همون‌طور که می‌دونید، یکی از انواع سهمیه‌های کنکور سراسری، سهمیه‌ی مناطقه. این سهمیه با هدف ایجاد عدالت آموزشی و فرصت برابر برای دانش‌آموزهای مناطق مختلف ایران در نظر گرفته شده که بر اساس اون، دانش‌آموزها به سه دسته تقسیم می‌شن. در این مقاله از کیمیاگرخونه، می‌خوایم صفر تا صد سهمیه مناطق کنکور سراسری رو توضیح بدیم. پس حتماً تا انتهای مطلب همراهمون باشید.
علت سهمیه بندی مناطق برای کنکور
همون‌طور که می‌دونید، در شهرهای مختلف کشور، امکانات آموزشی، کیفیت مدارس و دسترسی به منابع آموزشی باهم متفاوته. مثلاً دانش آموزی که در ایرانشهرِ سیستان و بلوچستان درس می‌خونه، قطعاً نسبت به دانش آموزی که در تهران یا اصفهان زندگی می‌کنه، از امکانات کم‌تری برخورداره. بنابراین، برای این که تمام ظرفیت دانشگاه‌ها، با افرادی که مرفه‌تر هستن پر نشه و دانش آموزهایی که در مناطق محروم‌تر و کم‌تربرخوردار زندگی می‌کنن و امکانات چندان زیادی ندارن هم بتونن به دانشگاه راه پیدا کنن، سهمیه بندی مناطق برای کنکور انجام شده.
انواع سهمیه مناطق کنکور سراسری
سهمیه مناطق کشور به سه دسته تقسیم بندی می‌شه:
- منطقه یک
- منطقه دو
- منطقه سه
در کارنامه اولیه کنکور سراسری، برای هر داوطلب، دو تا رتبه مشخص می‌شه. یکی رتبه در سهمیه و یکی رتبه در کشور. توجه کنید که اون چیزی که مهمه و شما باهاش انتخاب رشته می‌کنید، رتبه در سهمیهست نه رتبه در کشور.
سهمیه مناطق کنکور برای تمام کنکوری‌ها اعمال می‌شه و در هر منطقه، هر داوطلب فقط با دانش آموزهای همون منطقه مقایسه می‌شه. مثلاً اگه شما دانش‌آموز منطقه دو هستید، فقط با داوطلب‌های منطقه دو مقایسه می‌شید و رتبه‌‌تون مشخص می‌شه.
قوانین تعیین سهمیه مناطق
به طور کلی، سهمیه مناطق بر اساس این‌که داوطلب کنکور سه سال پایانی دبیرستان رو در کدوم منطقه گذرونده، مشخص می‌شه. اما شرایط خاصی هم وجود داره که لازمه اینجا بهشون اشاره کنیم:
- تمام داوطلب‌هایی که دو سال آخر تحصیلشون رو خارج از کشور گذرونده باشن، جزو سهمیه منطقه سه محسوب می‌شن، چون در کشورهای دیگه، امکانات آموزشی جهت کسب آمادگی برای کنکور ایران کمه.
- تمام داوطلب‌هایی که دچار معلولیت هستن، می‌تونن با ارائه‌ی مدارک مستند به سازمان سنجش، از سهمیه منطقه سه استفاده کنن.
- اگر داوطلب کنکور در مناطق مختلف تحصیل کرده باشه، منطقه‌ی مرفه‌تر به‌عنوان ملاک سهمیه در نظر گرفته می‌شه.
شانس قبولی سهمیه‌های مناطق مختلف در کنکور سراسری
شانس قبولی سهمیه‌های مناطق مختلف در کنکور سراسری، به نوع پذیرش رشته و دانشگاه بستگی داره. به طور کلی، پذیرش در دانشگاه‌ها به دو صورت انجام می‌شه:
- پذیرش کشوری
- پذیرش بومی
در پذیرش کشوری، بین تمام داوطلب‌های کنکور رقابت وجود داره چون از بین تمام داوطلب‌های کشور، دانشجو پذیرش می‌شه. اما در پذیرش بومی، شانس قبولی داوطلب‌هایی که بومی هستن بیشتر از سایر افراده که داوطلب آزاد و غیربومی محسوب می‌شن. چون بخش عمدهای از ظرفیت دانشگاه، به داوطلب‌های بومی همون شهر یا منطقه اختصاص داده می‌شه.
نکته‌ی دیگه در مورد شانس قبولی اینه که در منطقه‌ی یک، تعداد دانش‌آموزهای خوب خیلی زیاده و بنابراین، رقابت هم سخت‌تره. در حالی که در منطقه‌ی سه، گرچه تعداد داوطلب‌ها زیاده اما دانش آموزهای خیلی خوب و قوی کم‌ترن و رقابت ساده‌تره. در حالت کلی، بیش‌ترین شانس قبولی برای زمانیه که شما در منطقه‌ی سه و بومی تهران باشید.
دسته بندی شهرهای مناطق یک، دو و سه در کنکور سراسری
در هر یک از جدول‌هایی که در ادامه اومده، می‌تونید شهرهایی که در هر کدوم از مناطق یک، دو و سه دسته‌بندی می‌شن رو ببینید.
شهرهای منطقه یک کشور
همون طور که در جدول زیر می‌بینید، منطقه یک تعداد محدودی از شهرها رو در بر می‌گیره و فقط شامل کلان شهرهای پیشرفته می‌شه:
شهرهای منطقه دو کشور
منطقه دو تعداد شهرهای بیش‌تری رو شامل می‌شه و در نتیجه، نسبت به منطقه یک، داوطلب‌های بیش‌تری هم در کنکور سراسری داره:
شهرهای منطقه سه کشور
و اما منطقه سه که تعداد شهرهاش از همه بیش‌تره و پرجمعیت‌ترین گروه در کنکور سراسریه. منطقه سه هم شامل شهرهای بیش‌تریه و هم نقاط محروم‌تری رو در بر می‌گیره. به همین دلیل، بخش عمدهای از ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها به این منطقه اختصاص داره:
ظرفیت سهمیه مناطق در کنکور
ظرفیت پذیرش در هر رشته و دانشگاه از قبل مشخص شده. یعنی وقتی شما دفترچه انتخاب رشته کنکور رو دریافت می‌کنید، ظرفیت هر کد رشته محل، جلوش درج شده. این ظرفیت رو خود دانشگاه تعیین می‌کنه و شورای عالی انقلاب فرهنگی هم متناسب با نیازهای کشور، این ظرفیت‌ها رو تغییر می‌ده. مثلاً مقرر می‌کنه که دانشگاه‌ها باید ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته‌ی پزشکی رو افزایش بدن چون جامعه به پزشک بیش‌تری نیاز داره. بنابراین، ظرفیت‌ها از قبل مشخص شده و با توجه به این که پذیرش در هر رشته، از نوع کشوریه یا بومی، بر اساس تقسیم بندی‌ای که برای سهمیه‌ی مناطق و سهمیه‌ی شهدا و ایثارگران گفتیم، ظرفیت بین داوطلب‌ها تقسیم می‌شه.
از بین ۱۰۰ درصد ظرفیتی که برای پذیرش دانشجو وجود داره، تقسیم بندی پذیرش به صورت زیر انجام می‌شه:
- ۲۵ درصد سهمیه‌ای‌ها (خانواده‌ی شهدا، جانبازان و…)
- ۵ درصد (ایثارگران)
- ۷۰ درصد سهمیه‌های سایر داوطلب‌ها
- ۲۵ درصد منطقه یک
- ۳۵ درصد منطقه دو
- ۴۰ درصد منطقه سه
ظرفیت پذیرش هر منطقه، با توجه به امکانات و تعداد داوطلب‌ها مشخص می‌شه. بنابراین، از اون جایی که تعداد داوطلب‌های منطقه سه از مناطق یک و دو بیش‌تره و از امکانات کم‌تری هم برخوردارن، ظرفیت پذیرش بیش‌تری در دانشگاه براشون در نظر گرفته شده.
تعداد شرکت کننده‌های کنکور ۱۴۰۳ به تفکیک سهمیه
در جدول‌های زیر، آمار تقریبی تعداد شرکت کننده‌های کنکور تجربی، ریاضی و انسانی رو به تفکیک سهمیه‌هایی که در قسمت قبلی ذکر کردیم، براتون آوردیم.
تعداد شرکت‌کننده‌های کنکور تجربی ۱۴۰۳
| نوع سهمیه | تعداد شرکت‌کننده‌ها |
| سهمیه منطقه یک | ۹۴۰۰۰ نفر |
| سهمیه منطقه دو | ۱۹۵۰۰۰ نفر |
| سهمیه منطقه سه | ۲۲۱۰۰۰ نفر |
| سهمیه ۵ درصد | ۴۳۰۰۰ نفر |
| سهمیه ۲۵ درصد | ۱۲۱۵۰ نفر |
تعداد شرکت‌کننده‌های کنکور ریاضی ۱۴۰۳
| نوع سهمیه | تعداد شرکت‌کننده‌ها |
| سهمیه منطقه یک | ۴۶۰۰۰ نفر |
| سهمیه منطقه دو | ۵۵۰۰۰ نفر |
| سهمیه منطقه سه | ۳۶۰۰۰ نفر |
| سهمیه ۵ درصد | ۷۶۶۰ نفر |
| سهمیه ۲۵ درصد | ۱۳۶۰ نفر |
تعداد شرکت‌کننده‌های کنکور انسانی ۱۴۰۳
| نوع سهمیه | تعداد شرکت‌کننده‌ها |
| سهمیه منطقه یک | ۴۶۰۰۰ نفر |
| سهمیه منطقه دو | ۱۰۴۰۰۰ نفر |
| سهمیه منطقه سه | ۱۹۸۰۰۰ نفر |
| سهمیه ۵ درصد | ۱۹۵۰۰ نفر |
| سهمیه ۲۵ درصد | ۴۰۰۰ نفر |
سهمیه پذیرش در رشته‌های بومی
همون‌طور که گفتیم، اولویت پذیرش در رشته‌های بومی، با داوطلب‌های بومی همون منطقه‌ست. رشته‌های بومی به دو دسته تقسیم می‌شن:
- پذیرش صرفاً بومی: در بعضی از رشتهها و دانشگاه‌ها، پذیرش صرفاً از بین داوطلب‌های بومی انجام می‌شه؛ مثل دانشگاه فرهنگیان. یعنی ۱۰۰ درصد ظرفیت به داوطلب‌هایی که در اون بوم ساکت هستن اختصاص داده شده.
- پذیرش با اولویت بومی‌ها: در این نوع پذیرش بومی، دانشگاه‌ها صرفاً از بین داوطلب‌های بومی دانشجو پذیرش نمی‌کنن، اما داوطلب‌های بومی در اولویت پذیرش هستن. یعنیک بخش عمدهای از ظرفیت رشته که غالباً ۸۰ درصد یا ۶۰ درصده، به داوطلب‌های بومی اختصاص داده می‌شه.
سهمیه مناطق محروم در کنکور سراسری
در بعضی از رشتهها و دانشگاه‌ها، پذیرش دانشجو فقط از بین داوطلب‌های مناطق محروم انجام می‌شه که در دفترچه‌ی انتخاب رشته کنکور توضیحاتش ذکر شده. استان‌های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویر‌احمد، لرستان و هرمزگان جزو مناطق محروم کشور هستن و در نتیجه، داوطلب‌های کنکور سراسری که در یکی از شهرهای این استان‌ها ساکن باشن یا سه سال آخر تحصیلشون رو در اون جا گذرونده باشن، مشمول سهمیه مناطق محروم می‌شن.
سخن پایانی
همون طور که در این مقاله توضیح دادیم، هدف از تعیین سهمیه مناطق اینه که عدالت آموزشی برقرار بشه و داوطلب‌های مناطق محروم‌تر هم بتونن به دانشگاه راه پیدا کنن. توجه کنید که در هر منطقه‌ای که باشید، فقط با داوطلب‌های همون منطقه رقابت می‌کنید، نه مناطقِ دیگه. یعنی اگه شما سهمیه منطقه دو دارید، فقط با داوطلب‌هایی که سهمیه منطقه دو دارن در کنکور رقابت می‌کنید. بنابراین، اون چیزی که برای انتخاب رشته اهمیت داره، رتبه شما در سهمیهست، نه رتبه کشوری.