آموزش زبان عربی یکی از رشته‌هاییه که در دانشگاه فرهنگیان ارائه می‌شه و فقط از طریق کنکور انسانی دانشجو پذیرش می‌کنه. یعنی داوطلب‌های گروه‌های تجربی و ریاضی کنکور نمی‌تونن آموزش عربی رو انتخاب کنن. توی این مقاله قراره زیر و بم دبیری آموزش عربی در دانشگاه فرهنگیان رو توضیح بدیم تا به خوبی باهاش آشنا بشید. پس حتماً تا انتها همراهمون باشید.
توانایی‌ها و ویژگی‌های لازم برای آموزش زبان عربی
همون‌طور که می‌دونید، دانشجوهای دانشگاه فرهنگیان بعد از فارغ‌التحصیلی به‌صورت رسمی در آموزش‌و‌پرورش استخدام می‌شن و تدریس می‌کنن. بنابراین اصلی‌ترین شغل شما به‌عنوان دانشجوی آموزش زبان عربی در دانشگاه فرهنگیان، دبیری عربی در مقاطع متوسطه اول و متوسطه دومه.
همون‌طور که برای هر شغلی، توانایی‌های خاصی لازمه، برای این‌که بتونید دبیر عربی خوب و موفقی باشید هم باید چند تا ویژگی مهم داشته باشید:
- علاقمندبودن به عربی
- علاقمندبودن به زبان
- داشتن مهارت سخنوری
علاقمندی به عربی
من دانش‌آموزهای زیادی رو دیدم که می‌گن هیچ علاقه‌ای به عربی ندارن! اگه شما هم جزو این دسته از دانش‌آموزها هستید، از عربی فراری‌اید و فقط چون مجبورید تحملش می‌کنید، این رشته اصلاً به دردتون نمی‌خوره. شما وقتی وارد این رشته می‌شید، مُدام با ادبیات عرب سر و کار دارید و بنابراین، علاقه به این زبان اولین چیزیه که باید داشته باشید چون بعد از فارغ‌التحصیلی هم باز باید عربی درس بدید و هیچ‌وقت ازتون جدا نمی‌شه.
علاقمندی به زبان
به‌طور کلی شما باید به حوزه زبان علاقمند باشید، چون قراره وارد جهان زبان عربی بشید و حجم زیادی از قواعد این زبان رو یاد بگیرید. بنابراین باید به واکاوی ساختار زبان علاقمند باشید تا این موضوعات براتون جذاب باشه و از خوندنشون لذت ببرید.
مهارت سخنوری
همون‌طور که گفتیم، تعداد زیادی از دانش‌آموزها به درس عربی علاقه‌ای ندارن. شما به‌عنوان یه دبیر عربی باید با مهارت بالای سخنوری و خلاقیت در تدریس، دانش‌آموزها رو به این درس علاقمند کنید. در واقع باید سعی کنید فضایی رو ایجاد کنید که برای دانش‌آموزها شیرین و جذاب باشه و از خشکی درس عربی که دانش‌آموزها رو فراری می‌ده، کم کنید. علاوه بر این، باید شیوا، روون و ساده درس بدید و قدرت انتقال مفاهیم رو داشته باشید.
نکته: درس عربی در متوسطه دوم امتحان نهایی داره و نمره این امتحان هم در نتیجه کنکور دانش‌آموزها بسیار مؤثره. اما کارکرد اصلی عربی در متوسطه اول اینه که بچه‌ها با زبان قرآن آشنا بشن و اون رو یاد بگیرن. بنابراین، خیلی مهمه که اخلاق و روش تدریس معلم عربی طوری باشه که بچه‌ها نسبت به این زبان علاقمند بشن و بتونن ارتباط خوبی باهاش بگیرن، نه این که ازش فراری بشن.
دروس دانشگاهی رشته آموزش زبان عربی در دانشگاه فرهنگیان
در دانشگاه فرهنگیان، دروسی وجود داره که مربوط به اصول معلمیه. این دروس بین رشته‌های مختلف دانشگاه فرهنگیان مشترکه و دانشجومعلم‌های تمام رشته‌ها باید این واحدها رو بگذرونن. توی جدول زیر، می‌تونید لیست این دروس و دروس اختصاصی دبیری آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان رو ببینید:
| سلامت/بهداشت و صیانت از محیط‌زیست | کارورزی |
| فلسفه تربیت در ج.ا.ا | تجربه‌های خاص حرفه‌ای در آموزش زبان عربی |
| اخلاق حرفه‌ای معلم | اصول و روش‌های تدریس |
| اصول و روش‌های راهنمایی و مشاوره | علم معانی |
| فلسفه معلمی در آموزش زبان عربی | ترجمه از عربی به فارسی |
| آزمون‌سازی در آموزش زبان عربی | زیبایی‌شناسی آیات قرآن کریم |
| برنامه‌ریزی زبان درسی در آموزش زبان عربی | نگارش خلاق |
| صرف کاربردی | نظام تربیتی اسلام |
| نقد ادبی | تاریخ عمل تربیتی اندیشه‌ها در اسلام و ایران |
| نظریه‌های یادگیری و آموزش | جامعه‌شناسی تربیتی |
| کاربرد زبان در تربیت | راهبردهای تدریس در آموزش زبان عربی |
| پژوهش و توسعه حرفه‌ای | کارنمای معلمی |
| علم بیان و بدیع | گفت و شنود |
| عروض | متون تفسیری |
| زبان انگلیسی | سیره تربیتی پیامبر و اهل‌بیت |
| اسناد و قوانین سازمان آموزش‌و‌پرورش | روانشناسی تربیتی |
| آموزش‌و‌پرورش تطبیقی با تأکید بر دوره‌های تحصیلی | مدیریت آموزشگاهی |
| طراحی آموزشی در آموزش زبان عربی | نگارش |
| آزمایشگاه | تجزیه و ترکیب متون دینی |
| قرائت و ترجمه روزنامه و مجلات | تربیت بدنی |
| نگارش علمی | فلسفه تربیت رسمی و عمومی |
| نقش اجتماعی معلم از دیدگاه اسلام | ارزشیابی از یادگیری |
| کاربرد هنر در آموزش | کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش زبان عربی |
| طراحی واحد یادگیری در آموزش زبان عربی | تحلیل محتوای کتاب درسی |
| نحو کاربردی | فن ترجمه |
| تاریخ ادبیات و متون نظم و نثر دوره معاصر | ترجمه از فارسی به عربی |
بازار کار رشته آموزش عربی
همون‌طور که گفتیم، بازار کار رسمی آموزش زبان عربی استخدام در آموزش‌و‌پرورشه. دانشجومعلم‌ها از بدو ورود در دانشگاه فرهنگیان، حقوق دانشجومعلمی دریافت می‌کنن و بعد از استخدام هم حقوق معلم‌ها در مدارس، عددی بین ۹تا۱۵میلیونه. علت این اختلاف اینه که عواملی مثل سمت فرد در مدرسه (معلم، ناظم، مدیر و…) و همچنین درصد محرومیت منطقه خدمت در رقم حقوق تأثیر داره. مثلاً هرچه‌قدر منطقه‌ای که در اون مشغول به کار هستید، محروم‌تر و روستایی‌تر باشه، حقوق بیش‌تری دریافت می‌کنید. اما علاوه بر بازار کار رسمی، رشته‌های دانشگاه فرهنگیان بازار کار جانبی هم دارن و می‌تونید با انجام کارهایی به‌جز معلمی، درآمد خودتون رو افزایش بدید.
بازار کار جانبی: مشاغل مرتبط با آموزش زبان عربی
- مترجمی متون و کتب عربی
- مترجمی در وزارتخانه‌ها و سفارتخانه‌ها
- فعالیت در حوزه پژوهش، نویسندگی کتب، مقالات و نشریات به زبان عربی
- تدریس خصوصی عربی
- تنظیم قراردادها و اسناد به زبان عربی
- تدریس در دانشگاه، البته با دریافت مدرک تحصیلات تکمیلی در مقاطع بالاتر
آموزش عربی یا زبان و ادبیات عربی؟
حواستون باشه که رشته آموزش عربی رو با رشته زبان و ادبیات عربی اشتباه نگیرید! آموزش زبان عربی رشته‌ایه که توی دانشگاه فرهنگیان ارائه می‌شه، اما رشته زبان و ادبیات عربی مربوط به دانشگاه فرهنگیان نیست و در دانشگاه‌های سراسری، آزاد، پیام نور و غیرانتفاعی ارائه می‌شه. بنابراین با تحصیل در زبان و ادبیات عربی، حقوق دریافت نمی‌کنید و آموزش‌و‌پرورش هم تعهدی در برابر استخدام شما نداره. رشته آموزش زبان عربی رو می‌تونید در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری هم ادامه بدید که دو تا گرایش داره:
- مترجمی زبان عربی
- ادبیات زبان عربی
مزایا و معایب دبیری آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان
تا اینجا، با ابعاد مختلف این رشته آشنا شدید و حالا وقتشه که مزایا و معایب آموزش عربی رو جمع‌بندی کنیم. مزیت این رشته اینه که هم متوسطه اول رو شامل می‌شه و هم متوسطه دوم. یعنی شما می‌تونید در مقاطع مختلف، فعالیت کنید. البته عربی متوسطه دوم امتحان نهایی داره وهمون‌طور که گفتیم، نمره این امتحان در نتیجه کنکور اثرگذاره. بنابراین، این موضوع باعث می‌شه که امکان برگزاری کلاس‌های خصوصی تقویتی و آمادگی برای امتحان نهایی، برای دبیرها فراهم بشه. پس اوضاع بازار کار جانبی دبیری عربی در متوسطه دوم بهتره.
اما این رشته دو تا عیب هم داره. به‌طور کلی رشته‌های مختلف دانشگاه فرهنگیان بازار کار جانبی دارن، اما در مورد درس عربی، این بازار کار چندان پررونق نیست، مگر برای دانش‌آموزهای انسانی که عربی درس مهم و تخصصی‌شونه. نکته دیگه هم اینه که همون‌طور که بالاتر اشاره کردیم، تعداد زیادی از دانش‌آموزها علاقه و رغبت چندانی به درس عربی ندارن و این موضوع ممکنه باعث آزاردگی خاطر و ناراحتی دبیرها بشه و تدریس رو براشون سخت کنه.
مهاجرت با دبیری آموزش عربی دانشگاه فرهنگیان
آخرین نکته‌ای که باید درباره آموزش عربی بگیم، امکان مهاجرت تحصیلی با این رشته‌ست. قبلاً هم تأکید کردیم که اگه تصمیم به مهاجرت دارید، بهتره که دانشگاه فرهنگیان رو به کلّی فراموش کنید و از لیست انتخاب‌هاتون خط بزنید. شما از زمانی که وارد دانشگاه فرهنگیان می‌شید، به آموزش‌و‌پرورش تعهد خدمت ۳۰ساله دارید، بنابراین نمی‌تونید مهاجرت کنید. اگه بخواید انصراف بدید هم باید مبلغ سنگینی بابت جریمه پرداخت کنید، چون در واقع ردیف استخدامی دولت رو سوزوندید. به همین دلیل، مهاجرت با رشته‌های فرهنگیان تقریباً غیرممکنه و آموزش عربی هم از این قاعده مستثنی نیست.