در ادامه‌ی مقاله‌های معرفی رشته‌های دانشگاهی مختلف، این بار سراغ رشته نوپای مهندسی ساخت و‌تولید رفتیم. توی این مقاله، می‌خوایم رشته مهندسی ساخت و تولید رو بهتون معرفی کنیم و بگیم که بازار کار و درآمدش چطوره، دروس دانشگاهیش چیه و می‌شه باهاش مهاجرت کرد یا نه. پس اگه دانش‌آموز ریاضی هستی، حتماً با ما همراه باش.
رشته مهندسی ساخت و تولید چیه؟
اين رشته، رشته نسبتاً نوپا و جدیدیه. مهندسی ساخت و‌تولید قبلاً زیرشاخه و گرایشی از رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی ارشد بود. اما هم در ایران و هم در کشورهای دیگه، به‌خصوص کشورهای صنعتی، این رشته رو از مکانیک جدا و به‌عنوان یه رشته جدید ارائه کردن تا در این حوزه، به‌صورت تخصصی‌تر فعالیت بشه. پس این رشته خیلی نزدیک و شبیه رشته مکانیکه، با این تفاوت که دروس عملی بیش‌تری بیش‌تره.
مهندسی ساخت و‌تولید رشته‌ای از مهندسی است که به تحصیلات و تجاربی نیازمند است تا رویه‌های مهندسی را در پروسه‌های تولید (قالب‌سازی، جوشکاری، ماشین‌کاری، تعمیرات و نگهداری و…) در همه زمینه‌ها آموخته، به کار برده و کنترل کند. این به توان برنامه‌ریزی در فرایندهای تولید نیازمند است تا درباره ابزارها، روندها و ماشین‌آلات و تجهیزات تحقیق کند و آن‌ها را بهبود بخشد و امکانات و سیستم‌ها را برای تولید فراورده‌های با کیفیت و هزینه بهینه یکی کند.
مهارت‌های لازم برای موفقیت در رشته مهندسی ساخت و تولید
برای موفقیت در هر شغلی، به ویژگی‌ها و مهارت‌های خاصی نیازه. در رشته مهندسی ساخت و تولید هم اگه موارد زیر رو داشته باشید، حتماً موفق می‌شید:
- علاقه به ریاضی و فیزیک: بخش عمده دروس مهندسی ساخت و تولید حوزه ریاضی و فیزیکه و برای این‌که بتونید در این زمینه موفق بشید، باید به این دو درس علاقه مند باشید.
- خلاقیت و نوآوری: فاکتور خلاقیت در رشته ساخت و تولید خیلی مهمه و اغلب پروژه‌های موفقی که در این زمینه انجام می‌شه، از ابتکار طراح یا سازنده خلاقش به موفقیت رسیده.
- علاقه به ساخت و خلق وسایل جدید: بخش قابل‌توجهی از دروس رشته مهندسی ساخت و تولید، درسهای کارگاهی و عملیه. یعنی شما باید آستین‌هاتون رو بالا بزنید، برید توی کارگاه و چیزهای جدید بسازید. پس باید به فضای کارگاهی و انجام کارهای عملی علاقمند باشید تا این رشته براتون لذتبخش باشه.
- توانایی تجزیه و تحلیل مسائل: مهندس‌های ساخت‌و‌تولید معمولاً در زمینه طراحی خط تولید کارخونه‌ها هم کار می‌کنن و به همین دلیل، بعضی وقت‌ها باید کار حل مشکل (problem solving) رو هم انجام بدن. یعنی باید در خط تولید کارخونه، ریشه و علت مشکل رو شناسایی و اون رو رفع کنن. این موضوع در مورد سازه‌ها هم وجود داره. یعنی ممکنه از مهندس ساخت‌و‌تولید بخوان که مشکل فنی چیزی که ساخته شده رو پیدا و اون رو حل کنه. بنابراین، داشتن توانایی حل مسئله برای یه مهندس ساخت‌و‌تولید، لازمه.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی ساخت و تولید
درسهای تخصصی ساخت و تولید
| سیستم‌های اندازه‌گیری | نقشه‌کشی اونیورسال عمومی |
| استاتیک | مقاومت مصالح |
| آمار و احتمالات مهندسی | توانایی ماشین‌کاری |
| متالورژی | دینامیک |
| کاربرد برق و الکترونیک | ماشین‌های کنترل عددی |
| اصول ریخته‌گری | طراحی قید و بندها |
| ترمودینامیک | مکانیک سیالات |
| اصول عملیات حرارتی | تکنولوژی روش‌های جوشکاری |
| انتقال حرارت | ارتعاشات |
| کاربرد هیدرولیک و سیستم‌های بادی | طراحی اجزاء |
| طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر | طراحی قالب‌های پرس |
درسهای اختیاری ساخت و تولید
| طراحی قالب‌های ریخته‌گری و آهنگری | کارگاه قالب‌های ریخته‌گری و آهنگری |
| کارگاه تولید مخصوص | ماشین ابزار تولیدی |
| کارگاه ماشین ابزار تولیدی | تکنولوژی روش‌های ریخته‌گری |
| تست‌های غیرمخرب | آزمایشگاه تست‌های غیرمخرب |
| تکنولوژی پلاستیک | کارگاه تکنولوژی پلاستیک |
| پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات | کنترل کیفیت |
| مدیریت تولید | طراحی کارخانه |
| دینامیک ماشین | ریاضی مهندسی |
| زبان تخصصی | – |
مهندسی ساخت و تولید در کدوم دانشگاه‌ها ارائه می‌شه؟
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه صنعتی ارومیه
- دانشگاه کاشان
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر
- دانشگاه بیرجند
- دانشگاه سمنان
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
- دانشگاه اراک
- دانشگاه صنعتی اراک
- دانشگاه یزد
این رشته ممکنه هر سال در تمام دانشگاه‌هایی که گفتیم ارائه نشه. به همین دلیل، قبل از انتخاب رشته، حتماً به دفترچه انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۳ سر بزنید تا مطمئن بشید که کدوم دانشگاه‌ها و با چه ظرفیتی، امسال در رشته مهندسی ساخت‌و‌تولید دانشجو می‌گیرن.
بازار کار رشته مهندسی ساخت و تولید
اما بریم سراغ یکی از مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین فاکتورها در انتخاب رشته، یعنی وضعیت بازار کار، درآمد و آینده شغلی. معمولاً، چه داخل ایران و چه خارج ایران، رشته‌هایی که در حوزه صنعت قرار می‌گیرن، نسبت به رشته‌های حوزه تکنولوژی، بازار کار استخدامی کم‌درآمدتری دارن. پس اگه هدفتون اینه که در بازار کار استخدامی کار کنید، باید این رو بدونید که اگه سراغ رشته‌های حوزه تکتولوژی برید، می‌تونید پول بیش‌تری دربیارید. اما اگه سرمایه اولیه دارید و می‌خواید به‌طور مستقل در صنعت مشغول به کار بشید، اوضاع فرق می‌کنه و دیگه سقف درآمد مشخصی براش وجود نداره. در واقع، دانش، تخصص، مهارت و تجربه‌تون تعیین می‌کنه که چقدر بتونید در این زمینه موفق باشید و در بازار خودی نشون بدید.
مهاجرت با مهندسی ساخت و تولید
از اون‌جایی که بازار مهاجرت بین دانشجوهای ایرانی داغه، ما در معرفی تمام رشته‌ها، به امکان مهاجرت برای مقاطع بالاتر هم می‌پردازیم. به‌طور کلی، مکانیک حوزه‌ایه که اپلای‌خورش ملسه! بنابراین، با رشته مهندسی ساخت و تولید هم می‌تونید به‌راحتی به‌صورت تحصیلی، مهاجرت کنید. اما مهاجرت کاری با این رشته تقریباً غیرممکنه. چون برای استخدام‌شدن باید در این حوزه خیلی خبره و متخصص باشید. کشورهای صنعتی بزرگ، امکانات خیلی بیش‌تری نسبت به کشور ما دارن و به همین دلیل، شاید کسی که درایران مهندسی ساخت و تولید خونده، برای کارکردن در یه کشور صنعتی و پیشرفته به اندازه کافی ماهر و باتجربه نباشه. پس اگه دنبال مهاجرت هستید، بهتره که سراغ گزینه تحصیلی برید و این رو هم بدونید.
سخن پایانی
یادتون باشه که برای انتخاب رشته، حتماً رشته‌های مختلف رو بشناسید و درباره‌شون اطلاعات کسب کنید تا بتونید یه انتخاب دقیق و آگاهانه داشته باشید. ما در کیمیاگرخونه، رشته‌های مختلف ریاضی، تجربی و انسانی رو معرفی کردیم و پیشنهاد می‌کنیم به این محتواها سر بزنید و هر سؤالی که دارید رو از ما بپرسید. علاوه بر این، می‌تونید از خدمات مشاوره انتخاب رشته کنکور مرکز مشاوره جدیدی‌نژاد هم استفاده کنید. مشاورهای باتجربه ما در جلسات مشاوره، حسابی باهاتون گفت‌و‌گو می‌کنن، براتون زمان میذارن، ازتون تست شخصیت‌شناسی می‌گیرن، به سؤالات و ابهام‌هاتون جواب می‌دن و متناسب با توانایی‌ها، علاقمندی‌ها، اهداف و شرایطی که دارید، کمکتون می‌کنن بهترین رشته و دانشگاه رو انتخاب کنید.