تابستان فرصت خوبیه که فرزند شما میتونه فارغ از فشار درس و مدرسه، به فعالیت‌های مفید و سازنده بپردازه و به رشد شخصی، تحصیلی و اجتماعی برسه. البته به شرطی که یک برنامهی خوب و کاربردی داشته باشه که شما والدین عزیز باید براش طراحی کنید. در این مقاله، می‌خوایم درباره‌ی اوقات فراغت دانش‌آموزان در فصل تابستان صحبت کنیم و نکات مهمی که برای داشتن یک برنامهی تابستانه خوب لازمه بدونید رو توضیح بدیم.
برنامه‌ای که در این مقاله معرفی می‌کنیم، مناسبِ دانش‌آموزهاییه که آزمون‌های مهمی مثل کنکور، المپیاد یا تیزهوشان رو در پیش ندارن. این دانش‌آموزها در تابستان اوقات فراغت چندان زیادی ندارن و باید بخش عمده‌ی زمانشون رو به درس‌خوندن اختصاص بدن. اما سایر دانش‌آموزها در تابستان سرشون خلوته و بنابراین، می‌تونن برنامه‌های متنوع‌تری داشته باشن و اوقات فراغتشون رو با فعالیت‌های موردعلاقه‌شون پر کنن.
ما در کیمیاگرخونه، در مقاله‌ی جداگانه‌ای، روش برنامه‌ریزی برای تابستان کنکور رو معرفی کردیم که پیشنهاد می‌کنیم اگه کنکوری هستید، حتماً بهش سر بزنید تا بتونید از فرصت طلایی تابستان، به‌خوبی استفاده کنید.
اهمیت برنامه‌ریزی خوب برای اوقات فراغت دانش‌آموزان
وقتی فرزند شما در طی تعطیلات تابستان هیچ کاری انجام نمی‌ده، عادت‌های بد و بیهوده پیدا می‌کنه. مثلاً مُدام در اینستاگرام و تلگرام می‌چرخه، سریال می‌بینه، با دوست‌هاش چت می‌کنه و… . البته این کارها در حد سرگرمی بد نیستن، اما اگه قرار باشه فرزند شما تمام زمان خودش رو صرف این کارهای غیرمفید کنه، وقت و عمرش تلف می‌شه و احساس خوبی هم پیدا نمی‌کنه. اما استفاده بهینه از اوقات فراغت و شرکت در فعالیت‌های مختلف، باعث می‌شه فرزندتون هم لذت بیش‌تری ببره، هم انگیزه پیدا کنه و هم اعتمادبه‌نفسش بالاتر بره. بنابراین، بسیار مهمه که شما والدین عزیز و دغدغه‌مند، برای اوقات فراغت تابستان فرزند خودتون برنامهی مناسبی رو مد نظر داشته باشید که حوصله‌ش سر نره و وقتش رو با کارهای بیهوده‌‌ای مثل چرخیدن در فضای مجازی، حروم نکنه.
ویژگی‌های یک برنامهی خوب برای اوقات فراغت دانش‌آموزان
یک برنامهی خوب برای اوقات فراغت دانش‌آموزان در تابستان، باید سه ویژگی مهم زیر رو داشته باشه:
- متناسب با نقاط ضعف و قوت فرزندتون باشه.
- متنوع باشه.
- متعادل باشه.
نقاط ضعف و قوت درسی فرزندتون رو در نظر بگیرید
برنامه‌ای که برای اوقات فراغت فرزندتون ترتیب می‌دید، باید متناسب با نقاط ضعف و قوتش باشه. اگه فرزندتون در درسی عملکرد ضعیفی داره، تابستان فرصت خوبیه که میتونه با مطالعه‌ی بیش‌تر و رفتن به کلاس، ضعف‌های درسیش رو برطرف کنه. علاوه بر این، اگه فرزندتون در زمینه‌ای فوق‌العاده قویه و با تلاش بیش‌تر میتونه در اون حوزه بدرخشه، باز هم تابستان بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری روی استعدادشه. چون درگیر مدرسه نیست، زمان آزادتری داره و میتونه تمام تمرکز و انرژیش رو بذاره روی اون درس خاص و با شرکت در کلاس‌های پیشرفته، حسابی قوی بشه و حتی به المپیاد برسه.
پیشنهاد می‌کنیم که اگه می‌خواید فرزندتون رو در کلاس‌های پیشرفته‌ی دروس و آمادگی المپیاد ثبت نام کنید، حتماً به مجموعه‌ی آیریسک سر بزنید. این مجموعه سال‌هاست در حوزه المپیاد فعالیت می‌کنه و سابقه‌ی درخشانی در این زمینه داره.
برنامهی تابستانه رو متنوع طراحی کنید
دومین ویژگی یک برنامهی خوب برای اوقات فراغت دانش‌آموزان در تابستان اینه که تنوع داشته باشه. یعنی فقط به کلاس‌ها و برنامه‌های درسی بسنده نکنید. بلکه کلاس‌های ورزشی، هنری، مهارتی و… رو هم در برنامهی تابستان جا بدید. فراموش نکنید که علاقه‌ی فرزند شما حرف اول رو در این زمینه می‌زنه. پس به هیچ وجه فرزندتون رو مجبور نکنید کلاسی که شما دوست دارید رو ثبت نام کنه. بلکه ازش بپرسید دوست داره در چه حوزه‌ای فعالیت کنه و حمایتش کنید که بتونه در اون زمینه بدرخشه و موفق بشه.
تعادل رو در برنامه‌ریزی رعایت کنید
سومین ویژگی مهم یک برنامهی خوب تعادله. قرار نیست فرزند شما از صبح که بیدار می‌شه تا شب که می‌خوابه، از این کلاس به اون کلاس بره و خسته و کوفته بشه. برنامهی تابستان باید طوری باشه که هم تفریح و استراحت، هم یادگیری و هم وقت‌گذروندن با اعضای خانواده رو به طور همزمان داشته باشه. نه این‌که سنگین باشه و فقط باعث خستگی بشه.
نکات طلایی در برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت دانش‌آموزان
برای این‌که بتونید بهترین برنامه‌ریزی رو برای اوقات فراغت فرزندتون در تابستان رو داشته باشید، حتماً به نکاتی که در ادامه توضیح می‌دیم، توجه کنید.
نقاط ضعف و قوت فرزندتون رو شناسایی کنید
همون‌طور که گفتیم، یکی از ویژگی‌های برنامهی خوب برای اوقات فراغت فرزند شما اینه که نقاط ضعف و قوت درسیش در برنامه در نظر گرفته بشه. بهتره که دانش‌آموزها در تعطیلات تابستان، کاملاً از فضای درس دور نباشن. به این دلیل که خیلی از مطالب رو فراموش می‌کنن و اولِ مهر که می‌رن سر کلاس، متوجه می‌شن که از باقی همکلاسی‌هاشون عقب موندن. چون اون‌ها در ایام تابستان، روی نقاط ضعفشون کار و اشکالات درسی‌شون رو برطرف کردن و حالا، برای شروع سال تحصیلی جدید کاملاً آماده‌ن!
پیشنهاد ما اینه که در تابستان، فرزندتون رو در دو کلاس درسی ثبت نام کنید. یک کلاس برای ضعیف‌ترین درس و یک کلاس برای قوی‌ترین درس. البته برای کلاس‌رفتن اجبار و لزومی وجود نداره. بلکه می‌تونید از کتاب‌ها یا ویدیوهای کمک‌‌آموزشی موجود در بازار هم استفاده کنید. هدف اصلی اینه که ضعف درسی فرزندتون برطرف بشه و همچنین در درسی که قوی‌تره، بیش‌تر پیشرفت کنه.
نیازهای ورزشی فرزندتون رو شناسایی کنید
در دنیای امروز که خیلی از کودکان و نوجوان‌ها دچار کم‌تحرکی هستن و مُدام با موبایل، تبلت و پلی‌استیشن سرگرمن، شرکت در کلاس‌های ورزشی یکی از مهم‌ترین و مفیدترین فعالیت‌هاییه که برای پرکردن اوقات فراغت دانش‌آموزان پیشنهاد می‌شه. بهتره که فرزندتون در ایام تابستان، حداقل ۳ روز در هفته ورزش کنه. برای دانش‌آموزهای کم‌سن‌تر و به‌خصوص پسربچه‌ها که انرژی خیلی زیادی دارن، کلاس‌های ورزشی در تابستان تا ۷ جلسه در هفته، یعنی هر روز هم پیشنهاد می‌شه.
مهارت‌ها و کارهای هنری رو در برنامه قرار بدید
یادگیری مهارت‌های هنری هم لذتبخشه و هم خلاقیت ذهن رو افزایش می‌ده. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم که برنامهی تابستان فرزندتون، حتماً شامل شرکت در کلاس‌های هنری موردعلاقه‌ش مثل تئاتر، موسیقی، نقاشی، مجسمه‌سازی و… هم باشه. تابستان فرصت خوبیه که اگه فرزندتون در زمینه‌های مختلف هنری مستعده، استعدادش شناسایی بشه و با سرمایه‌گذاری، بتونه در اون زمینه بدرخشه.
زمانی رو برای ایونت‌های خانوادگی در نظر بگیرید
برنامه‌های تفریحی، بازدیدها یا سفرهای خانوادگی هم باید در برنامه‌ای که برای تابستان فرزندتون ترتیب می‌دید وجود داشته باشه. سعی کنید پیش از شروع تابستان، تقویم رو خوب بررسی کنید و زمان‌هایی که می‌تونید به سفر یا گشت‌و‌گذار با اعضای خانواده اختصاص بدید رو مشخص کنید تا بتونید در صورت نیاز از محل کار مرخصی بگیرید و بدون هیچ مشکلی، حسابی با خانواده خوش بگذرونید.
توجه کنید که در این ایونت‌های خانوادگی، حتماً سلیقه و علاقه‌ی فرزندتون رو مد نظر قرار بدید. سعی کنید مقصدتون رو جایی انتخاب کنید که فرزندتون دوست داره و تفریحاتی رو انجام بدید که خوشحالش می‌کنه. علاوه بر این، اگه بتونید همراه با خانواده‌های دوستانِ فرزندتون به تفریح یا سفر برید هم خیلی عالی می‌شه. چون فرزندتون میتونه همراه دوست‌هاش باشه و بیش‌تر بهش خوش می‌گذره. به خصوص الان که خیلی از بچه‌ها تک‌فرزندن و ممکنه در سفر تنها باشن.
یادگیری مهارت‌ها در اوقات فراغت تابستان
همون‌طور که گفتیم، برنامهی اوقات فراغت تابستان باید متنوع باشه و مهارت‌های مختلف رو تقویت کنه. پیشنهاد ما اینه که کلاس زبان انگلیسی رو حتماً در برنامهی فرزندتون جا بدید. چون یکی از مفیدترین مهارت‌هاییه که بچه‌ها باید یاد بگیرن و در سال‌های آینده، خیلی به دردشون می‌خوره. اگه فرزندتون علاقه‌ی چندانی به یادگیری زبان نداره، سعی کنید با گفت‌و‌گوی منطقی قانعش کنید که در جهان امروز، دونستن زبان بین‌المللی دیگه یک انتخاب نیست، بلکه تبدیل به یک ضرورت شده.
علاوه بر کلاس زبان، تقویت مهارت‌های هنری و مهارت‌های ورزشی که در قسمت‌های قبلی توضیح دادیم، اگه فرزندتون به کلاس‌های علمی غیر‌درسی مثل نجوم، رباتیک، نانوتکنولوژی، برنامه‌نویسی و… علاقه داره، می‌تونید شرکت در این کلاس‌ها رو هم در برنامهی تابستانه‌ش در نظر بگیرید.
مطالعه و عضویت در کتابخانه در تابستان
ایجاد عادت کتابخونی در فرزندتون، یکی از بزرگ‌ترین لطف‌هاییه که می‌تونید در حقش بکنید! بنابراین، سعی کنید حتماً بخشی از اوقات فراغت تابستان رو به مطالعه اختصاص بدید. برای این کار، می‌تونید فرزندتون رو در کتابخونه‌ای در نزدیکی محل زندگی‌تون ثبت نام کنید تا بتونه در طول تابستان، کتاب قرض بگیره یا همراه دوستانش به کتابخونه بره و در سالن مطالعه، کتاب‌های موردعلاقه‌ش رو بخونه. علاوه بر این، حتماً همراه فرزندتون به کتاب‌فروشی برید و اجازه بدید کتاب‌هایی که بهشون علاقه داره رو انتخاب کنه و بخره.
کتاب‌های مناسب برای اوقات فراغت دانش‌آموزان
یکی از انواع کتاب‌هایی که پیشنهاد می‌کنیم در برنامهی فرزندتون بگنجونید، رمان‌های مناسب رده‌ی سنیشه. به طور کلی، رمان خوندن باعث توسعه‌ی شخصیتی ما می‌شه. چون وقتی رمان می‌خونیم، انگار داریم به‌جای شخصیت‌های هر داستان زندگی می‌کنیم و مهارت‌های مختلفی رو یاد می‌گیریم. در واقع رمان‌خوندن مثل چند بار زندگی‌کردن می‌مونه که میتونه بهمون یاد بده در موقعیت‌های مختلف، چطور رفتار کنیم و چه تصمیماتی بگیریم.
علاوه بر رمان، کتاب‌هایی در زمینه‌ی توسعه‌ی فردی هم میتونه برای اوقات فراغت فرزندتون مناسب باشه. اگه حوزه‌ی خاصی وجود داره که فرزندتون بهش علاقمنده، مثل تاریخ، جغرافیا، شعر و…، سعی کنید حتماً تعدادی از این کتاب‌ها رو هم براش تهیه کنید.
به جای خرید کتاب‌های فیزیکی، می‌تونید برای فرزندتون کتابخوان الکترونیکی تهیه کنید تا کتاب‌ها رو در فرمت‌های مختلف الکترونیکی مثل پی‌دی‌اف یا ای‌بوک بخونه. از مزیت‌های کتابخوان‌ها اینه که صفحه‌شون نور آبی نداره و چشم رو اذیت نمی‌کنه. علاوه بر این، فرزندتون میتونه کتابخوانش رو همه‌جا همراه خودش ببره و در هر لحظه، به تمام کتاب‌هاش دسترسی داشته باشه.
معاشرت با دوستان در ایام تابستان
در ایام تابستان، سعی کنید موقعیتی رو فراهم کنید که فرزندتون بتونه با دوستان خودش هم وقت بگذرونه. فرزند شما وقتی با دوستان و هم‌سن‌و‌سال‌های خودش باشه، لذت بیش‌تری می‌بره، خوشحال‌تره، روابط اجتماعیش تقویت می‌شه و کار تیمی رو هم یاد می‌گیره. بنابراین، سعی کنید در صورت امکان، با حضور خودتون یا یکی دیگه از والدین بچه‌ها، برنامه‌های تفریحی براشون ترتیب بدید یا دوستان فرزندتون رو به منزل دعوت کنید تا با مراقبت خودتون، بتونن چند ساعتی رو کنار هم باشن و خوش بگذرونن. از اهمیت دوست یابی در دوره نوجوانی قبلا صحبت کردیم و گفتیم که چقدر میتونه به فرزند شما کمک کنه.
سخن پایانی با والدین
با درنظرگرفتن نکاتی که در این مقاله گفتیم، می‌تونید برای اوقات فراغت فرزندتون در تابستان، یک برنامهی مفید و سرگرم‌کننده طراحی کنید. اما فراموش نکنید که شما دارید برای اوقات فراغت فرزندتون برنامه‌ریزی می‌کنید، پس حتماً باید علاقه‌ی خودش رو هم مد نظر قرار بدید. قرار نیست با صلاحدید خودتون در هر کلاسی که خواستید فرزندتون رو ثبت نام کنید و فرزندتون فقط اجراکننده‌ی برنامه‌های شما باشه! پس حتماً با فرزندتون گفت‌و‌گو کنید تا برنامه‌ای رو تنظیم کنید که براش هم مفید باشه و هم لذتبخش.
علاوه بر این، فراموش نکنید که تابستان در اصل فرصت استراحت فرزند شماست. پس قرار نیست با برنامه‌های فشرده و پرفشار، فرزندتون رو خسته کنید و آزار بدید. سعی کنید حتماً برنامه‌هایی رو برای تفریح فرزندتون هم در نظر بگیرید تا هیجاناتش تخلیه بشه، لذت ببره و برای سال تحصیلی جدید روحیه و انرژی لازم رو به دست بیاره.