزی افزایش پیدا می‌کنه.
درصد فیزیک رتبه‌های برتر کنکور
توی تصویر زیر کارنامه کنکور یگانه کریمی، رتبه ۵۶ کنکور تجربی ۱۴۰۰ رو می‌بینید که الان دانشجوی پزشکی دانشگاه تهرانه. در درجه اول، صد آفرین به یگانه بابت درصدهای عمومی فوق‌العاده‌ش! اما همون‌طور که می‌بینید، یگانه فیزیک کنکورش رو حدوداً ۶۵درصد زده. از اون‌جایی که سؤالات فیزیک کنکور معمولاً خیلی ساده طرح نمی‌شن و دانش‌‌آموزها رو مقداری به چالش می‌کشن، درصد حدود ۷۰ درصد خیلی خیلی خوبی محسوب می‌شه و لازم نیست حتماً دنبال ۹۰ و ۱۰۰ باشید.
تصور زیر هم کارنامه تبسم فتحیه که رتبه ۶۹ کنکور ریاضی ۱۴۰۰ بود و الان دانشجوی کامپیوتر دانشگاه تهرانه. تبسم هم مثل یگانه دروس عمومی رو عالی زده. توی درس ریاضی خوب عمل نکرده، اما فیزیک ۷۰درصد در کنار عمومی‌های بالا، تونسته ضعف ریاضی رو جبران کنه و به داد تبسم برسه.
بودجه‌بندی فیزیک کنکور
تقریباً نیمی از سؤالات فیزیک کنکور، چه در رشته ریاضی و چه در رشته تجربی، از پایه دوازدهم و نیم دیگه اون، از دهم و یازدهم طرح می‌شه. البته اینجا هم باید تأکید کنیم که این بودجه‌بندی‌ها بر اساس کنکورهای سال‌های قبله و ممکنه تغییر کنه. مثلاً در ریاضی کنکور ۱۴۰۰، بعد از ۱۴ سال، از مبحث الگو و دنباله سؤال نیومد و به‌جاش سؤال‌های یه مبحث دیگه اضافه شده بود. پس شما باید طوری درس بخونید که برای هر تغییری آماده باشید. یعنی هیچ مبحثی رو به بهانه این‌که قراره تعداد سؤالات کمی در کنکور ازش بیاد، حذف نکنید. چون ممکنه تغییراتی در سؤالها ایجاد بشه و تعداد سؤالات مباحث مختلف رو کم و زیاد کنن.
بودجه‌بندی درس فیزیک در کنکور تجربی
- فیزیک دهم: ۸ سؤال
- فیزیک یازدهم: ۹ سؤال
- فیزیک دوازدهم: ۱۳ سؤال
| مبحث / تعداد سؤال در کنکور | سال ۱۳۹۸ | سال ۱۳۹۹ | سال ۱۴۰۰ |
| فیزیک و اندازه‌گیری | ۱ | ۱ | ۱ |
| کار، انرژی و توان | ۲ | ۱ | ۲ |
| ویژگی‌های فیزیکی مواد | ۳ | ۳ | ۲ |
| دما و گرما | ۳ | ۲ | ۳ |
| الکتریسیته ساکن | ۳ | ۳ | ۳ |
| جریان الکتریکی و مدارهای جریان مستقیم | ۲ | ۴ | ۳ |
| مغناطیس و القای الکترومغناطیسی | ٣ | ٢ | ٣ |
| حرکت بر خط راست | ٣ | ٣ | ٣ |
| دینامیک | ٣ | ٢ | ٣ |
| نوسان و امواج | ٤ | ٧ | ٤ |
| آشنایی با فیزیک اتمی و هسته‌ای | ٣ | ٢ | ٣ |
بودجه‌بندی درس فیزیک در کنکور ریاضی
- فیزیک دهم: ۱۲ سؤال
- فیزیک یازدهم: ۱۱ سؤال
- فیزیک دوازدهم: ۱۲ سؤال
| مبحث / تعداد سؤال در کنکور | سال ۱۳۹۸ | سال ۱۳۹۹ | سال ۱۴۰۰ |
| فیزیک و اندازه‌گیری | – | ۱ | ۲ |
| ویژگی‌های فیزیکی مواد | ۱ | ۳ | ۳ |
| کار، انرژی و توان | ۳ | ۲ | ۱ |
| دما و گرما | ۵ | ۴ | ۵ |
| ترمودینامیک | ۴ | ۲ | ۲ |
| الکتریسیته ساکن | ۵ | ۴ | ۵ |
| جریان الکتریکی و مدارهای جریان مستقیم | ۴ | ۵ | ۳ |
| مغناطیس | ۲ | ۲ | ۱ |
| القای الکترومغناطیسی و جریان متناوب | ۲ | ۲ | ۲ |
| حرکت بر خط راست | ۴ | ۵ | ۳ |
| دینامیک و حرکت دایره‌ای | ۵ | ۵ | ۲ |
| نوسان و موج | ۴ | ۶ | ۳ |
| برهم‌کنش‌های موج | ۲ | ۲ | ۱ |
| آشنایی با فیزیک اتمی | ۲ | ۱ | ۲ |
| آشنایی با فیزیک هسته‌ای | ۲ | ۱ | ۱ |
بهترین روش مطالعه فیزیک کنکور
حالا بریم سراغ توضیح این‌که فیزیک رو باید چطوری بخونید تا بتونید درصد بالایی بزنید.
گام اول مطالعه فیزیک
توی گام اول، باید سه تا کار مهم انجام بدید که در ادامه کامل توضیحشون میدیم:
- خوندن درسنامه
- فهم شکل‌ها و نمودارها
- تست تشریحی
خوندن درسنامه
اولین قدم در مطالعه فیزیک کنکور به سبک رتبه‌های برتر، خوندن درسنامه‌ست. برای فیزیک هم مثل درس شیمی، در کنار کتاب درسی باید درسنامه بخونید، چون کتاب به‌تنهایی کفایت نمی‌کنه. این درسنامه می‌تونه جزوه معلم مدرسه‌تون یا آموزشگاهی که می‌رید باشه و یا متن یه کتاب کمک‌آموزشی. وقتی درسنامه رو می‌خونید، حتماً نکات مهم رو هایلایت پویا کنید و هر نکته‌ای که از تستهای تشریحی، مثال‌ها و تمرین‌ها یاد می‌گیرید رو هم به درسنامه منتقل کنید. چون فیزیک درسیه که با حل تست و تمرین میتونید مفاهیمش رو درک کنید و یاد بگیرید که از هر فرمول باید کجا و چطور استفاده کنید.
درک شکل‌ها و نمودارها
تقریباً ۱۷ سؤال فیزیک کنکور ۱۴۰۰، مستقیم و غیرمستقیم به شکل‌ها و نمودارهای کتاب درسی مرتبط بوده و ۱۹ سؤال هم دارای شکل و نمودار بودن. همین ثابت می‌کنه که باید شکل‌ها و نمودارها رو به‌خوبی بخونید، بفهمید و تحلیلشون کنید تا بتونید هر سؤالی که ازشون طرح شد رو جواب بدید.
نکته: حتماً تمرینات دوره‌ای انتهای هر فصل رو بخونید و به شکل‌هاشون هم توجه کنید. چون ممکنه سؤالی که توی کنکور میاد، عیناً همون شکل رو داشته باشه و اگه شما قبلاً توی کتاب اون شکل رو دیده باشید، توی زمان خیلی کمی میتونید بهش جواب بدید و زمان بیش‌تری ذخیره کنید.
تست تشریحی
همون‌طور که قبلاً در روش مطالعه درس ریاضی هم گفتیم، همگام با خوندن درسنامه باید یک‌سوم تستهای کتاب کمک‌آموزشی‌تون (تستهای مضرب سه) رو به‌صورت تشریحی حل کنید. حل تشریحی تست یعنی هر سؤالی رو که حل می‌کنید، چه درست جواب داده باشید و چه غلط، حتماً به پاسخنامه مراجعه کنید و راه‌حل رو بخونید. تکرار مکرراته ولی باز هم لازمه تأکید کنیم که توی حل تست تشریحی، درصد و زمان به هیچ وجه اهمیتی نداره. پس تمرکزتون رو فقط بذارید روی یادگیری و اصلاً نگران این‌که چند تا سؤال رو بلدید و چند تا رو بلد نیستید، نباشید.
بعد از گام اول، یعنی انجام این سه تا کار، تسلط شما به مباحثی که خوندید حدوداً ۴۵درصده. یعنی هنوز تا آمادگی برای آزمون کلّی راه دارید.
گام دوم مطالعه فیزیک کنکور: تست‌زنی و افزایش تسلط
توی قسمت قبلی گفتیم که یک‌سوم تستهای کتاب رو باید به‌صورت تشریحی حل کنید. حالا نوبت می‌رسه به دوسوم باقی‌مونده از تستها که باید به‌صورت تستی حل بشن. توی این مرحله باید تستهای باقی‌مونده رو حل کنید و حتماً جواب‌ها رو داخل پاسخ‌برگ وارد کنید تا دستتون راه بیفته. بعد از واردکردن جواب‌ها، فقط سؤالات غلط و نزده‌تون رو از پاسخنامه چک کنید و دیگه نیازی به خوندن روش حل همه سؤالها نیست. بهترین زمان برای تست تستی، ۲۴ تا ۳۶ ساعت بعد از خوندن درسنامه و حل تست تشریحیه. البته نیازی نیست چندان نگران این فواصل زمانی باشید، چون ما توی برنامه‌ای که بهتون میدیم ایت موارد رو رعایت می‌کنیم.
نکات مهم در حل تست تستی
- یه جلد کتاب رو تموم کنید: یک‌سوم تستها رو به‌صورت تشریحی و دوسوم باقی‌مونده رو کامل به‌صورت تستی حل کنید. طوری که دیگه تستی توی کتاب باقی نمونه و همه رو قلع و قمع کرده باشید! یادتون باشه که بدون این‌که یه کتاب رو تموم کنید، هرگز سراغ کتاب بعدی نرید.
- جواب‌ها رو توی پاسخ‌برگ وارد کنید: این کار باعث می‌شه به واردکردن جواب‌ها در پاسخ‌برگ عادت کنید و سر جلسه کنکور بی‌دقتی‌هاتون کم‌تر بشه.
- سؤالها رو ده تاده‌تا جواب بدید: هر ده تا سؤالی که حل و جواب‌هاشون رو در پاسخ‌برگ وارد می‌کنید، به پاسخنامه مراجعه کنید و راه‌حل سؤال‌های غلط و نزده‌تون رو چک کنید. همون‌طور که قطعاً دیدید، باکس‌های پاسخ‌برگ کنکور به‌صورت ده‌تاییه. بنابراین بهتره از الان تمرین کنید که بعد از حل هر ده تا سؤال، یه دور شماره سؤال و جوابش رو در پاسخ‌برگ چک کنید که جابه‌جا وارد نکرده باشید.
- تستهای خوب رو مارک کنید: منظورمون از تستهای خوب سه نوع سؤالاتی هستن که قبلاً درباره‌شون حرف زدیم. یعنی تستهای بز گله؛ تستهای نکته‌داری که می‌دونید نکته‌هاشون یادتون می‌ره؛ و تستهای دارای راه‌حل خاص. درباره این تستها در محتوای روش مطالعه ریاضی برای کنکور مفصل حرف زدیم و پیشنهاد می‌کنم حتماً به این محتوا سر بزنید.
استراتژی حذف در تستهای فیزیک
چه در تست تشریحی و چه در تست تستی، حتماً ایتراتژی حذف رو به کار ببرید. وقتی دارید تست می‌زنید، بعضی از سؤالها مدلشون تکراری و مشابه هم‌دیگه‌‌ست و گاهی ممکنه فقط اعداد توی اون‌ها عوض شده باشن. در دور اولی که دارید تستها رو می‌زنید حتماً همه رو تک‌تک حل کنید، حتی مدل‌های تکراری رو. چون هدف اینه که با تمرین هرچه بیش‌تر، ذهنتون به‌خوبی ورزیده بشه و روی اون مدل سؤال کاملاً تسلط پیدا کنید. اما بعد از بار اول، روی شماره سؤالات تکراری خط بزنید تا بعداً که برای مرور مجدد برمی‌گردید سراغشون، دیگه تکراری‌ها رو نخونید و از هر مدل، فقط یک یا دو سؤال رو دوره کنید.
گام سوم مطالعه فیزیک کنکور: درصد بالای ۷۵
بعد از انجام کارهایی که در گام اول و دوم گفتیم، سؤالات فیزیک کنکور رو میتونید حدود ۷۵درصد جواب بدید. اما در گام سوم، قراره که با راهکارهای زیر، حرفه‌ای بشید و بتونید درصدتون رو بالاتر ببرید:
- تکرار تستهای مارکشده
- نوشتن الگوی دام
- منبع تکمیلی
تکرار تستهای مارکشده
نمودار زیر روند افزایش میزان تسلط در درس فیزیک رو نشون میده.
همون‌طور که می‌بینید، با خوندن درسنامه و حل یک‌سوم تستها به‌صورت تشریحی، درصد شما به چیزی حدود ۴۵ می‌رسه. وقتی دوسوم باقی‌مونده تستها رو حل کنید، میتونید به درصد ۷۵ برسید و حالا اگه تستهای مارکشده رو مرور کنید، درصدتون افزایش پیدا می‌کنه و به ۸۵ می‌رسه. ممکنه براتون سؤال پیش بیاد که اصلاً می‌ارزه به‌خاطر ۱۰درصد این‌همه زحمت بکشیم و تستهای مارکشده رو دوباره بخونیم و مرور کنیم؟ در جواب باید بگیم که بله! چون انحراف معیار بین درصد ۷۵ و ۸۵ خیلی زیاده. یعنی اگه بتونید خودتون رو از درصد ۷۵ بالاتر ببرید، تراز قابل‌توجهی بهتون میده. بنابراین می‌ارزه که زمان بیش‌تری بذارید و تستها رو دوباره مرور کنید.
چطور فیزیک کنکور رو ۱۰۰ بزنیم؟: الگوی دام‌ها و منبع تکمیلی
برای رتبه‌خاص‌شدن، به درصد خیلی بالا نیاز دارید و چیزی که شما رو به درصد ۱۰۰ در آزمون می‌رسونه، الگوی دام نویسی و منبع تکمیلیه. الگوی دام‌نویسی رو در کارگاهی که در سال ۱۳۹۹ برگزار کردیم، به کمک آرام عبدالملکی، رتبه ۴۸ کنکور تجربی، درس دادیم. ویدیوهای این کارگاه موجوده و بهتون پیشنهاد می‌کنم حتماً سری بهشون بزنید تا یاد بگیرید که چطور باید الگوی دام سؤالات رو شناسایی کنید و توی دام نیفتید!
نکته: توصیه همیشگی ما به بچه‌های کنکوری اینه که حتماً یه کتاب رو کامل تست بزنید و بعد برید سراغ کتاب تکمیلی. پس وقتی یه کتاب کمک‌آموزشی رو شروع می‌کنید، نباید اون رو رها کنید تا به تسلط کامل برسید. تسلط کامل یعنی هر تستی از اون کتاب رو بهتون بدن، باید بتونید درست بهش جواب بدید. پس اون‌قدر تستهای مارکشده کتاب رو تکرار کنید، که کاملاً روی سؤالات مسلط بشید.
بهترین منبع برای کتاب تکمیلی
ما کتاب‌های «نردبام» و «موج آزمون» و همچنین سؤالات آزمون‌های نشانه برتر یا مدارس برتر که سؤالات آزمون‌های مدارس انرژی اتمی و سلام هست رو بهتون پیشنهاد می‌کنیم. البته همون‌طور که می‌دونید، منبع تکمیلی برای اینه که بتونید درصد خودتون رو در کنکور به ۱۰۰ برسونید، بنابراین سطح سؤالات این کتاب‌ها و آزمون‌ها قاعدتاً دشواره و قرار نیست با سؤال‌های آبکی روبه‌رو بشید.
پیشنهاد ویژه: کلاس‌های مبتنی بر رفع اشکال
برای درس فیزیک، کلاس‌های مبتنی بر رفع اشکال یا به قول خارجی‌ها کلاس‌های PBL یا همون Problem Based Learning خیلی مفیده. شما وقتی مطالب رو می‌خونید و تستها رو می‌زنید، قاعدتاً توی تعدادی از تستها مشکل دارید. بنابراین بهتره که به یه معلم یا یه رتبه‌برتر مراجعه کنید و ازش بخواید که این سؤالات رو براتون توضیح بده. این بهتون کمک می‌کنه درک عمیق‌تر و بهتری از مطالب پیدا کنید و اشکالاتی که دارید کاملاً برطرف بشه. پس اگه درصد ۱۰۰ می‌خواید، بهتره که توی این کلاس‌ها هم شرکت کنید.
روش خوندن فیزیک به سبک رتبه های برتر:
رتبه های برتر کنکور سال های گذشته ی مرکز مشاوره جدیدی نژاد همیشه کنارمون بودن تا روش ها و تجربیاتشون رو به شما منتقل کنن. بریم روش مطالعه فیزیکشون رو مرور کنیم:
اول: آرام عبدالملکی رتبه 48 تجربی سال99 و دانشجوی پزشکی دانشگاه ایران
دوم: پرنیا یاری رتبه 876 کنکور 99 دانشجوی دندون پزشکی با درصد فیزیک90%
سوم: ستایش فکری رتبه 345 تجربی سال99 و دانشجوی شهید بهشتی
چهارم: تبسم فتحی رتبه 69 کنکور ریاضی سال 1400
پنجم: دریا شاکری رتبه 295 کنکور تجربی و دانشجوی پزشکی
ششم: مهدیه ساکت رتبه 874 کنکور تجربی سال1400 و دانشجوی داروسازی دانشگاه تهران
جمع بندی و نکات دیگه!
برای موفق شدن توی درس فیزیک همیشه باید یادتون باشه که تمام این مراحل “روش خواندن فیزیک” رو با جزئیات جلو ببرین. قطعا این مسیر در دراز مدت جواب میده پس عجله ی بیخود نداشته باشین. قرار نیست فیزیک شما توی یه هفته ی آینده خیلی خفن بشه… بهش زمان بدین! 🙂 به کمک همین روش خوندن فیزیک خیلی ها تونستن تغییرهای خفنی توی تراز و رتبه های قلم چی و کنکورشون ایجاد کنن.
راستی: نظرات و سوالاتتون رو همین پایین برامون کامنت کنین. میایم با دقت میخونیم و جواب میدیم! 🙂