سال‌های نوجوانی، دوره بسیار حساس و پراهمیتیه. اگه در این دوره، رفتار مناسبی با فرزندتون نداشته باشید، ممکنه باعث ایجاد آسیب در روحیاتش بشید که بعدها جبرانش مشکل یا حتی غیرممکنه. بنابراین، تمام پدرها و مادرهایی که دختر دارن، باید یاد بگیرن که در نوجوانی، چطور با دخترشون رفتار کنن و رابطه سالم و مؤثری باهاش داشته باشن. توی این مقاله از کیمیاگرخونه، می‌خوایم در زمینه رفتار با دختر نوجوان، با والدین عزیز صحبت و چند تا توصیه مهم رو یادآوری کنیم.
اگه الان دارید این مطلب رو می‌خونید، یعنی به نوجوانتون اهمیت می‌دید. این‌که به دنبال راهکارهایی برای رفتار درست با دخترتون هستید، ارزش خیلی زیادی داره و نشون دهنده مسئولیت‌پذیری و نگرش والای شماست.
اصلی‌ترین ویژگی‌های دوران نوجوانی
هویت یابی و بلوغ جنسی دو تا از ویژگی‌های مهم دوره نوجوانی هستن. در دوران کودکی، هویت فرزند شما هنوز شکل نگرفته. اما در نوجوانی، فرزندتون سعی می‌کنه هویت خودش رو پیدا کنه. یعنی با مشخص کردن چیزهایی که بهشون علاقه داره یا ازشون بدش میاد، برای خودش هویتی می‌سازه و خودش رو تعریف می‌کنه. در دوران جوانی، این هویت ثبات پیدا می‌کنه و کم کم نهادینه می‌شه. گرچه در تعریف هر کدوم از دوره‌های کودکی، نوجوانی و جوانی یک بازه سنی تعیین می‌شه، اما سن رفتاری-اخلاقی هم در این موضوع اثر گذاره. مثلاً ممکنه کسی ۳۰ سالش باشه اما رفتارها و اخلاقیاتش هنوز مثل نوجوون‌ها باشه و به بلوغ فکری و ذهنی نرسیده باشه.
یکی دیگه از اتفاقاتی که در نوجوانی رخ می‌ده اینه که نوجوان‌ها معمولاً در مسائل مختلف با شما مخالفت می‌کنن. این مسئله کاملاً طبیعیه و ناشی از همون فرایند پیدا کردن هویته. شما در جایگاه والدین، نباید فرزندتون رو اجبار کنید که با شما هم نظر بشه. بلکه فقط باید به درستی تربیتش کنید تا حتی اگه مخالفت می‌کنه، در مسیر درستی پیش بره. به علاوه، سعی کنید اختلاف نظرها رو بپذیرید و درک کنید که قرار نیست فرزند شما نسخه کپی شده ازتون باشه. فرزندتون وجود مستقلی داره و خودش باید هویتش رو پیدا کنه.
تغییرات دخترها در سنین بلوغ
دختران نوجوان در سن بلوغ، دو دسته تغییرات عمده رو تجربه می‌کنن:
- تغییرات ظاهری
- تغییرات روحی
تغییرات ظاهری دختران نوجوان در دوران بلوغ
در دوران بلوغ، بافت چربی در بدن دختران نوجوان افزایش پیدا می‌کنه و ممکنه کمی اضافه وزن پیدا کنن. رشد سینه‌ها، ران‌ها و باسن هم از تغییرات مهم ظاهری دخترها در بلوغه. به علاوه، تغییرات هورمونی در خیلی از نوجوان‌ها باعث ایجاد جوش و آکنه‌های پوستی می‌شه که اغلب، اعتماد به نفسشون رو کاهش می‌ده. این تغییرات ظاهری در دخترهای نوجوان کاملاً طبیعیه و همه دخترها این دوره رو می‌گذرونن. اما به دلیل حساسیت روحی بالایی که نوجوان‌ها دارن، ممکنه از این تغییرات خجالت بکشن و احساس شرم کنن. در ادامه می‌گیم که برای نوجوان‌ها خیلی مهمه که در دید بقیه کامل و بی‌نقص به نظر برسن و همین موضوع باعث حساسیت بیش‌تر اون‌ها روی ظاهرشون می‌شه.
تغییرات روحی دختران نوجوان در دوران بلوغ
میزان حساسیت روحی دخترها در سنین بلوغ افزایش پیدا می‌کنه و یکی از مسائل روانشناختی که براشون به وجود میاد، تماشاگران خیالیه. منظور از تماشاگران خیالی اینه که نوجوان تصور می‌کنه دائماً زیر نظر دیگرانه و مُدام دارن همه رفتارهاش رو رصد و قضاوتش می‌کنن. نوجوان‌ها تصور می‌کنن که نگاه تمام مردم به اون‌هاست و اگه جایی خطایی کنن، آبروشون پیش همه می‌ره. به همین دلیل، حساسیت بسیار زیادی روی ظاهر و رفتارهاشون دارن و می‌خوان طوری باشن که تأیید دیگران رو دریافت کنن.
تغییر روحی دیگه‌ای که در سن بلوغ در دختران نوجوان ایجاد می‌شه، هیجانات بسیار بالاست. مثلاً دختر شما ممکنه گاهی به دلایلی که حتی خودش هم نمی‌دونه، گریه کنه و حسابی به هم بریزه. شما پدر و مادرها چون از دوره نوجوانی عبور کردید، احتمالاً نمی‌تونید این تغییر رفتارها رو به خوبی درک کنید، گرچه خودتون هم احوالات مشابهی رو در اون زمان تجربه کردید. اما باید بدونید که این هیجانات روانی و همچنین هیجانات جنسی کاملاً طبیعیه و اقتضای سن هر نوجوانیه. پس سعی کنید دخترتون رو درک کنید و رفتار مناسبی باهاش داشته باشید.
نقش والدین در دوران بلوغ دختران
در رفتار با دختران نوجوان در سنین بلوغ، باید سه نکته مهم و اساسی رو مد نظر قرار بدید:
- حامی فرزندتون باشید
- فضای تخلیه هیجانی رو برای فرزندتون فراهم کنید
- تفکر و تعقل رو به فرزندتون آموزش بدید
در دوران نوجوانی، حامی فرزندتون باشید
شما پدرها و مادرها در دوران نوجوانی، باید حامی صد درصدی فرزندتون باشید. حمایت شما از دختر نوجوانتون باعث می‌شه فرزندتون احساس امنیت و راحتی کنه، بدونه کسی به فکرشه و هر طور باشه می‌پذیرتش. مثلاً اگه پوستش خراب شده و جوش می‌زنه، دکتر پوست خوب براش پیدا کنید؛ اگه از این که داره چاق می‌شه ناراحته، باشگاه ثبت نامش کنید؛ اگه می‌گه چون جوش زده نمی‌خواد همراهتون به مهمونی بیاد، اجبارش نکنید و به خواسته‌ش احترام بذارید. سعی کنید در تمام شرایط درکش کنید و هیچ چیزی رو بهش تحمیل نکنید.
امکان تخلیه هیجانی رو برای فرزندتون فراهم کنید
دختر نوجوان شما نیاز داره که حجم بسیار زیاد هیجانش رو جایی تخلیه کنه بنابراین، باید فضای تخلیه این هیجان رو براش فراهم کنید. تفریحات پیرزن پیرمردی به درد فرزند شما نمی‌خوره! نوجوون شما به تفریحاتی مثل شهربازی یا سفررفتن نیاز داره که ماجراجویی، هیجان، شادی و لذت به همراه داشته باشه. به علاوه، باید بتونه زمانی رو با دوست‌ها و همسالانش بگذرونه و سرگرمی‌های مناسب سنش رو در کنار اون‌ها انجام بده تا هیجاناتش تخلیه بشه.
یکی از چالش‌ها و دغدغه‌های مهم والدین در دوران نوجوانی، روابط دوستانه فرزندانشونه. ما در کیمیاگرخونه، در محتوای جداگانه‌ای، نقش والدین در روابط دوستانه فرزندان در نوجوانی رو کامل توضیح دادیم. پیشنهاد می‌کنیم که حتماً به این مقاله سر بزنید تا با راهکارهای مؤثر برای ایجاد روابط دوستانه سالم فرزندتون آشنا بشید.
تفکر و تعقل رو به فرزندتون آموزش بدید
وظیفه دیگه‌ای که شما به عنوان والدین یک دختر نوجوان دارید اینه که تفکر و تعقل رو بهش آموزش بدید. همون طور که گفتیم، فوران احساسات و هیجانات در دوره بلوغ بسیار زیاده و نوجوون‌ها ممکنه با مسائل مختلف به صورت احساسی برخورد کنن. شما باید کم کم به فرزندتون دید منطقی رو هم یاد بدید تا بتونه به موضوعات نگاه عقلانی هم داشته باشه.
نشانه‌های بلوغ در دختران
تعدادی از نشانه‌های جسمی و روحی بلوغ در دختران، موارد زیر هستن:
- کاهش یا قطع رشد قد
- تغییرات جسمانی
- افزایش بافت چربی در بدن و احتمال اضافه وزن
- شروع عادات ماهانه و علائم PMS
- تحریکات هیجانی و عاطفی بسیار بالا
- افزایش تعریق
- کمبود آهن یا کم‌خونی
- ایجاد جوش و موهای ضخیم روی پوست
- عفونت‌های دخترانه
- ریزش مو
این تغییرات و نشانه‌ها کاملاً طبیعی هستن و همه نوجوان‌ها تجربه‌شون می‌کنن. اما نوجوان شما چون قبلاً با چنین تغییراتی مواجه نشده، احساس نگرانی و ناراحتی می‌کنه. بنابراین، والدین و به خصوص مادرها، باید فرزندشون رو آروم کنن و بهش کمک کنن که نسبت به این تغییرات احساس بدی نداشته باشه تا بتونه این دوره رو به خوبی پشت سر بذاره.
رفتار پدر و مادرها با دختران در دوران بلوغ
همون‌طور که در قسمت‌های‌قبلی این مطلب گفتیم، رفتار شما با نوجوانتون باید حامیانه باشه. به‌علاوه، باید فضا رو برای تخلیه هیجاناتش فراهم کنید و از همه مهم‌تر، تفکر و تعقل رو بهش یاد بدید. نوجوان‌ها در دوران بلوغ، کاملاً تحت تأثیر هیجان، احساسات و هورمون‌ها هستن و ممکنه هر روز یه حالی باشن. یه روز خوشحالن، یه روز ناراحت؛ یه روز عاشق رنگ نارنجی‌ان، یه روز دیوونه رنگ آبی؛ یه روز می‌خوان دنیا رو فتح کنن، یه روز بی‌دلیل گریه می‌کنن. شما به عنوان پدر و مادر، باید این نوسان‌ها و تغییرات خلق و خو رو درک کنید و کنار فرزندتون باشید، نه این‌که از دستش عصبانی بشید و بحث کنید یا اجبارش کنید کاری که شما می‌گید رو انجام بده.
در اینجا، لازمه دو نکته مهم که برای رفتار با دختر نوجوان باید حتماً مد نظر داشته باشید رو ذکر کنیم:
از هر گونه رفتارهای مبتنی بر زور، قدرت، اجبار، تهدید، سرکوفت و… دوری کنید که به شدت برای نوجوان آسیب زننده‌ست.
به فرزندتون کمک کنید دیدگاه مناسب خودش به دنیا رو پیدا کنه. حتی اگه این دیدگاه کاملاً با نظر شخصی شما متفاوت باشه.
توصیه‌هایی به والدین برای رفتار با دختر نوجوان
در آخر، دو توصیه مهم برای پدرها و مادرها داریم. اگه می‌خواید با دختر نوجوانتون رابطه سالمی داشته باشید، این دو توصیه رو فراموش نکنید.
پایگاه عاطفی فرزندتون باشید
در هر حالتی و تحت هر شرایطی، پایگاه عاطفی فرزندتون باشید. دخترتون رو در تمام شرایط درک کنید. بهش سرکوفت نزنید و باهاش دعوا نکنید. سعی کنید در تمام شرایط، فردی باشید که فرزندتون بهش پناه میاره و احساس امنیت می‌کنه. خیالش رو راحت کنید که هیچ‌وقت قرار نیست خودتون رو ازش دریغ کنید. به درددل‌هاش گوش بدید، باهاش حرف بزنید، از تجربیات مشابه خودتون براش بگید و سعی کنید نگرانی‌ها و احساسات منفیش رو کاهش بدید.
با فرزندتون وقت بگذرونید
بعضی از پدرها و مادرها اون‌قدر ارتباط کمی با فرزندشون دارن که هیچ شناختی نسبت به نوجوونشون ندارن. نه با علاقمندی‌هاش آشنان و نه از چیزهایی که ازشون بدش میاد اطلاع دارن. برای یک رابطه سالم و مؤثر با فرزندتون، در قدم اول باید خوب بشناسیدش. برای دختر نوجوانتون وقت بذارید، باهاش گفت‌و‌گو کنید، با هم بیرون برید، در تفریحاتی که دوست داره همراهیش کنید و سعی کنید ازش شناخت به دست بیارید.
قضاوت و انتقادهای تند ممنوع
اگر با رفتارها یا دیدگاه‌های دختر نوجوانتون مشکل دارید و می‌خواید ازش انتقاد کنید، سعی کنید با آرامش و جملات خوب این موضوع رو باهاش مطرح کنید. انتقادهای تند از دختر نوجوان در سنین بلوغ، گاهی باعث لجبازی می‌شه و علاوه بر این، باعث می‌شه اعتماد به نفسش کاهش پیدا کنه و احساس کنه که به اندازه کافی خوب نیست. این مسئله در دراز مدت باعث تأثیرات منفی در روابط اجتماعی فرزندتون هم می‌شه و ممکنه منزویش کنه.
نکته مهم دیگه‌ای که باید بهش توجه کنید اینه که به هیچ وجه، جلوی دیگران مثل دوست و آشنا و فامیل، از دخترتون انتقاد نکنید یا هیچ چیزی در ظاهر یا رفتارش رو مسخره نکنید. این کار باعث می‌شه اعتماد به نفسش کاملاً خرد بشه و آسیب‌های زیادی در پی داره. بنابراین، برای جلوگیری از این پیامدهای منفی، از قضاوت‌های دائمی و انتقادهاد تند نسبت به فرزندتون اجتناب کنید و سعی کنید اگر مسئله‌ای وجود داره، در تنهایی بهش بگید و بیانتون هم قضاوتی و سرزنشگرانه نباشه.
فرزندتون رو با دیگران مقایسه نکنید
یکی از مشکلاتی که در رفتار بسیاری از والدین با فرزندانشون دیده می‌شه، مقایسه کردن فرزندشون با دیگرانه. این قیاس‌ها چه در سنین کودکی و چه در سنین نوجوانی، تأثیرات منفی بسیاری به همراه داره و باعث می‌شه فرزندتون خودش در سنین بزرگسالی هم خودش رو با بقیه مقایسه کنه و مُدام احساس کنه که کافی نیست. این مقایسه‌های آسیب زننده باعث کاهش اعتماد به نفس، افسردگی، انزوا، اضطراب و استرس و کاهش انگیزه در دختران نوجوان می‌شه. چراکه در سنین نوجوانی، فرزند شما تصور می‌کنه نگاه تمام مردم بهشه و همه در حال قضاوت کردنش هستن. حالا اگه با مقایسه شما احساس کنه به اندازه دیگران خوب نیست، قطعاً دچار آسیب‌ها و فشارهای روانی زیادی می‌شه. پس به هیچ وجه فرزندتون رو با هیچ کس دیگه مقایسه نکنید و به توانایی‌ها و استعدادهای شخصی خودش بپردازید، نه این که بخواید کاملاً شبیه دیگران باشه.
با دختر نوجوانتون درباره بلوغ صحبت کنید
همون‌طور که گفتیم، دختران نوجوان در سن بلوغ، تغییرات ظاهری و روحی زیادی رو تجربه می‌کنن. از جمله این تغییرات ظاهری، بزرگ شدن سینه‌ها، ران‌ها و به طور کلی کمی افزایش وزنه. علاوه بر این، دختران نوجوان برای اولین بار قاعدگی رو هم تجربه می‌کنن که می‌تونه براشون پرچالش باشه. مادرها باید پیش از شروع قاعدگی دختران، باهاشون گفت و گو کنن و درباره این تغییرات بهشون اطلاعات لازم رو بدن. رابطه صمیمانه مادرها و دخترها اهمیت زیادی داره تا دخترهای نوجوان بتونن هر مشکلی که به وجود میاد رو به راحتی‌با مادرشون در میون بذارن. نکات مربوط به بهداشت و مراقبت رو حتماً به دخترتون آموزش بدید و فضایی رو فراهم کنید که هر سؤالی که داشت رو راحت و بدون خجالت ازتون بپرسه.
سخن پایانی
رابطه سالم، صمیمی و بر پایه مهر و محبت والدین با دختران نوجوان، می‌تونه از آسیب‌های احتمالی زیادی جلوگیری کنه. نوجوانی که در فضای خونه، آرامش، امنیت و محبت رو تجربه نکنه، در روابط دیگه‌ای به دنبال این‌ها می‌گرده و این می‌تونه آسیب پذیریش رو در روابط ناسالم افزایش بده. در رفتار با دختر نوجوان که سنین حساس بلوغ رو سپری می‌کنه، باید صبر و حوصله‌تون رو بالا ببرید، نوسانات خلقی و حساسیت‌های روحیش رو درک کنید، به خواسته‌ها و تصمیماتش احترام بذارید و چیزی رو بهش تحمیل نکنید. دوران نوجوانی سال‌های حساس و پرچالشیه، اما پدر و مادرهای آگاه می‌تونن به خوبی از پسش بربیان. سعی کنید فرزندتون رو بشناسید و اگه در رابطه باهاش دچار مشکل هستید، می‌تونید از یه مشاور هم کمک بگیرید. ما در کیمیاگرخونه، محتوایی درباره پدر و مادرهای رتبه برتر داریم که در اون توضیح دادیم چطور می‌تونید روابط مناسبی با فرزندتون داشته باشید و به موفقیت تحصیلیش هم کمک کنید. پیشنهاد می‌کنیم حتماً این مطلب رو بخونید و هر سؤالی که داشتید، با ما در میون بذارید.