برنامهریزی برای کنکور یکی از مهم‌ترین کارهاییه که یه دانش‌آموز کنکوری باید یاد بگیره و انجامش بده. برنامهریزی توی هر زمینه‌ای، یکی از گام‌های مهم برای رسیدن به اهدافه. اگه هدفی داشته باشید ولی نتونید به‌خوبی برای اون برنامهریزی و مطابق برنامه‌تون عمل کنید، به موفقیت نمی‌رسید. قبولی توی کنکور هم هدفیه که به برنامه علمی، اصولی و منظم نیاز داره و ما توی این مطلب، تمام نکات لازم برای اون رو مرور کردیم. پس حتماً تا آخرش همراهمون باش که چم‌و‌خم یه برنامه درست و حسابی رو یاد بگیری.
برنامهریزی کنکور بر مبنای فردیت
اولین نکته‌ای که باید در مورد برنامهریزی بدونید اینه که اصول و تکنیک‌های برنامهریزی ثابت و مشخصن، اما هیچ برنامه کلی و مشترکی برای همه دانش‌آموزها وجود نداره و نمی‌شه برای همه یه نسخه واحد پیچید! یعنی برنامهریزی بر پایه فردیته و برای هر کس متناسب با شرایط و نقاط ضعف و قوتی که داره، متفاوته. پس هر دانش‌آموز، به برنامه مختصّ خودش نیاز داره و مسیری که برای رسیدن به هدفش داره، منحصر به فرده.
پیش‌نیازهای برنامهریزی برای کنکور
برای این‌که بتونید یه برنامهریزی خوب و اصولی برای کنکور داشته باشید، باید پیش‌نیازهای اون رو رعایت کنید:
- به جایگاه خودتون توجه کنید
- پیش‌نیاز دروس رو رعایت کنید
اهمیت جایگاه خود در برنامهریزی برای کنکور
همون‌طور که قبلاً هم بارها تأکید کردیم، اولویت مطالعه برای کنکور اینه که برای هر درس، یه جلد کتاب رو کامل تست بزنید. شما توی قدم اول، باید لیست بدهی‌هاتون در هر درس رو دربیارید و مکتوبشون کنید. یعنی بنویسید که توی هر درس، کدوم مباحث رو کامل خوندید، کدوم‌ها رو نصفه‌ونیمه رها کردید و یا اصلاً چیزی ازشون نخوندید. برای این‌که بتونید درست برنامهریزی کنید، باید تکلیفتون رو مشخص کنید و ببینید جایگاهتون توی هر درس چیه، چقدر از مسیر رو رفتید و چقدر ازش باقی مونده. نکته خیلی مهم اینجا اینه که به هیچ وجه، جایگاه خودتون رو با هیچ دانش‌آموز دیگه‌ای مقایسه نکنید و احساس نکنید که عقب افتادید و دیگران از شما خیلی جلوترن. مسیر مطالعه برای هر دانش‌آموز متناسب با شرایطش متفاوته، اما در نهایت همگی به موفقیتی که شایسته‌ش هستید می‌رسید.
در برنامهریزی، پیش‌نیاز دروس رو رعایت کنید
قاعدتاً کسی که تا حالا هیچ کوهی رو فتح نکرده و یهو تصمیم می‌گیره اورست رو فتح کنه، عقل درست‌ودرمونی نداره! چرا؟ چون هر کاری یه پیش‌نیازی داره که اگه رعایت نشه، موفقیت هم به دست نمیاد. توی درس‌خوندن هم بعضی از مطالب مثل زنجیر به هم وصلن و لازمه که به‌ترتیب خونده بشن. مثلاً اگه شما تابع پایه دهم رو به‌خوبی یاد نگرفته باشید، قطعاً در فهم تابع پایه دوازدهم دچار مشکل می‌شید. بنابراین باید پیش‌نیاز هر درس رو رعایت کنید و از پایه شروع کنید تا به مباحث دوازدهم برسید.
اگه ویدیوهای توی سایت رو نمیبینین؛ لطفا وی پی ان تون رو خاموش کنین و مجددا صفحه رو Refresh کنین تا بدون دردسر هزاران ساعت فیلم مشاوره کنکور رو اینجا ببینین!ممنونیم! 🙂
برنامهریزی کنکور بر مبنای مدرسه، آزمون آزمایشی یا آموزشگاه؟
عدم هماهنگی بین مدرسه و آموزشگاه و آزمون‌های آزمایشی یکی از چالش‌های برنامهریزی برای بچه‌های کنکوریه. نمی‌دونن به ساز کدوم‌یکی برقصن، کدوم رو انتخاب کنن، کدوم رو جواب کنن!
قبل از این‌که بگیم بهتره مطابق با کدوم‌یکی پیش برید، باید یه تذکر خیلی مهم بدیم و اون هم اینه که به هیچ وجه، نباید چندبرنامه‌ای بشید. چندبرنامه‌ای‌شدن یعنی چند روز مطابق با برنامه مدرسه پیش می‌رید، بعد تصمیم می‌گیرید با آزمون‌ها همگام بشید، بعد برنامه رو عوض می‌کنید و بر اساس آموزشگاه برنامهریزی می‌کنید و مدام مبنای برنامه‌تون رو تغییر می‌دید. این کار باعث می‌شه نظم درس‌خوندن از دستتون در بره و دچار سردرگمی بشید.
پیشنهاد کیمیاگرخونه: برنامهریزی برای کنکور همگام با آزمون
پیشنهاد ما به شما اینه که به ریسمان آزمون‌های آزمایشی چنگ بزنید! یعنی مطابق با زمان‌بندی آزمون‌های آزمایشی‌تون مثل قلمچی، گاج، گزینه دو و… برنامهریزی کنید، چون این کار دو تا مزیت مهم داره:
- زمان‌های مرور: یکی از مزایای برنامه آزمون‌های آزمایشی اینه که زمان‌های مرور درس‌ها بر اساس هرم فراموشی اسکینز از قبل طراحی شده. بنابراین، اگه مطابق با اون پیش برید، به‌راحتی می‌تونید در زمان مناسب مطالب رو مرور کنید. چون اگه قرار باشه خودتون بخواید زمان مرور رو تعیین کنید، تعداد بالای درس‌ها گیجتون می‌کنه و نمی‌دونید کِی کدوم یکی رو بخونید.
- امکان ارزیابی: اگه مطابق با برنامه آزمون‌های آزمایشی پیش برید و برای هر آزمون، بودجه‌بندی تعیین‌شده رو بخونید، می‌تونید در هر مرحله خودتون رو ارزیابی کنید. با تحلیل کارنامه آزمون، می‌تونید نقاط ضعف و قوتتون رو بشناسید و اشکالاتتون رو رفته‌رفته برطرف کنید. اما اگه طبق برنامه آزمون‌ها پیش نرید و براشون آمادگی نداشته باشید، عملاً نتیجه آزمون مبتنی بر واقعیت نیست و نمی‌تونید بفهمید توی کدوم مبحث واقعاً مشکل دارید. چون اصلاً اون مبحث رو نخوندید که بدونید کدوم قسمتش رو یاد گرفتید و کدوم قسمت براتون چالش‌برانگیزه.
چطور با برنامه مدرسه و آموزشگاه هماهنگ بشیم؟
همون‌طور که گفتیم، اولویت شما در برنامهریزی باید آزمون‌های آزمایشی باشه. اما قاعدتاً نیاز دارید که بتونید همگام با مدرسه یا آموزشگاه هم پیش برید و نمی‌شه اون‌ها رو بوسید و گذاشت کنار!
- اگه مبحثی که معلم مدرسه یا آموزشگاه درس میده، مطابق با برنامه آزمون پیش روتون باشه که چی بهتر از این! به‌راحتی می‌تونید مباحث لازم برای آزمون رو بخونید، تست بزنید و همزمان، تکالیف کلاستون رو هم انجام بدید.
- اما اگه برنامه درسی هماهنگ با برنامه آزمون نباشه، باید هم بودجه‌بندی آزمون رو بخونید و هم مطالبی که معلم درس میده رو خوب بفهمید. سر کلاس، باید خوب به معلم گوش بدید تا درس رو کامل یاد بگیرید و دیگه نیازی نباشه توی خونه جزوه یا درسنامه رو بخونید. بعد از کلاس هم باید یک‌سوم تست‌های کتاب کمک‌درسی‌تون رو به‌صورت تشریحی حل کنید. یعنی هر سؤالی که حل می‌کنید، چه درست زده باشید و چه غلط، به پاسخنامه مراجعه کنید و روش حل رو کامل و بادقت بخونید. با انجام این دو تا کار، یادگیری شما کامل می‌شه و وقتی برنامه آزمون به این مبحث برسه، دوباره بهش برمی‌گردید، جزوه رو مرور می‌کنید و دوسوم تست‌های باقی‌مونده رو هم حل می‌کنید تا برای آزمون آماده بشید.
اگه حس می‌کنید یکم وضعیت پیچیده شد و دقیق متوجه نشدید که چی به چیه، حتماً ویدیوی زیر رو ببینید تا توضیحاتی که دادیم براتون ملموس‌تر بشه 🙂
بی‌نظمی‌های مقطعی در برنامهریزی
همیشه اتفاقات غیرمنتظره و بی‌نظمی‌های مقطعی وجود داره و برای همه هم پیش میاد. بنابراین، بدونید که برنامهریزی گل همیشه‌بهار نیست که همیشه موبه‌مو و دقیق پیش بره! گاهی وقت‌ها ممکنه از برنامه عقب بمونید یا مجبور بشید کارهاتون رو جابه‌جا کنید، اما نیازی نیست وسواس زیادی به خرج بدید و خودتون رو تحت فشار بذارید. این بی‌نظمی‌ها برای همه پیش میاد و کاملاً هم طبیعیه.
نکات طلایی در برنامهریزی برای کنکور: تنوع و تراکم
دو تا از ویژگی‌های مهمی که یه برنامهریزی خوب برای کنکور باید داشته باشه، متنوع‌بودن و متراکم‌بودنه که در ادامه توضیح می‌دیم یعنی چی.
تنوع دروس در برنامهریزی برای کنکور: در هر روز، چند تا درس رو بخونیم یا یه درس رو؟
نکته مهمی که در برنامهریزی برای کنکور باید بهش توجه کنید اینه که هر روز، درس‌های متنوعی رو بخونید و یک روز کامل رو صرفاً به یه درس اختصاص ندید. اما علت این‌که می‌گیم متنوع درس‌خوندن روش بهتره، چیه؟
- جلوگیری از خستگی
- فرصت مرور
- ایجاد عادت ذهنی به تعویض دروس
- ناخودآگاه فعال انسان
جلوگیری از خستگی
انسان ذاتاً از تنوع خوشش میاد و از یکنواختی فراریه. پس سعی کنید توی برنامهریزی روزانه‌تون، چند تا درس مختلف رو بگنجونید که احساس خستگی‌تون کم‌تر بشه. اگه قرار باشه از صبح تا شب بشینید پای خوندن یه درس، از یه جایی به بعد تکراری می‌شه و اذیتتون می‌کنه، به‌خصوص اگه به یه مبحث سخت هم برخورد کنید و به چالش بخورید!
فرصت مرور
اگه بخواید طوری برنامهریزی کنید که هر روز رو به یه درس اختصاص بدید، مثلاً شنبه‌ها رو به فیزیک، یکشنبه‌ها رو به شیمی، دوشنبه‌ها رو به زیست و…، قاعدتاً تا هفته بعد اصلاً فرصت نمی‌کنید که چیزهایی که خوندید رو مرور کنید. به این مدل درس‌خوندن اصطلاحاً می‌گیم «بقچه‌ای» که اصلاً روش مطلوبی نیست. چون با این‌که از شما انرژی و زمان می‌گیره، اما بازدهی چندانی نداره. بین هر دفعه مطالعه یه درس، چند روز فاصله می‌افته و در نتیجه، احتمال این‌که مطالب رو فراموش کنید بیش‌تر می‌شه. حالا اگه توی برنامهریزی روزانه‌تون، چند تا درس متنوع رو جا بدید، می‌تونید هر روز اون‌ها رو مرور و راحت‌تر و سریع‌تر در ذهنتون تثبیتشون کنید.
ایجاد عادت ذهنی به تعویض دروس
سر جلسه کنکور شما باید در بازه زمانی که براتون مشخص شده، سؤالات درس‌های مختلف رو جواب بدید. یعنی باید بتونید سریع از یه درس به درس دیگه برید و ذهنتون رو بین اون‌ها سوییچ کنید. اگه برنامه‌ریزی‌تون برای کنکور طوری باشه که به مدت طولانی روی یک درس تمرکز کنید و کل روز ذهنتون درگیر اون باشه، قاعدتاً سر کنکور نمی‌تونید با سرعت کافی سؤالات درس‌های مختلف رو جواب بدید. پس از همین حالا این عادت رو در خودتون ایجاد کنید که بتونید درس‌های متنوع رو تعویض کنید و سر جلسه کنکور به مشکل برنخورید.
ناخودآگاه فعال انسان
وقتی شما مطالب درسی رو می‌خونید، مغز به‌تدریج مطالب رو به‌خوبی دسته‌بندی و توی خودش ذخیره می‌کنه. حتی اگه خواب یا مشغول به کار دیگه‌ای هم باشید، ناخودآگاهتون فعاله و داره اطلاعاتی که وارد مغزتون شده رو دسته‌بندی می‌کنه و سر جای خودشون می‌ذاره تا در ذهنتون تثبیت بشه. پس به این ناخودآگاه فعالتون اجازه بدید که مأموریت خودش رو انجام بده و بعد برید سراغ باقی مطالب. یعنی تمام مباحث یه درس رو توی یه روز نخونید، بلکه به تکه‌های کوچیک تقسیمشون کنید تا به‌خوبی در ذهن بشینن.
هر روز چند درس اختصاصی و چند درس عمومی رو بخونیم؟
حالا که فهمیدیم چرا باید در برنامهریزی برای کنکور، درس‌های متنوعی رو در برنامه روزانه جا بدیم، سؤالی که پیش میاد اینه که هر روز باید چه تعداد دروس اختصاصی و عمومی رو بخونیم.
- ۳ تا ۴ درس اختصاصی
- ۲ درس عمومی
- قرص خواب: نیم ساعت تست‌زنی از ضعیف‌ترین درس
روزهایی که مدرسه و کلاس ندارید و تمام روز در اختیار خودتونه، باید ۳ یا ۴ درس اختصاصی و ۲ درس عمومی رو بخونید. زمانی که ما این مطلب رو در سایت بارگذاری کردیم، هنوز مصوبه مربوط به حذف دروس عمومی در کنکور، تأیید نشده. اما اگه وقتی که شما این محتوا رو می‌خونید، درس‌های عمومی از کنکور حذف شده‌ن، باید در برنامهریزی روزانه‌تون حتماً ۴ درس اختصاصی رو بگنجونید و دروس عمومی رو از برنامه خط بزنید. علاوه بر این‌ها، پیشنهاد ما اینه که هر روز به مدت نیم‌ساعت توی مباحثی که ضعیف‌تر هستید، تست بزنید. این کار کمک می‌کنه رفته‌رفته اشکالاتتون برطرف و نقاط ضعفتون هم تقویت بشه.
متراکم‌بو‌دن برنامهریزی کنکور
یکی از ویژگی‌های یه برنامه خوب برای کنکور اینه که متراکم باشه. البته یادتون باشه که متراکم درس‌خوندن با زیاد درس‌خوندن متفاوته. براتون یه مثال می‌زنیم که خوب متوجه بشید منظورمون از تراکم چیه.
فرض کنید که شما از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ شب وقت دارید و توی این بازه زمانی، می‌خواید ۶ ساعت درس بخونید. اگه برنامه‌ریزی‌تون به‌صورت ساعت‌های پراکنده باشه، درس‌خوندن از سر صبح تا نصفه‌شب کش پیدا می‌کنه. در نتیجه در تمام طول روز ذهنتون مشغوله و نمی‌تونید از استراحتتون هم به اندازه کافی لذت ببرید. علاوه بر این، ممکنه اهمال‌کاری سراغتون بیاد و به امید این‌که «حالا کووو تا شب»، هی درس‌خوندن رو عقب بندازید و یهو به خودتون بیاید و ببینید که ساعت شده ۱۲! بنابرین بهتره که این مطالعه شش‌ساعته رو به‌صورت متراکم برنامهریزی کنید و زودتر قال قضیه رو بکنید. این کار بهتون کمک می‌کنه که بتونید بهتر تصمیم بگیرید که با باقی زمانی که از روز مونده، چه کار کنید.
مسئولیت‌پذیری در برنامهریزی کنکور: اهمیت تلاش مسئولانه در برابر ژست بچه‌درسخون‌بودن!
برنامه‌ریزی‌کردن همیشه آسونه، اما پای عمل به برنامه که میاد وسط، همه‌چی سخت می‌شه! اگه بخوایم منطقی نگاه کنیم، درس‌خوندن و کنکور پدیده‌های جذاب و شگفت‌انگیز و شادی‌آوری نیستن! بنابراین با این واقعیت روبه‌رو بشید که اگه قراره به برنامه درسی‌تون عمل کنید، حسابی خسته می‌شید و مسیر براتون سخت و پررقیبه. اما تلاش مسئولانه یعنی این‌که با وجود این‌که خسته می‌شید، اما کار رو انجام می‌دید. چون مسئولیت‌پذیر هستید وانگیزه و هدفی دارید که باید بهش برسید. پس مسیر سخت رو به امید رسیدن به مقصد قشنگش، تحمل می‌کنید.
اگه از برنامهریزی جا موندیم، چه کار کنیم؟
عقب‌موندن از برنامه برای همه پیش میاد. اما چند تا نکته مهم هست که باید بهشون توجه کنید.
علت عقب‌موندن از برنامه: تنبلی یا اتفاق
اول از همه باید مشخص کنید که علت عقب‌موندنتون از روی تنبلی بوده یا یه اتفاقی پیش اومده. طبیعیه که گاهی وقت‌ها مشکلات و اتفاقات غیرمنتظره پیش میاد و اوضاع مطابق اون چیزی که فکر می‌کردید و برنامهریزی کرده بودید، پیش نمی‌ره. اما تنبلی بحثش فرق می‌کنه. گاهی وقت‌ها پیش میاد که همه‌چیز طبق رواله و می‌تونید مطابق برنامه پیش برید، ولی تنبلی می‌کنید و کارها رو انجام نمی‌دید. برای این‌که بتونید تنبلی رو کنار بذارید، اول از همه باید ریشه‌ش رو پیدا کنید و ببینید اصلاً چرا تنبل شدید. مثلاً خیلی وقت‌ها، ناامیدی باعث تنبلی می‌شه. احتمالاً پیش اومده که با خودتون گفتید «این‌همه صبح زود بیدار شدم چی شد؟» یا «آخرش می‌خوام کجا رو بگیرم؟» و جمله‌هایی شبیه به این. این ناامیدی باعث می‌شه دستتون رو از زیر پتو بیارید بیرون، آلارم گوشی رو قطع کنید و به خواب نازتون برگردید!
عقب‌موندگی از برنامهریزی رو با شب‌بیداری جبران نکنید
توی مطالب قبلی درباره اهمیت خواب مفصل حرف زدیم و گفتیم که خواب باید منظم باشه. پس برای جبران ساعت‌هایی که از برنامهریزی روزانه‌تون عقب موندید، اصلاً از خوابتون نزنید و شب‌زنده‌داری نکنید. چون باعث می‌شه نظم خوابتون به هم بریزه و در نتیجه سیستم هورمونی و خلقتون هم دچار مشکل می‌شه. میاید ابروش رو درست کنید، می‌زنید چشمش رو هم کور می‌کنید!
تنبیه ظالمانه ممنوع!
اگه تنبلی کردین و از برنامه عقب افتادین، خودزنی نکنید و با تنبیه‌های ظالمانه و عجیب‌وغریب خودتون رو زجر ندید! این مشکل با تنبیه و کتک و گریه‌و‌زاری درست نمی‌شه. همون‌طور که بالاتر گفتیم، تنها راه‌حلش اینه که ریشه مشکل رو شناسایی و حلش کنید تا بتونید تنبلی رو کنار بذارید و مطابق برنامه پیش برید و ساعت‌های مطالعه‌تون رو افزایش بدید.
نگاه بلندمدت داشته باشید
آدمیزاده و هزار تا نقص و کم و کاستی. اما این نقص‌ها رو نمی‌شه یه شبه برطرف کرد. توی فرایند مطالعه و برنامهریزی برای کنکور هم ممکنه هزاران مشکل و نقص وجود داشته باشه که توی بلندمدت می‌شه تک‌تکشون رو برطرف کرد. بعضی از دانش‌آموزها وقتی چند روز نمی‌تونن اون‌طور که باید درس بخونن، یهو جوگیر می‌شن و با خودشون می‌گن «از فردا روزی ۲۰ ساعت درس می‌خونم!». شاید توی یکی دو روز بتونن ساعت‌های مطالعه‌شون رو به‌صورت قابل‌توجهی افزایش بدن، اما این روند طاقت‌فرساست و باعث می‌شه چند روز دیگه هم از برنامه عقب بیفتن چون حسابی خسته شدن. بنابراین، هر جا که نتونستید طبق برنامه‌تون پیش برید، می‌تونید درس‌های عقب‌مونده رو در برنامه روزهای آینده‌تون اضافه کنید و ذره‌ذره بخونیدشون. خیالتون راحت باشه که زمان کافی برای جبران در اختیار دارید.