یکی از رشته‌های گروه ریاضی که شاید کم‌تر درباره‌ش شنیده باشید، مهندسی دریاست. این رشته در بین داوطلب‌های کنکور سراسری چندان رشته پرطرفدار و شناخته‌شده‌ای نیست اما به این معنی نیست که رشته بدیه. توی این مقاله، می‌خوایم رشته مهندسی دریا رو بهتون معرفی کنیم، از مزایا و معایبش بگیم، بازار کار و درآمدش رو بررسی کنیم و بگیم که برای مهاجرت به کشورهای خارجی، رشته خوبی هست یا نه پس اگه می‌خوای با این رشته بیشتر آشنا بشی، حتماً همراهمون باش.
معرفی کلی رشته مهندسی دریا
این رشته، به طراحی سازه‌ها و سیستم‌های مرتبط با دریا مربوط می‌شه. مثل ساخت و نگهداری کشتی‌ها، پل‌های دریایی، بندرها، سواحل و سایر سازه‌های دریایی. مثلاً وقتی قراره که یه سکوی نفتی ساخته بشه، مهندس دریاست که باید این سازه رو طراحی و اجرا کنه. مهندسی دریا سه تا گرایش داره که می‌تونید متناسب با علاقه و هدفی که دارید، گرایشتون رو انتخاب کنید:
- دریانوردی
- کشتی‌سازی
- مهندسی کشتی
رشته مهندسی دریا شاید کم‌تر بین مردم عادی شناخته‌شده باشه. چون بازار کار تخصصی داره که چندان معروف نیست. اما این موضوع به این معنی نیست که اهمیت این رشته و شغل پایینه. بزرگ‌ترین سیستم حمل‌و‌نقل دنیا از طریق دریا انجام می‌شه و کشتی‌هایی که در این مسیرها رفت‌آمد می‌کنن، به طراحی، ساخت، نگهداری و تعمیر نیاز دارن. پس مهندسی دریا گرچه زیاد معروف نیست، اما از اهمیت بالایی برخورداره. البته باید بگیم که وضعیت صنعت دریایی کشور ما نسبت به کشورهای دیگه ضعیف‌تره و کم‌تر توسعه پیدا کرده.
مهارت‌های موردنیاز برای رشته مهندسی دریا
مهارت‌هایی که برای موفقیت در این رشته نیازه، همون مهارت‌هاییه که یک مهندس مکانیک، برق یا عمران بهش نیاز داره:
- توانایی حل مسئله
- دانش قوی ریاضی، فیزیک و کامپیوتر
- مهارت‌های ارتباطی قوی
- فن عالی
- توانایی برنامه‌ریزی و مدیریت زمان
- مهارت شنا و غواصی
- آشنایی با زبان انگلیسی
- علاقمندی به سفر
- توانایی قرارگیری در دریا در مدت زمان طولانی
- علاقمندی به کار تیمی
- آشنایی با تکنولوژی
کدوم دانشگاه‌ها رشته مهندسی دریا دارن؟
مهم‌ترین دانشگاه‌هایی که در سال‌های گذشته این رشته رو ارائه دادن، دانشگاه‌های زیر هستن. اما همون‌طور که همیشه تأکید می‌کنیم، برای این‌که دقیقاً بدونید کدوم دانشگاه‌ها و با چه ظرفیتی امسال در رشته مهندسی دریا دانشجو می‌گیرن، حتماً به دفترچه راهنمای انتخاب رشته کنکور ریاضی ۱۴۰۳ مراجعه کنید.
- دانشگاه صنعتی شریف
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر
- دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر
- دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار
- دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر اصفهان
- دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر
قبل از این‌که بریم سر وقت قسمت بعدی، لازمه یه نکته‌ای رو براتون توضیح بدیم. اگه رتبه کنکورتون خوب شده که قدرت انتخاب‌های زیادی دارید. اما اگه رتبه‌تون چندان جالب نیست، باید برید سراغ انتخاب دانشگاه‌های شهرستان. همون‌طور که قبلاً هم گفتیم، دانشگاه‌های شهر تهران در حوزه فنی و مهندسی جایگاه خیلی خوبی دارن. قبولی در رشته مهندسی دریا به رتبه خیلی عالی نیاز نداره، و اگه رتبه‌تون خوب نشده هم می‌تونید در دانشگاه‌های تاپ تهران، یعنی شریف یا امیرکبیر قبول بشید که این، یکی از مزایای این رشته به شمار می‌ره.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی دریا
توی جدول‌‌های زیر، می‌تونید لیست دروس تخصصی دانشگاهی رشته مهندسی دریا رو به تفکیک گرایش‌های این رشته، ببینید.
گرایش مهندسی کشتی
| شناخت کشتی | سیستم انتقال قدرت |
| ماشین دریایی | دریانوردی و ملوانی |
| آرشیتکت کشتی | کمک‌های اولیه |
| صافی‌های فرعی | الکترونیک ارتباطات |
گرایش کشتی‌سازی
| فیزیک موج | علم مواد و شناخت فلزات |
| ماشین‌های محرکه | ریاضیات مهندسی |
| آرشیتکت کشتی (مکانیک) | تکنولوژی کشتی |
| مهندسی دریا | تحلیل سازه‌ها |
| آرشیتکت کشتی (استاتیک) | – |
گرایش دریانوردی
| ملوانی | ماشین‌های محرکه و ماشین‌های فرعی |
| دستگاه‌های الکترونیکی و کمک ناوبری | دریانوردی ساحلی و تخمینی |
| دریانوردی نجومی | اقتصاد دریایی حقوق و بیمه دریایی |
| ساختمان کشتی‌های تجاری | آرشیتکت کشتی (دینامیک و استاتیک) |
| تخلیه و بارگیری | قوانین راه و علوم دریایی |
| کار روی نقشه | – |
بازار کار و آینده شغلی مهندسی دریا
سطح تخصص و جغرافیا دو عامل مهم در تعیین وضعیت بازار کار رشته مهندسی دریا هستن. مثلاً بازار کار این رشته در کشورهایی مثل امارات یا هند که بنادر مبادلاتی گسترده‌ای دارن، خیلی خوبه. اما در کشور ما، همون‌طور که گفتیم، حوزه دریا چندان توسعه‌یافته نیست. به همین دلیل، اغلب فارغ‌التحصیل‌های مهندسی دریا، در حوزه‌های غیرمرتبط مشغول به کار هستن. علاوه بر این، درآمد رشته مهندسی دریا در بازار استخدامی، چندان چنگی به دل نمی‌زنه اما اگه امکانش رو داشته باشید که در حوزه صنعت کار کنید، درآمدتون می‌تونه خیلی بیشتر باشه.
مهاجرت با رشته مهندسی دریا
امکان مهاجرت تحصیلی با رشته مهندسی دریا، مثل خیلی رشته‌های دیگه‌ی مهندسی، برای دانشجوها فراهمه. اما مهاجرت کاری با این رشته تقریباً غیرممکنه. چون مهندسی دریا هم مثل مهندسی هواوفضا، جزو رشته‌های های-تِک به شمار می‌ره که در بعضی کشورها استخدام شهروندهای ایرانی در این حوزه‌ها، به‌دلیل تحریم‌هایی که علیه ایران وجود داره، ممنوعه.
سوالات متداول
- مهندسی دریا چیست و چه کاربردهایی دارد؟
مهندسی دریا به طراحی و نگهداری سازه‌ها و سیستم‌های مرتبط با دریا مانند کشتی‌ها و سکوهای نفتی می‌پردازد. - گرایش‌های مختلف رشته مهندسی دریا چه مواردی هستند؟
گرایش‌های اصلی شامل مهندسی کشتی، دریانوردی و کشتی‌سازی است که هر کدام تخصص‌های خاص خود را دارند. - بازار کار مهندسی دریا در ایران چگونه است؟
بازار کار مهندسی دریا در ایران هنوز در حال توسعه است و بیشتر فرصتها در بخش‌های غیر نظامی و صنایع مرتبط با دریا وجود دارد. - وضعیت مهاجرت تحصیلی و کاری با مدرک مهندسی دریا چگونه است؟
مهاجرت تحصیلی با این رشته نسبتاً آسان است، اما مهاجرت کاری ممکن است با چالش‌هایی مواجه شود. - مهارت‌های لازم برای موفقیت در رشته مهندسی دریا چیست؟
مهارت‌های مورد نیاز شامل دانش فنی در مهندسی مکانیک، الکترونیک و توانایی کار عملی در محیط‌های دریایی است.