بلد بودن روش درست مطالعه زیست شناسی برای کنکور، دقیقا مثل دونستن روش خوندن دروس دیگه دارای اهمیت خیلی زیادیه.
زیست شناسی به طبع مهم ترین و سرنوشت ساز ترین درسی هست که داوطلب ها کنکور تجربی باید اون رو بخونن و در کنکور از پس تست هاش بر بیان.
اگر شما هم می‌خواید که بهترین روش ممکن برای مطالعه درس زیست شناسی به سبک رتبه های برتر رو یاد بگیرید، با ما همراه باشید.
شخصی سازی روش مطالعه زیست شناسی
قبل از این که بخوایم گام ها و روش های لازم و مهم رو برای مطالعه درس زیست به شما آموزش بدیم، باید شعار همیشگی کیمیاگرخونه رو براتون یادآوری کنیم.
شعار ما اینه که “همه چیز فردی هست.” یعنی با این که ما در ادامه روش مطالعه زیست شناسی رو به صورت کلی و جامع به شما می‌گیم. اما باید بدونید که ممکنه مثلا یک بخش خاص با توجه به شخصیت، برنامه، روحیات و … شما براتون صدق نکنه یا روی شما جواب نده!
مثلا وقتی با علی رستمی رتیه 40 تجربی سال 96، مصاحبه کردیم به ما گفت:
“من روش رتبه های برتر رو استفاده می‌کردم و بعد ها با آزمون داد و تست زدن این روش هارو ارزیابی می‌کردم. تا تونستم روش بهینه و مناسب خودم رو پیدا کنم!”
شاید همین بهینه کردن و شخصی سازی روش مطالعه زیست شناسی بود که به علی رستمی کرد تا بتونه در کنکورش زیست شناسی رو 90% بزنه.
پس به شما هم پیشنهاد می‌کنیم که روش کلی مطالعه زیست شناسی با روش رتبه های برتر رو مطالعه کنید و یاد بگیرید و به مرور با این آموزش ها روش مناسب خودتون رو برای خوندن این درس پیدا کنید.
مطالعه زیست شناسی برای رتبه زیر 100 در 4 گام
قبل از این که بخوایم نحوه درست و اصولی مطالعه درس زیست شناسی رو برای شما توضیح بدیم لازمه بدونید که به صورت کلی خوندن زیست شناسی به 4 مرحله اصلی تقسیم بندی می‌شه. این چهار مرحله عبارتند از:
- پیشخوانی
- یادگیری
- تحلیل و تسلط
- جمع بندی
تمام این چهار گان به نوبه خودشون بسیار مهم هستن و حتما لازمه که اونهارو به کامل ترین شکل ممکن پیاده سازی کنید. البته روش پیاده سازی اونها هم خیلی مهمه که در ادامه هر مورد رو به جامع ترین شکل ممکن براتون توضیح می‌دیم، پس با ما همراه باشید.
A) چطور زیست شناسی رو برای کنکور پیشخوانی کنم؟
اولین گام درک عمیق و مطالعه درست زیست شناسی پیشخوانی هست. برای این کار طبق مراحل پایین پیش برید:
1) خوندن روزنامه وار کتاب درسی
دقیقا مثل خوندن یک خبر در روزنامه یا حتی کتاب رمان که با علاقه می‌خونیدش و خودتون رو درگیر یادگیری خط به خط اون نمی‌کنید. در این مرحله به نکات پایین دقت کنید:
- هدف از مطالعه روزنامه وار پیدا کردن یک دید کلی هست، نه کامل و عمیق مطالب!
- قرار نیست در این مرحله مطالب رو حفظ کنید یا یاد بگیرید.
- اگر موضوع یا بخشی رو نفهمیدید ازش عبور کسد، به همین سادگی!
2) خوندن جزئی تر کتاب درسی
در گام اول از مطالعه درس زیست شناسی، وقتی که یه نگاه کلی به کتاب انداختید و کلیات دستتون اومد، حالا نوبت خوندن دقیق تر و جزئی تر کتاب هست. در اینجا باید 3 تا کار مهم انجام بدید.
- مطالعه پاراگراف-پاراگراف
هر پاراگراف رو بخونید و اون رو درک کنید. بعد به سراغ پاراگراف بعدی برید و به همین ترتیب. یعنی اینطور نباشه که یک صفحه رو یکجا بخونید، بلکه باید اون رو به بخش های کوچیک تر تقسیم کنید.
- مارک کردن (هایلایت کردن) مطالب ممنوع
به هیچ وجه این مرحله زمان مناسبی برای مارک کردن مطالب نیست، چون قطعا بخش خیلی زیادی از قسمت هایی که اوایل براتون سخت بود، به مرور برای شما به بدیهیات تبدیل می‌شن.
- اگر بخشی رو نفهمیدید، مشخصش کنید
اگر وقتی بخشی رو می‌خوندید براتون مبهم بود، یه علامت سوال کنارش بزارید. بعد ها که برای مطالعه سراغ درسنامتون رفتید می‌دونید که برای مطالعه کدوم بخش هارو باید در اولویت قرار بدید.
روش یادگیری نکات ترکیبی درس زیست شناسی
اگر در حین خوندن زیست شناسی به نکاتی برخوردید که ممکنه با مطالب کتاب‌های دیگه زیست شناسیتون مرتبط باشن، در اینجا می‌تونید 2 کار رو انجام بدید.
- مطالب مربوط به هم رو، در حاشیه کتابتون به صورت خیلی مختصر بنویسید.
حواستون باشه که کتاب رو خیلی شلوغ نکنید، می‌تونید فقط یک یا چند کلمه بنویسید تا با دیدنش اون موضوع براتون یادآوری بشه.
- همچنین می‌تونید ارجاع بدید یعنی اسم کتاب و صفحه یا حتی خط مربوط به اون رو در حاشیه کتاب بنویسید.
با هر مورد که راحت تر بودید از همون استفاده کنید و پیش برید تا یادگیری نکات ترکیبی درس زیست شناسی براتون مثل آب خوردن آسون بشه.
B) روش درست خوندن درسنامه برای زیست شناسی
بعد از طی کردن گام قبلی که پیشخوانی بود، حالا نوبت به کامل تر کردن فرآیند یادگیری می‌رسه. در اینجا باید به سراغ درسنامه کتاب های کمک آموزشی‌تون برید. برای این کار می‌تونید از روش های پایین استفاده کنید.
روش اول: مطالعه هدفمند
در بخش قبل گفتیم اگر در کتاب درسی بخشی براتون مبهم بود کنارش علامت سوال بزارید. حالا بلافاصله در درسنامه یا جزوه‌تون سراغ توضیحات مربوط به اون بخش برید. ( قسمت هایی که بلد بودید رو کنار بزارید، چون در تست زنی نکات مربوط به اونهارو یاد می‌گیرید.)
روش دوم: مطالعه کنتوراتی
برای مطالعه درس زیست شناسی د حسن خوندن درسنامه روش دیگه ای هم وجود داره. اون هم اینه که کل یک بخش از درسنامه رو به صورت کامل بخونید اما نه با وسواس.
آیا خوندن درسنامه کتاب های تست ضروریه؟
بله! شما نیاز دارید که حتما یه کتاب با درسنامه مناسب برای درس زیست شناسی داشته باشید. در پروسه مطالعه درس زیست شناسی برای کنکور، این مورد بسیار کمک کننده هست.
به این دلیل که در کتاب درسی برخی نکات و موضوعات وجود دارن که فقط به اونها اشاره شده اما نیاز هست که برای درک عمیق و درست اونهارو درک کنید.
البته اگر برای زیست شناسی کلاس می‌رید دیگه نیازی به خوندن درسنامه نیست و خوندن دقیق جزوه استادتون کفایت می‌کنه.
آیا در حین خوندن درسنامه زیست نکات مهم رو یادداشت کنم؟
نه! قطعا می‌دونید که هدف از مطالعه درسنامه این هست که نکات تکمیلی کتاب درسی رو یاد بگیرید. اما می‌تونید نکات یا بخش های واقعا مهم رو در خود درسنامه یا جزوه هایلایت کنید اما چیزی رو فعلا وارد کتاب درسی نکنید.
چون ما قراره به مرور عصاره گیری کنیم. یعنی مثلا اگر در اول مطالعه‌تون 200 نکته جدید وجود داره، قطعا به مراتب بخشی از اونها براتون بدیهی می‌شه و مثلا 100 نکته باقی می‌مونه. به مرور تعداد اونهارو کم و کمتر می‌کنیم تا زمانی که سخت ترین و پیچیده ترین نکات باقی بمونن.
برای درس زیست شناسی از چند کتاب استاده کنم؟
در طول مطالعه درس زیست شناسی انتخاب کتاب تست و درسنامه مناسب بسیار اهمیت داره. اما حتما این موضوع رو در نظر داشته باشید، هر کتابی رو که انتخاب کردید تا آخر با همون پیش برید. در واقع یک درسنامه یا یک جزوه از استادتون برای زیست شناسی کافیه. در عوض همون یکی رو با دقت و چندین مرتبه بخونید.
مراقب باشید که برای درسنامه وسواس به خرج ندید، چون هنوز باید کلی تست بزنید تا به مطالب همون یک کتاب یا جزوه مسلط بشید، که همین فرآیند وقت گیره و نباید زمانتون رو برای مطالعه چند کتاب تلف کنید.
درک کامل کتاب زیست شناسی با تست تشریحی
اگر می‌خواید در حین مطالعه درس زیست شناسی برای کنکور پروسه یادگیری خودتون رو کامل کنید باید بعد از طی کردم گام B، سراغ زدن تست تشریحی برید.
تست تشریحی یعنی بعد از زدن هر تست سراغ پاسخنامه می‌رید و چه درست و چه غلط جوابهای پاسخنامه رو بررسی و تحلیل می‌کنید.
در این بخش اصلا نباید نگران درصدهاتون باشید، چون قطعا خیلی از رتبه برترها هم در دور اول تست زنی خودشون کلی غلط داشتن! دقیقا مثل علی رستمی رتبه 40 تجربی سال 96 که وقتی برای اولین بار تست ژنتیک زد، از 20 تست 17 تای اونها غلط، 2 تاشون درست و یکی هم نزده بود!!!!
چه زمانی برای زیست شناسی تست تشریحی بزنم؟
دقیقا بعد از خوندن درسنامه یا جزوه بهترین زمان ممکن برای زدن تست های زیست شناسی هست.
در تست تشریحی برای زیست چقدر از تستهارو بزنم؟
یک سوم تست ها. یعنی تست 3، 6، 9، 12 و به همین ترتیب پیش می‌رید. بعد از هر تست هم در هر صورت (چه درست، چه غلط و چه نزده) تمااااام گزینه هارو در پاسخنامه به دقیق چک می‌کنید.
بعد از زدن تست تشریحی زیست نکات رو یادداشت بکنم؟
نه! وقتی که در حال مطالعه زیست شناسی برای کنکور هستید، لازم نیست نکات رو بنویسید. ولی می‌تونید از هایلایت کردن استفاده کنید. نکاتی که بلد نیستید با قرمز و نکاتی که ممکنه فراموش کنید یا واقعا نکات خفنی هستن، با سبز.
فقط یادتون باشه فعلا هیچ نکته ای رو وارد کتاب درسی‌تون نکنید، چون این کار باعث شلوغ شون کتابتون می‌شه و قطعا وقتی به کتاب نگاه می‌کنید رغبتی برای خوندن مطالب نخواهید داشت.
C) تسلط و تحلیل درس زیست شناسی
شاید بتونیم بگیم که مهم ترین گام در روند مطالعه زیست شناسی برای کنکور، بالا بردن تسلطتون در این درس هست. برای این که به تسلط خوبی در زیست شناسی برسید، تست تستی بزنید.
بالاتر گفتیم که باید تست تشریحی بزنید و در این بخش نیازه که تست های مضرب 3 کتاب تست خودتون رو بزنید، یعنی تست 3، 6، 9 و…. . اما در تست تستی شما باید تست های باقی موند رو بزنید، یعنی تست های 1، 2، 4، 5 و… .
ترجیحا 10 تا 10 تا تست بزنید (تست زدن دسته‌ای) و از پاسخبرگ استفاده کنید تا مهارت و سرعتتون در انتقال جواب به پاسخبرگ افزایش پیدا کنه.
چه زمانی تست تستی بزنم؟
حدودا 2 الی 4 روز بعد از این که تست تشریحی زدید وقتشه که سراغ تست تستی بزنید.
در تست تستی تمام جواب هارو تحلیل کنم؟
خیر! برخلاف تست های تشریحی که تمام تست ها گزنیه هاشون رو تحلیل می‌کنیم، در تست تستی فقط تست های غلط و نزده رو بررسی کنید. البته اگر تستی درست بود ولی در حین جواب دادن شک داشتید یا با حذف گزینه به جواب رسیدید، حتما جواب اون رو هم چک کنید.
آیا نکات تست تستی رو جایی یادداشت کنم؟
بازم نه. فعلا باید از ماژیک هایلایت استفاده کنید. رنگ قرمز برای تست های غلط و زنگ سبز برای نکات مهم و به اصطلاح خوشگل. فراموش نکنید که از عصاره گیری هم کمک بگیرید.
بعد از تموم شدن یک جلد کتاب تست برم بعدی؟
وقتی که در حال مطالعه زیست شناسی برای کنکور هستید و درسنامه و تست های یک کتاب رو تموم کردید، وقتشه که برید سراغ تحلیلی خوندن و بررسی نکات مهم، که شامل چند کار می‌شه.
1) نکته نویسی در کتاب درسی
کتاب شما باید برای این مرحله خالی از نکات مختلف باشه. حالا وقتشه که نکات خیلی خیلی مهم و عصاره گیری شده رو وارد کتاب درسی زیست شناسی خودتون بکنید.
2) کتاب درسی رو مطالعه و هایلایت کنید
در این بخش کتاب رو روخوانی و کلمات واقعا مهمش رو هایلایت کنید. منظور از کلمات مهم، اونهایی هست که در تست ها متوجه اهمیتشون شدید و چالشی به نظر میان.
درست که شاید بگید همه‌ی کلمات و بخش ها در زیست شناسی مهم هستن، و واقعا هم همینه، اما باید قبول کنیم که بعضی کلمات مهم تر هستن.
3) حفظ کردن کتاب به کمک حافظه تصویری
در این مرحله باید از حفظ کردن استفاده کنید اما نه به شکل طوطی وار، بلکه با استفاده از حافظ تصویری. به این شکل که یک پاراگراف رو با دقت تمام می‌خونید، چشم هاتون رو می‌بندید و تلاش می‌کنید که موضوع اون پاراگراف، تعاریفش، کلمات هایلایت شده، شکل مربوط به اون بخش و… رو یادآوری کنید.
اگر هر کدوم از این موارد براتون مبهم بود، با چشم باز به اون قسمت برگردید. بعد از هر گفتار هم یکبار دیگه این کار رو انجام بدید.
D) چطور زیست شناسی رو جمع بندی کنم؟
گام چهارم از گام های مطالعه زیست شناسی برای کنکور، جمع بندی هست.
- تحلیلی خوندن دوباره کتاب
در اینجا هم باید به تحلیلی خوندن کتاب درسی بپردازید. یعنی کل بخش C رو تکرار کنید ولی تست تستی نزنید.
حتما در این بخش از نکات مهمی که در طول سه گام قبلی استخراج کردید ک گنجینه شما هم به حساب میان استفاده کنید.
- روش درست مرور کردن زیست شناسی
برای بخش دوم باید از مرور زدن اون هم به شکل درست استفاده کنید. برای مرور کردن باید به کلمات و بخش های هایلایت شده، قیدها، فعل ها و شکل و نمودارهای مهم دقت کنید و با جزئیات زیاد اونهارو بخونید.
- درست و به شکل تکمیلی تست بزنید
در این بخش شما یک دور کامل یک کتاب تست رو زدید. در نتیجه بهترین فرصت هست که برای زدن تست زیست شناسی سراغ کتاب های تکمیلی، آزمون های نشانه، تست های غلط و نزده خودتون در آزمون های آزمایشی مثل قلمچی یا حتی سوالات ماز برید.
- پنجشنبه های قبل آزمون رو از دست ندید
بهترین کار قبل از آزمونهای روز جمعه این هست که پنجشنبه ها دروستون رو مرور کنید. زیست شناسی هم یکی از درسهایی که مرورش در روز قبل از آزمون به شما کمک زیادی خواهد کرد.
مطالعه زیست شناسی برای رتبه 1 تا 2 رقمی + مثال
اگر می‌خواید تمام 4 گام بالا رو به صورت عملی ببینید و درکشون کنید حتما ویدئوی پایین رو ببینید. در این ویدئو یک بخش از کتاب زیست شناسی سال دهم چاپ 98 با روش های بالا خوند می‌شه.
- حتما به جزئیاتی که در حین پیاده سازی مراحل به اونها تونه می‌شه رو با دقت ببینید. مثلا در گام اول، کلماتی که برای بار اول اونهارو می‌شنوید یا اونهارو متوجه نمی‌شید رو با علامت سوال و مشخص کنید.
مراقب عکس های زیست شناسی باشید
- یا در گام دوم یعنی “یادگیری” (بخش B) شما باید بخش هایی که به ظاهر مهمتر به نظر میان رو حتما با مداد مشخص کنید، که بعدها وقتی نکات رو به خوبی یاد گرفتید بتونید پاکشون کنید.
- همچنین بخش هایی که با علامت سوال مشخص کرده بودید و درکشون براتون سخت بود رو در درسنامه یا جزوه استادتون مطالعه کنید.
- حتما و حتما به عکسها توجه ویژه داشته باشید. اگر بعد از متنی که خوندید عکس یا نموداری قرار داده شده بود به خوبی به جزئیاتی دقت کنید و ارتباطش رو با متن پیدا کنید.
- گاها ممکنه در عکس مواردی وجود داشته باشن که در متن بهشون اشاره‌ای نشده باشه! در اینجا بهترین کار مراجعه به جزوه یا درسنامه استادتون هست. اگر مطلبی درباره اون بخش از عکس وحود داشت، حتما با دقت بخونید و یادش بگیرید.
نحوه استفاده از درسنامه یا جزوه برای زیست شناسی
- در گام بعدی کاری که باید بکنید مراجعه به درسنامه هست. در اینجا باید اول سراغ بخش هایی برید که اونهارو در کتاب درسی متوجه نشدید.
- حالا به صورت چشمی اون مطالب رو بخونید و اگر نکته یا مطلبی بود که حس کردید به متن کتاب های زیستتون یا حتی سایر فصل های همون درسنامه یا جزوه مرتبط هست، اون رو با آدرس دادن مشخص کنید.
- همچنین بخش های خیلی مهم رو فقط با خط یا دایره کشیدن مشخص کنید. البته این کار رو فقط با نکات واقعا مه و به قولی نکات خوشگل انجام بدید.
- حالا نوبت تست تشریحی هست که در بالا به اون اشاره کردیم و در ویدئوی پایین هم توضیح تست تشریحی و تست تستی رو می‌بینید.
حواستون باشه که تا اینجا نباید هیچ مطلبی رو به کتاب درسی منتقل کنید.
نکات مهم درباره تست درس زیست شناسی
حتما زمانی که تست تستی می‌زنید بعد از جواب دادن به هر تست،جوابش رو وارد پاسخنامه کنید و همه رو برای آخر کار نزارید. چون ممکنه به این کار عادت کنید و در آزمون های آزمایشی و کنکور هم انجامش بدید. که اصلا توصیه نمی‌شه چون احتمال اشتباه وارد کرن جوابها و کم آوردن وقت وجود داره.
اگر سال دهم یا یازدهم هستید پیشنهاد می‌کنیم که از پاسخبرگ قلمچی استفاده کنید و اگر دوازدهم یا پشت کنکوری هستید پاسخبرگ های مشابه پاسخبرگ کنکور انتخاب مناسبی هستن.
- حالا وقت این هست که در تست تستی جواب تست های نادرست، نزده و مواردی که با شک بتونه جواب دادید رو از بخش پاسخنامه چک کنید.
- موارد خیلی جدید و واقعا مهم (نه همه متن) رو در همون پاسخنامه یا در خود تست هایلایت یا با مداد مشخص کنید.
- در آخر وقت وارد کردن مطالب و نکات واقعا مهم و عصاره گیری شده به کتاب درسی هست، تا بتونید در ماه های آخر ازش
- استفاده کنید.
برای هر تست زیست شناسی چقدر زمان بگیرم؟
به صورت میانگین شما در جلسه کنکور برای هر تست چیزی نزدیک به 45 ثانیه زمان دارید.
پس سعی کنید به مرور در خونه هم وقتی که تست تستی (زماندار) می‌زنید در همین حدود برای هر تست زمان بزارید، البته نه اوایل مسیر!
کم کم زمانی که برای هر تست می‌زارید رو بین 20 الی 30 ثانیه کم کنید تا به این چهل و پنج ثانیه که زمان مطلوب برس هر تست زیست شناسی هست برسید.
برای زیست شناسی خلاصه نویسی بکنم؟
ما در بالا هیچ اسمی از خلاصه نویسی در فرآیند مطالعه زیست شناسی برای کنکور نیاوردیم.
اما تمام کارهایی از جمله هایلایت کردن، مشخص کردن بخش های مهم با علامت سوال و مداد، آدرس دادن، نوشتن نکات خیلی مهم کنار عکس، همه و همه نوعی خلاصه کردن هستن ک بهتره بهش کامل نویسی بگیم.