برای این‌که انتخاب رشته آگاهانه داشته باشید، باید درباره رشته‌های مختلف اطلاعات کافی کسب کنید، چون آینده تحصیلی و شغلی‌تون تا حد زیادی به این انتخاب وابسته‌ست. در ادامه‌ی مطالب مربوط به معرفی رشته‌های مختلف دانشگاه فرهنگیان، این بار سراغ رشته شیرین اما پرچالش آموزش ابتدایی رفتیم. پس اگه می‌خواید با صفر تا صد دبیری آموزش ابتدایی فرهنگیان آشنا بشید، اصلاً این مقاله رو از دست ندید.
معرفی کلی رشته آموزش ابتدایی
آموزش ابتدایی که توی دانشگاه فرهنگیان ارائه میشه، یه رشته شناوره. یعنی از هر سه گروه ریاضی، تجربی و انسانی دانشجو پذیرش میکنه. هدف از رشته آموزش ابتدایی هم اینه که معلم‌های شایسته و توانمندی رو برای تدریس در پایه اول تا ششم دبستان تربیت کنن و پرورش بدن.
اهمیت آموزش ابتدایی
برای خیلی از دانش‌آموزها سؤاله که آیا شأن اجتماعی یا اهمیت شغل دبیرهای متوسطه از معلم‌های ابتدایی بالاتره؟ جواب این سؤال قطعاً خیره. نقش معلم‌های ابتدایی خیلی مهم و حیاتیه و کاری که انجام می‌دن یکی از تخصصی‌ترین، مهم‌ترین و اثرگذارترین کارها در حوزه آموزشه. دوره ابتدایی، آغاز تحصیل دانش‌آموزهاست، سنشون کم‌تره و شخصیتشون در حال شکل‌گیریه، بنابراین معلم‌های ابتدایی نقش تربیتی مهمی دارن و روی شخصیت، اخلاق، رشد، بالندگی و ادامه‌ی روند تحصیل دانش‌آموزها تأثیر خیلی زیادی می‌ذارن. یه معلم بد می‌تونه حتی باهوش‌ترین دانش‌آموز رو هم از مسیر علم و اخلاق منحرف یا ناامید کنه و یه معلم خوب هم این توانایی رو داره که یه دانش‌آموز متوسط رو به بالاترین مدارج موفقیت در تحصیل و زندگی برسونه. احتمالاً در اطراف خو‌تون آدم‌هایی رو دیدید که خاطره‌هایی از اثرگذاری معلم‌های دوره ابتدایی‌شون تعریف می‌کنن که هنوز در یادشون مونده. این نشون‌دهنده اهمیت نقش معلم‌های ابتدایی در سیستم آموزش‌و‌پرورشه.
برای آموزش ابتدایی، چه ویژگی‌هایی لازمه؟
قبل از هر چیز، شرط اصلی برای ورود به این حوزه اینه که به بچهها علاقه داشته باشید و کارکردن باهاشون براتون شیرین و لذتبخش باشه. اما علاوه بر این، داشتن ویژگی‌های شخصیتی و توانایی‌های زیر برای یک معلم ابتدایی لازم و ضروریه:
- شخصیت شاداب: شما توی مدرسه ابتدایی با دانش‌آموزهایی سر و کار دارید که سن کمی دارن. بنابراین خیلی مهمه که محیط مدرسه براشون شاد و آرامش‌بخش باشه و بتونن حس خوبی رو اون‌جا تجربه کنن. پس به‌عنوان معلم، باید سر کلاس روحیه شاداب و پرانرژی خودتون رو حفظ کنید و هیچ‌وقت با ناراحتی، عصبانیت یا خستگی وارد کلاس نشید.
- صبوربودن: به‌طور کلی، کار آموزش نیازمند صبر و حوصله زیادیه. حالا اگه قرار باشه به گروه سنی پایین‌تر آموزش بدید، کار دشوارتر هم میشه. درسته که سروکارداشتن با بچهها شیرین، جذاب و دوست‌داشتنیه، اما نباید فراموش کنید که چالش‌های زیادی هم داره و باید صبر بالایی داشته باشید تا بتونید از پس کار بر بیاید.
- توانمندی در آموزش تمام دروس: همون‌طور که میدونید، هر پایه در مقطع ابتدایی معمولاً فقط یک معلم داره. یعنی شما به‌عنوان معلم، باید تمام درس‌های اون پایه رو تدریس کنید. پس باید مهارت لازم برای تدریس ریاضی، علوم، فارسی، و… رو داشته و روی همه دروس مسلط باشید.
به طور کلی، برای این‌که یک معلم ابتدایی خوب باشید، مهارت‌های نرم خودتون رو تقویت کنه. قدرت بیان و انتقال مفاهیم به دانش‌آموزها، برقراری ارتباط مؤثر و تعامل با اون‌ها، درک مشکلاتشون و توانایی حل مسئله از جمله مهارت‌هاییه که به‌عنوان معلم قطعاً بهشون نیاز پیدا می‌کنید.
وظایف فارغ‌التحصیل‌های رشته آموزش ابتدایی
یه معلم ابتدایی باید:
- به‌صورت تکی و گروهی با استفاده از روش‌های نوین آموزشی تدریس کنه
- به علایق و نیازهای دانش‌آموزها توجه کنه و زمان کافی بذاره تا به‌خوبی بچهها رو کشف کنه. یعنی نیازها و علایقشون رو بفهمه و اگه مشکلی وجود داره، اون رو شناسایی کنه و با خانواده در میون بذاره تا با مشورت هم، راهی برای حل مشکل پیدا کنن
- برای تمام درس‌ها و واحدها هدف مشخص تعیین کنه
- علاوه بر آموزش دروس، باید اخلاق و نظم را هم به دانش‌آموزها آموزش بده
- و باید با والدین دانش‌آموزها ارتباط و در مورد نیازهای دانش‌آموزها تبادل نظر داشته باشه.
رشته آموزش ابتدایی در کدوم دانشگاه‌ها ارائه میشه؟
آموزش ابتدایی رشته‌ایه که توی دانشگاه‌های زیادی ارائه میشه. پردیس‌های فرهنگیان در اغلب شهرهای کشور این رشته رو ارائه می‌دن که تعدادی از این دانشگاه‌ها رو براتون لیست کردیم:
- دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید چمران و پردیس نسیبه
- دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید رجایی و پردیس شهید باهنر شیراز
- دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید رجایی ارومیه
- دانشگاه فرهنگیان پردیس علامه طباطبایی ارومیه
- دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر اصفهان
- دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه‌الزهرا اصفهان
- دانشگاه فرهنگیان پردیس امیرکبیر کرج
- دانشگاه فرهنگیان پردیس علامه طباطبایی اردبیل
- دانشگاه فرهنگیان پردیس بنت‌الهدی صدر اردبیل
- دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه‌الزهرا تبریز
- دانشگاه فرهنگیان پردیس علامه امینی تبریز
- دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران
- و…
رشته آموزش ابتدایی در دانشگاه غیرانتفاعی، آزاد و پیام‌نور
علاوه بر دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه‌های غیرانتفاعی، آزاد و پیام نور هم رشته آموزش ابتدایی رو ارائه می‌دن. پذیرش این رشته در دانشگاه‌های غیرانتفاعی و آزاد صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی و در دانشگاه پیام نور، هم از طریق کنکور و هم بر اساس سوابق تحصیلی انجام میشه. اما نکته مهم این‌جاست که آموزش‌و‌پرورش، تعهدی برای جذب فارغ‌التحصیل‌های این دانشگاه‌ها نداره و استخدام قطعی فقط مربوط به دانشجوهای دانشگاه فرهنگیانه.
دروس دانشگاهی رشته آموزش ابتدایی
دانشجومعلم‌های آموزش ابتدایی در طول ۴ سال تحصیل در دانشگاه فرهنگیان، باید ۱۵۰ واحد درسی رو بگذرونن که شامل دروس تربیتی، دروس تخصصی و دروس عمومی میشه. همون‌طور که قبلاً هم گفتیم، دانشجومعلم‌ها تا ترم ۵، دروس تئوری رو می‌گذرونن و از ترم ۵ تا ۸، باید واحدهای کارورزی رو بردارن و توی مدرسه‌ای که براشون تعیین میشه، فعالیت و کسب تجربه کنن.
دروس تربیتی آموزش ابتدایی
دروس تربیتی بین تمام رشته‌های دانشگاه فرهنگیان مشترکه. دانشجوهای این دانشگاه در نهایت قراره به‌عنوان معلم یا دبیر وارد سیستم آموزش‌و‌پرورش بشن و بنابراین، باید به این دروس که در واقع اصول معلم‌شدنه، تسلط کافی داشته باشن:
- روانشناسی تربیتی
- ارزشیابی از یادگیری
- جامعه‌شناسی تربیتی
- کاربرد هنر در آموزش
- نظریه‌های یادگیری و آموزش
- کاربرد زبان در تربیت
- اصول و روش‌های تدریس
- مدیریت آموزشگاهی
- اصول و روش‌های راهنمایی و مشاوره
- آموزش و پرورش تطبیقی با تأکید بر دوره‌های تحصیلی
دروس تخصصی آموزش ابتدایی
همون‌طور که گفتیم، معلم‌های ابتدایی باید دروس مختلف پایه رو تدریس کنن و به همین دلیل، واحدهای تخصصی‌شون در دانشگاه متنوع و فراگیرت و همه درس‌ها رو در بر می‌گیره تا بتونه همه درس‌ها رو تدریس کنه:
- روانشناسی رشد کودک
- مبانی آموزش مطالعات اجتماعی
- آموزش و پرورش فراگیر در دوره ابتدایی
- اصول و مبانی آموزش و پرورش ابتدایی
- آموزش مطالعات اجتماعی
- برنامه‌ریزی درسی کلاس‌های چندپایه
- روش تحقیق و آمار در علوم تربیتی
- مبانی آموزش دینی
- زبان تخصصی آموزش ابتدایی
- ادبیات کودکان و نوجوانان
- آموزش دینی
- اختلالات یادگیری
- مبانی آموزش زبان فارسی
- آموزش قرآن
- فنون راهنمایی و مشاوره در دوره ابتدایی
- آموزش زبان فارسی
- مبانی آموزش هنر
- برنامه‌ریزی درسی آموزش ابتدایی
- مبانی آموزش ریاضی
- کارگاه آموزش هنر
- راهبردهای تدریس آموزش ابتدایی
- آموزش ریاضی
- مبانی آموزش تربیت بدنی
- طراحی آموزشی در آموزش ابتدایی
- مبانی آموزش علوم تجربی
- آموزش تربیت بدنی
- طراحی واحد یادگیری آموزش ابتدایی
- ارزشیابی کیفی در آموزش ابتدایی
- تحلیل محتوای کتاب درسی
- تجربه‌های خاص حرفه‌ای در آموزش ابتدایی
- کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش ابتدایی
- پژوهش و توسعه حرفه‌ای
- کارورزی
گرایش‌های رشته آموزش ابتدایی در مقاطع بالاتر
در صورتی که آموزش‌و‌پرورش اعلام کنه که توی رشته‌های مختلف، نیاز به دانشجوی تحصیلات تکمیلی داره، دانشجوها می‌تونن توی مقاطع بالاتر هم در این دانشگاه ادامه تحصیل بدن. گرایش‌های آموزش ابتدایی در مقطع کارشناسی ارشد مواردی هستن که توی تصویر زیر می‌بینید:
مشاغل مرتبط با رشته آموزش ابتدایی
همون‌طور که میدونید، دانشجومعلم‌های تمام رشته‌ها از ابتدای ورود به دانشگاه فرهنگیان، حقوق دریافت می‌کنن و بیمه می‌شن. آموزش‌و‌پرورش، فارغ‌التحصیل‌های رشته آموزش ابتدایی از دانشگاه فرهنگیان رو به‌عنوان معلم پایه‌های اول تا ششم دبستان استخدام میکنه. اما به‌جز کار استخدامی، برای این رشته بازارکار جانبی هم وجود داره. یعنی شما می‌تونید درآمد خودتون رو از طریق برگزاری کلاس‌های خصوصی تقویتی و یا آمادگی آزمون تیزهوشان، بیش‌تر کنید.
مزایا و معایب آموزش ابتدایی
هر رشته و شغلی مزایا و معایب خاص خودش رو داره و آموزش ابتدایی هم از این قاعده مستثنی نیست. از جمله مزایای این شغل میشه به این موارد اشاره کرد:
- ساعات کاری کم‌تر
- محیط کاری بدون تنش
- بازارکار جانبی قابل‌قبول
تعطیلات معلم‌های مقطع ابتدایی نسبت به مقاطع دیگه بیش‌تره. چون خیلی وقت‌ها برای بارش برف یا آلودگی هوا، فقط دانش‌آموزهای مقطع ابتدایی تعطیل می‌شن. البته الان دوره زمونه عوض شده و دیگه تعطیلی مدارس هم مثل قبل نیست. در واقع مدرسه تعطیل نمی‌شه، فقط از حالت حضوری به آنلاین تبدیل میشه! ولی همین هم باعث میشه حجم کاری برای معلم‌ها کم‌تر بشه. علاوه بر این، محیط کاری معلم‌های ابتدایی تنش کم‌تری داره، چون با مسائلی مثل امتحانات نهایی یا کنکور درگیر نیستن. اما این شغل دو تا عیب هم داره که البته شاید از نظر بعضی‌ها، چندان بزرگ و پیچیده به حساب نیاد:
- مسئولیت زیاد
- وابستگی عاطفی
بچه‌های ابتدایی سن کمی دارن و باید به‌خوبی ازشون مراقبت بشه. معلم باید سعی کنه رابطه خوبی با دانش‌آموزها داشته باشه و بتونه از جنبه‌های مختلف ازشون محافظت کنه و همین بار مسئولیت سنگینی رو روی دوش معلم می‌ذاره. علاوه بر این، بعضی از معلم‌های ابتدایی به بچهها وابستگی عاطفی پیدا می‌کنن و از نظر روحی و احساسی درگیر بچهها و مشکلاتشون می‌شن. این مسئله هم از معایب به شمار می‌ره که می‌تونه معلم رو از لحاظ ذهنی خیلی درگیر کنه.
با آموزش ابتدایی می‌‌تونم مهاجرت کنم؟
امکان مهاجرت یکی از عوامل تعیین‌کننده در انتخاب رشته برای بعضی از دانش‌آموزهاست. درباره رشته‌های مختلف دانشگاه فرهنگیان باید بدونید که شما از وقتی که وارد این دانشگاه می‌شید، تعهد خدمت دارید. یعنی باید ۳۰سال برای سیستم آموزش‌و‌پرورش کار کنید و اگه بخواید انصراف بدید، باید جریمه پرداخت کنید که جریمه سنگینی هم هست! بنابراین، برای دانشجومعلم‌های دانشگاه فرهنگیان، امکان مهاجرت وجود نداره. مگر این‌که خودشون رو بازخرید و جریمه انصرافشون رو پرداخت کنن. البته به این نکته هم باید توجه کنید که درسته که دانشگاه فرهنگیان یه دانشگاه دولتیه، اما مدرک چندان معتبری برای مهاجرت نداره و با مدرکش به‌راحتی نمی‌تونید از دانشگاه‌های خارجی پذیرش بگیرید.
سخن پایانی
توی این مقاله، دبیری آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان رو معرفی کردیم و هر چیزی که باید درباره ش بدونید رو گفتیم. حالا که با بازارکار، مزایا و معایب، دروس دانشگاهی و جزییات آموزش ابتدایی آشنا شدید، می‌تونید بهتر تصمیم بگیرید که آموزش ابتدایی رشته موردعلاقه‌تون هست و دوست دارید که شغل آینده‌تون باشه یا نه.